Дерс

Зы пщэдджыжь гуэрым къалэ паркым цIыхухъуитI щызэIущIащ. НыбжькIэ нэхъыщIэм къицIыхужащ абы гъунэгъу къыхуэхъуа лIыжьыр. Ар абы и япэ егъэджакIуэрат.

- СыкъэпцIыхужакъэ? Уэ себгъэджащ, - жриIащ абы лIыжьым, сэлам ириха нэужь.

- НтIэ, укъэсцIыхужащ, си классым узэрыхэсар сощIэж. Иджыпсту сыт хуэдэ Iуэхухэр зепхьэрэ, ущылажьэр дэнэ? - къитыжащ лIыжьым жэуап.

- Уэ уэщхьу, сэри егъэджакIуэ сыхъуащ. А IэщIагъэр къыщIыхэсхам уи фIыгъэ куэд хэлъщ. Сэри сыхуейт уэ пхуэдэу сабийхэм садэлэжьэну, ахэр згъэсэну.

- Сыту гъэщIэгъуэн мы жыпIэр, ауэ къысхуэщIэркъым, сыт апхуэдэу ямылейуэ къыздэплъэгъуар, егъэджакIуэ IэщIагъэр уи лэжьыгъэу къыхэпхын щхьэкIэ.

- Уэ, пэжу, зыри  пщIэжыркъэ? Iэпщэ сыхьэтым и хъыбарыр пщыгъупщэжауэ ара? Хъунщ-тIэ, сэ иджыпсту  уигу ар къэзгъэкIыжынщ…

Зы махуэ гуэрым школым къэкIуат ди классэгъу щIалэ цIыкIу, сыхьэт дахэ дыдэ и Iэпщэм илъу. Ар и адэ-анэм къыхуащэхуауэ арат. Классым къызэрыщIыхьэу сыхьэтыр зыIэрихри, зыдэс партэм и къыдэгъэжым дилъхьат абы.

Сэ куэд щIауэ сехъуапсэрт апхуэдэ сыхьэт сиIэну. Арати, зэрыхъуар сымыщIэу си классэгъум и партэм сыбгъэдыхьэри, сыхьэтыр къыдэсхащ. Ар къэсщта къудейуэ, щIалэ цIыкIур къыщIэлъэдэжри, къыдэгъэжым дэплъащ. Сыхьэтыр щимылъагъум, гъыуэ уэ ныббгъэдэлъэдат. Зыми сыкъимылъагъуу сыхьэтыр згъэтIылъыжыну Iэмал сиIэжтэкъым. Гузэвэгъуэм сызэщIищтэри, ар псынщIэу си жыпым ислъхьат.

Iуэхур зыIутыр къыщыпщIэм, классым щIэсу хъуар дибгъэувыкIри зыкъытхуэбгъэзащ: «Мы щIалэ цIыкIум и сыхьэтыр къэзыщтам, сыныволъэIу, ефтыж».

СыкIуэцIырыхуным хуэдэу сукIытат, ауэ сыхьэтыыр къызыкъуэсхыжу псоми сыкъалъагъуу схуетыжынутэкъым занщIэуи, зыкъэзумысакъым.

Сыхьэтыр зыми къызэрызыкъуимыхыр щыплъагъум, классыбжэм IункIыбзэ ептри, доскам деж псори дибгъэувыкIат, зырызыххэурэ ди жыпхэр къэпщын мурадкIэ. Ауэ, абы ипэкIэ къыджепIащ, ди нэхэр псоми дуфIыцIыну, хуит дыкъыумыщIауи къызэтедмыхыну.

ЗэрыжыпIам хуэдэу, партэхэм дыкъыдэкIри, доскам деж дыуващ.  Сыхьэтыр къыскъуахыжу, си напэр зэрытекIынур си нэгу къыщIэзгъэхьэрти, си лъэр щIэщIэрт, си къарури схэкIат. Апхуэдэ укIытэгъуэ, къэзгъэщIа мащIэ тIэкIум, зэи сихуатэкъым.

Зым и жыпым уиIэбэм, абы укъыбгъэдэкIыурэ, адрейм ейм уиIэбэурэ си деж укъэсри, си жыпым илъа сыхьэтыр къипхащ. Ауэ абы щхьэкIэ укъэмыувыIэу, си яужь итхэм я жыпхэми уиплъащ, икIэм нэсыху зыри къыумыгъанэу. ИтIанэщ щыжыпIар: «ЦIыкIухэ, псори тэмэмщ, фи нэхэр къызэтефхыж, щхьэж и партэ фытIысыж».

Сыхьэтыр щIалэ цIыкIум ептыжащ, зы псалъи къыфIумыгъэкIыу. А махуэм уэ къысхуэпщIар сэ зэи сщыгъупщакъым. Си напэр къэптхьэщIыжат. Дыгъуэрабз цIэр къыскIэрыпщIэнкIэ хъуну сышынэрт.  ИужькIи къызэбудэкIыжакъым, псалъэ бзаджи къызжепIакъым. Мис абыхэм куэдым срагъэгупсысащ.

ИужькIэщ къыщызгурыIуар апхуэдэу щIэпщIам и щхьэусыгъуэр – сэ зесхьа мыхъумыщIагъэм себгъэгупсысыжын, абы акъыл къыхэзбгъэхын щхьэкIэщ. Мис аращ сэри егъэджакIуэ сыщIэхъуар. Уэ пхуэдэу цIыкIухэм сахэтын, ахэр зэхэсщIыкIыу, я дунейр къызгурыIуэу сылэжьэн щхьэкIэщ.

ЦIыхухъуитIыр тэлайкIэ  щыму щытащ…

- Ярэби, нтIэ, нобэ сыкъыщыплъэгъуам, а сыхьэтыр уигу къэмыкIыжауэ ара? - щIэупщIэжащ аргуэрыжу щIалэр.

Абы и упщIэм лIыжьым жэуап къритыжащ:

- ПщIэрэ, фи жыпхэр къыщысщам щыгъуэ, сэри си нэр зэтеспIат…