ЗыгъэпсэхупIэхэр къызэIуахыжыным зыхуагъэхьэзыр
Коронавирус узыфэм ехьэлIа гугъуехьхэр иджыри щыIэми, Урысейр хуэхьэзырщ туристхэм я зыгъэпсэхупIэхэр хуэм-хуэмурэ къызэIуахыжыным. Апхуэдэу иджыблагъэ видеозэIущIэм щыжиIащ УФ-м и Правительствэм и УнафэщI Мишустин Михаил.
Абы къызэрыхигъэщамкIэ, турист IэнатIэр ягъэува мардэхэм къызэрытекIыжыну щIыкIэр яубзыхуакIэщ. Мишустиным жиIащ ди къэралым и экономикэм туризм IэнатIэм къит хэхъуэр IыхьэфIу зэрыхэувэр. Хамэ къэралхэм къикIхэм я мызакъуэу, ди цIыхухэми яфIэфIщ Хэкум здэщымыIа и щIыналъэхэм зыщаплъыхьыну. Апхуэдэхэм я бжыгъэри мащIэкъым. Ауэ, абыхэм къаймэщIэкIыр сыт жыпIэмэ - хамэ къэралхэм къазэрыщыпежьэ тыншыпIэ псомкIи къызэгъэпэщакъым ди нэгузегъэужьыпIэхэр. А щытыкIэм фIыкIэ зрагъэхъуэжыным теухуа пщэрылъхэр зыхуэфащэ IэнатIэхэм яхуищIащ къэралым и Премьер-министрым.
«УФ-м ТуризмэмкIэ и федеральнэ агентствэмрэ къэралым и субъектхэм я унафэщIхэмрэ къалэн ящызощI цIыхухэм я зыгъэпсэхугъуэ лъэхъэнэм зыхуэгъэхьэзырынам ехьэлIа Iуэху псори зэфIагъэхьэну, хьэщIэхэр къазэрыхуеблэгъэнум зыхуагъэхьэзырыну», - къыхигъэщащ Мишустиным. Апхуэдэу абы зэIущIэм хэтхэм ягу къигъэкIыжащ коронавирусым къэралыр зригъэува мардэ ткIийхэм я зэран зэкIа а IэнатIэми зыщIэгъэкъуэным, налогхэмкIэ, нэгъуэщI лъэныкъуэхэмкIи абы худэчыхыным хуэунэтIауэ яубзыхуахэр гъэзэщIэн зэрыхуейр.
Туризм IэнатIэр зи нэIэ щIэт вице-премьер Чернышенкэ Дмитрий жиIащ щIыналъэзэхуаку зэпыщIэныгъэхэр, нэгузегъэужьакIуэ Iуэхухэр бадзэуэгъуэм и 1-м къыщыщIэдзауэ ебгъэжьэж зэрыхъунур. Къэралым и щIыналъэ 40-м щIигъум щытыкIэр щефIэкIуэжащи, абыхэм зыгъэпсэхупIэхэр, хьэщIэщхэр къыщызэIупхыж хъуну къалъытэ. ЩIыналъэ 25-м хьэщIэщхэм лэжьэн щыщIадзэжакIэщ. Абы нэмыщI, мэкъуауэгъуэм и 1-м щегъэжьауэ мэлажьэ медицинэ лицензэ зиIэ санаторэ-зыгъэпсэхупIэ IуэхущIапIэхэр.
ЗыгъэпсэхупIэхэр псынщIэу къызэIухыжыным хуэгъэза хэкIыпIэхэр зэхалъхьакIэщ. ТуризмэмкIэ федеральнэ агентствэм, туроператорхэмрэ цIыхухэр къешэкIыным епха IэнатIэмрэ бадзэуэгъуэм къыщыщIэдзауэ ирагъэжьэжыну я мурадщ къэрал кIуэцIым туристхэм зыщаплъыхьыным, зыщагъэпсэхуным хуэунэтIа унэтIыныгъэщIэхэр. Абыхэм цIыху нэхъыбэ къыдахьэхын папщIэ, путёвкэхэм я уасэхэми хэпщIыкIыу кIэрагъэхунущ. Псалъэм папщIэ, Байкал и Iэшэлъашэм махуипщIкIэ уи гум жьы щыдебгъэхун, щIыуэпсым и дахагъэм ухэсыхьын папщIэ птынур сом мин 45-рэ къудейщ. КъимыдэкIэ, къэралым и щIыналъэхэм я зэхуэдитIым щIигъум махуэ гъунэгъухэм хьэщIэщхэр къыщызэIуахыжынущ.
