Апхуэди къохъу
Килограммих зи хьэлъагъ
«жэщ хьэщIэ»
Дунейм гъэщIэгъуэн куэд къыщохъу, ауэ США-м щыщ Висконсин штатым щыпсэу Миллермон Кен къыщыщIам хуэдэ махуэ къэс урихьэлIэркъым.
Лэжьэгъуэ махуэр къезыхьэлIэу къекIуэлIэжа щIалэм и пщыхьэщхьэ Iуэхухэр унэм щызэфIигъэкIри гъуэлъыжащ. Жей IэфIым хэт Кенрэ и унагъуэмрэ Iэуэлъауэ шынагъуэ гуэрым къигъэушащ. Зэщхьэгъусэхэм уэздыгъэр пагъанэмэ, я пIэм мыл тыкъырышхуэ илът, унащхьэр пхриудри «къахуеблэгъауэ».
ЗэрыжаIэжымкIэ, топ ягъэуам ищI Iэуэлъауэм хуэдэт жэщыбгым ахэр гузэвэгъуэм хэзыдзар. Миллермон насыпыфIэ дыдэу зыкъелъытэж, уафэм къехуэхар, тIэкIу къылъэIэсами, фэбжь хихын, уIэгъэ къищIын хуэдэу зэран къыхуэхъуакъыми. Ар и щхьэм къихуамэ, къызэремылынур гурыIуэгъуэт.
«Къэхъуам теухуауэ жысIэфынуращи - Тхьэм сыкъихъумащ. Абы нэгъуэщIу уеджэ хъунукъым, сыту жыпIэмэ, абы сиукIыным бетэмалщ иIэжар», - къыхегъэщ унагъуэм я нэхъыжьым.
Мыл тыкъырым и хьэлъагъыр зыхуэдизыр зрагъэщIэну ягу къыщыкIар иужькIэщ. Щашэчым, «жэщ хьэщIэм» килограммих и хьэлъагъыу къыщIэкIащ. Ар къыздикIар яхузэхэгъэкIакъым.
Лъэпкъ метерологие къулыкъущIапIэм и IэщIагъэлIхэм зэрыжаIамкIэ, а жэщым а щIыпIэм пшэ телъу, уэлбанэшхуэ къэхъуныфэу щытащ, ауэ уэ тыкъырхэм унащхьэхэр пхаудын хуэдэу шынагъуэтэкъым.
Унагъуэм я псэупIэм зыгуэр къыщыщIмэ, доллар мин къэралым къаритыжыну зэгурыIуэныгъэ яIэщ, абы ахъшэ пыухыкIа гуэри щIатауэ щытауэ, ауэ я унэм хэщIыныгъэу игъуэтар зэгъэпэщыжыным текIуэдэнур доллар минкъым, езыхэм зэрыжаIэмкIэ.
Миллермонхэ къащыщIар фIэщщIыгъуейуэ щытми, дунейм и нэгъуэщI щIыпIэхэми нэхъапэхэми апхуэдэ къызэрыщыхъуам тхыдэр щыхьэт тохъуэ.
Псалъэм папщIэ, 2000 гъэм Испанием махуипщIкIэ зэкIэлъыкIуэу къыщехащ уэ, килограммищым нэблагъэ хъухэри яхэту. Нэхъ гъэщIэгъуэныжрати, а махуэм уэлбани щыIэтэкъым, уафэ къабзэм къелъэлъэхырт уэхэр.
Испанхэм нэхъ пасэуи ялъэгъуащ апхуэдэ дуней къэхъукъащIэ - килограмм ныкъуэм къыщыщIэдзауэ килограммипщIхэм щIигъу уэ тыкъыр 50 ябжауэ щытащ. Апхуэдэ уэ абрагъуэхэм щIыр апхуэдизкIэ къраудырти, вагъуэижхэм я лъэужь фIэкIа пщIэртэкъым.
ЩIэныгъэр апхуэдэ мыл тыкъырышхуэхэм «мегакриометеор» цIэмкIэ йоджэ, испан геолог Мартинес-Фриас Хесус къыхилъхьауэ.
Бразилием килограмм 50 хъу мыл тыкъыр къыщехуэхауэ щытащ, 1849 гъэм Шотландием метритIым нэблагъэ зи кIыхьагъ «мегакриометеорхэр» къыщещэщэхат, США-м и Чикагэ, Калифорние штатхэм я тхыдэми хэтщ апхуэдэ щапхъэхэр. Ахэр къыздикIыр, мылыр апхуэдизу щызэтрихьэм, щIызэтрихьэм теухуа упщIэхэм щIэныгъэлIхэм жэуап иратыфакъым иджыри къыздэсым.
Нобэ
♦Бийр къащытеуам хэкIуэда сабийхэм я дунейпсо махуэщ
♦Ингуш Республикэр къыщызэрагъэпэща махуэщ
♦Хьэлъэ къызэраIэт краным ирилажьэм и махуэщ
♦Къэзахъстан Республикэм и къэрал дамыгъэхэм я махуэщ
♦Эстонием щагъэлъапIэ я къэрал ныпым и махуэр
♦Финляндием зыхъумэжынымкIэ и къарухэм я махуэщ
♦Молдавием и банк лэжьакIуэм и махуэщ
♦1800 гъэм Вашингтон дэт Унэ Хужьыр ухуэныр яухащ. Куэд дэмыкIыу абы Iэпхъуауэ щытащ къэралым и президент Адамс Джонрэ и щхьэгъусэмрэ.
♦1897 гъэм Петербург ухуэн щыщIадзащ «Аврора» кхъухь цIэрыIуэр.
♦1856 гъэм Третьяковскэ галереер къызэгъэпэщыным теухуа унафэ къащтащ.
♦1922 гъэм «Крокодил» журналым и япэ къыдэкIыгъуэр дунейм къытехьащ.
♦1940 гъэм Москва «Динамо» стадионыр къыщызэIуахащ.
♦1943 гъэм Налшык щекIуэкIащ фашистхэм я бийуэ республикэм и цIыхубзхэм къызэрагъэпэща пэкIур.
♦1962 гъэм СССР-м япэу щагъэлъэгъуащ «Фитиль» киножурналыр. Къэралым щыцIэрыIуэ дыдэ хъуауэ щыта а нэтыным и редактор нэхъыщхьэр Михалков Сергейт.
♦1930 гъэм къалъхуащ хоккеист, СССР-м и щIыхь зиIэ и тренер, зи унафэщIу щыта ЦСКА командэм хэту Совет Союзым 12-рэ и чемпион, щэнейрэ Олимп, 8-рэ дунейпсо чемпион хъуа Тихонов Виктор.
♦1975 гъэм къалъхуащ США-м щыщ киноактрисэ цIэрыIуэ, саугъэт куэдым я лауреат, псапащIэ Джоли Анджелинэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уфауэ щыщытынущ, уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 18 - 19, жэщым градус 13 - 14 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Узижагъуэм уеуб, узищIасэр къыпщотхъу.
Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