ЩытыкIэр ди щIыналъэми зэрыщефIэкIуэжым и щыхьэту къэбгъэлъагъуэ хъунущ Iуащхьэмахуэ лъапэ щыIэ базэхэм, зыгъэпсэхупIэхэм къэралым спорт зэмылIэужьыгъуэхэмкIэ и командэ къыхэхахэм зыщагъэсэну хуит зэращIар.
ЦIыхухэр хъыбарыфIхэм хуэзэшащ икIи темыпыIэжу поплъэ я лъэр хуит щыхъужынум. Дыщыгугъынщ а зэманыр мыжыжьэжу.
Америкэм и дзэхэр Германием къришыжыну унафэ ищIащ
США-м и президент Трамп Дональд куэд щIауэ зи гугъу ищIыр мыгувэу нахуапIэ хъуну къыщIэкIынущ: Германием кърашыжынущ Америкэм и дзэм щыщу сэлэт мини 9,5-рэ. Трамп лъэпкъ шынагъуэншагъэмкIэ и чэнджэщэгъу Роберт О‘Брайен иджыблагъэ Iэ щIидзащ дызыхуэкIуэ фокIадэ пщIондэ Германием и щIыналъэм я сэлэт минибгъурэ ныкъуэрэ кърагъэIэпхъукIыжын зэрыхуейм теухуа унафэм.
Сэлэтхэр НАТО-м хэт адрей европей къэралхэм яшэнущ е США-м ягъэзэжынущ. Абы и закъуэкъым – Германием зэуэ щыIэ америкэ сэлэтхэм, къулыкъущIэхэм я бжыгъэр хуэдитIым щIигъукIэ ягъэмэщIэну я мурадщ - мин 52-м и пIэкIэ мин 25-м хуагъэкIуэнущ.
Экспертхэм къызэралъытэмкIэ, а Iуэхур щIамылъэфыжу ягъэзащIэмэ, США-м и фейдэ лъэпкъ хэлъкъым. Мы зэманым Германием щыIэщ америкэ сэлэту мин 35,5-рэ, IэщэкIэ зэщIэузэда къарухэм щолажьэ америкэ граждан къулыкъущIэу мин 17-рэ нэмыцэу мин 12-рэ. Дзэхэр кърашыжмэ, США-м IэщэкIэ зэщIэузэда и къарухэм, нэхъапэм хуэдэу, Германием зыгъэсэныгъэхэр щригъэкIуэкIыфынукъым, Европэм щекIуэкI апхуэдэ Iуэхухэми хэтыфынукъым. Абы тетмэ, Америкэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ IуэхущIапIэхэр щигъэлэжьэжыфынукъым Европэми, Африкэми, Афганистанми, КъуэкIыпIэ Гъунэгъуми.
Псалъэм папщIэ, IэщIагъэлIхэм къызэралъытэмкIэ, Рамштайн щыIэ кхъухьлъатэ базэр США-м нэгъуэщI щIыпIэ щиIыгъ и быдапIэ нэхъ ин дыдэщ. Абы хэтщ США-м и дзэ-хьэуа къарухэм Европэм щагъэлажьэ штаб-квартирэр. Ландштул къалэм щыIэ дзэ госпиталри апхуэдэ дыдэу Европэм щынэхъ инхэм ящыщщ. Мизау Iэщэ гъэтIылъыпIэхэри мыхьэнэшхуэ зиIэщ. Визбаден-Эрбенхайм базэрщ я хэщIапIэр США-м и шынагъуэншагъэр къызэгъэпэщынымкIэ узыфIэкIыж мыхъуну щэхурылажьэ IуэхущIапIэхэм.
А псор зэпамылъытауэ жыIэгъуейщ америкэ дзэ къулыкъущIэхэм, апхуэдэу щыщыткIи, я унафэм лъабжьэ хуэхъуар гурыIуэгъуэкъым. Зытес къудамэр пызыхыжым ещхь мыхъуну пIэрэ? А Iуэхум Урысеймрэ КъуэкIыпIэ Европэм хыхьэ къэралхэмрэ я фейдэ хэлъу къэзылъытэ экспертхэри мащIэкъым, США-м и лъэщагъыр а щIыналъэм къыщытIасхъэмэ, абы и пIэ иувэнухэр къызэрыкъуэкIынум тращIыхьу.
Нобэ
♦Иорданием и армэм и махуэщ
♦Молдовэ Республикэм и гъунапкъэхъумэм и махуэщ
♦1774 гъэм Урысеймрэ Тыркумрэ зэращIылIащ Кючук-Кайнарджи мамыр зэгурыIуэныгъэр. Абы ипкъ иткIэ, Къэбэрдейр Урысейм и зы Iыхьэу къалъытат.
♦1793 гъэм Париж дунейм щыяпэу зоопарк къыщызэIуахащ.
♦1793 гъэм США-м и къалащхьэр яхъуэжащ: Филадельфием и пIэкIэ къэралым и щыхьэру ягъэуващ Вашингтон.
♦1807 гъэм Ижевск къалэм ухуэн щыщIадзащ Iэщэ щащI заводыр. Иджы ар «Калашников» концернырщ.
♦1846 гъэм Шотландием щыщ Томпсон Роберт Лондон щратащ автомобилхэм щIалъхьэ, бгъэпщ хъу шэрхъ абы къызэригупсысам щыхьэт техъуэ тхылъыр.
♦1909 гъэм Канберрэ Австралием и къалащхьэ хъуащ.
♦1921 гъэм къызэрагъэпэщащ Толстой Лев и «Ясная Поляна» музей-щIапIэр. ТхакIуэр абы илъэс 60-м нэскIэ щыпсэуат, «Зауэмрэ мамырыгъэмрэ», «Каренинэ Аннэ» роман цIэрыIуэхэри щитхар арат.
♦1931 гъэм Москварэ Ленинградрэ яку дэлъ гъуэгуанэм трагъэуващ «Красная стрела» мафIэгур.
♦1936 гъэм СССР-м «Союзмультфильм» киностудиер къыщызэрагъэпэщащ.
♦1940 гъэм Италиер ЕтIуанэ дунейпсо зауэм хыхьащ Германием и телъхьэу. Абы зауэ ярищIылIащ Франджымрэ Инджылызымрэ.
♦1943 гъэм США-м куэду щащэу щыхуежьащ иджы дызэрытхэ къалэмхэм (авторучкэхэм) хуэдэхэр.
♦1955 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым хыхьэ Тырныаузрэ Докшукинэрэ къалэ хъуащ.
♦2016 гъэм Франджым къыщызэIуахащ Европэм футболымкIэ и 15-нэ чемпионатыр. Ар екIуэкIащ мэкъуауэгъуэм и 10 - бадзэуэгъуэм и 10-хэм къриубыдэу. Абы чемпион щыхъуауэ щытащ Португалием и командэ къыхэхар.
♦1910 гъэм къалъхуащ сурэтыщI-график, УФ-м щIыхь зиIэ и художник, «Нартхэр», «Ди деж къэса уэрэдхэр», «Къурш хужьхэм я таурыхъхэр» тхылъхэр зыгъэщIэрэщIа Глуховцев Александр.
♦1913 гъэм къалъхуащ совет композитор цIэрыIуэ, СССР-м и цIыхубэ артист, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, Лениным, Сталиным я цIэхэр зезыхьэу щыта саугъэтхэр, СССР-м и Къэрал саугъэтыр зыхуагъэфэща Хренников Тихон.
♦1925 гъэм къалъхуащ режиссёр цIэрыIуэ, ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ тетарым и режиссёр нэхъыщхьэу щыта, УФ-м и цIыхубэ артист Ерчэн Леонид.
♦1929 гъэм къалъхуащ урысей уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, СССР-м и цIыхубэ артисткэ, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Зыкинэ Людмилэ.
♦1929 гъэм къалъхуащ гум еIэзэ дохутыр цIэрыIуэ, медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, РАН-мрэ РАМН-мрэ я академик, СССР-м узыншагъэр хъумэнымкIэ и министру щыта, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Чазов Евгений.
♦1930 гъэм къалъхуащ СССР-м и цIыхубэ сурэтыщI, Урысейм художествэхэмкIэ и академием и академик, УФ-м и Къэрал саугъэтыр зрата, «Хэкум и пащхьэм щиIэ фIыщIэхэм папщIэ» орденым и нагъыщэ псори зыхуагъэфэща Глазунов Илья.
♦1944 гъэм къалъхуащ совет актёр, УФ-м и цIыхубэ артист Смирнитский Валентин.
♦1949 гъэм къалъхуащ медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор, ЩIДАА-м и академик Инэрокъуэ Аллэ.
♦1959 гъэм къалъхуащ КъШР-м щыщ къэрал лэжьакIуэ, УФ-м цIыхухэм щIэныгъэ егъэгъуэтынымкIэ пщIэ зиIэ и лэжьакIуэ Бэчыжь ФатIимэ.
♦1961 гъэм къалъхуащ шэрджэс еджагъэшхуэ, мэкъумэш щIэныгъэхэм я доктор Тамэ Мухьэрбий.
♦1988 гъэм къалъхуащ «Адыгэ псалъэ» газетым и корреспондент, тхакIуэ, 2013 гъэм Мейкъуапэ щекIуэкIа «Адыгэ пщащэ» дунейпсо зэпеуэм япэ вице-мисс щыхъуа Щомахуэ Залинэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 29 – 30, жэщым градус 18 - 20 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Iэм имыщтэ кIуэдыркъым.
