Зэ еплъыгъуэкIэ къыпщыхъунщ литературэр математикэм, социологием, физикэм, экономикэм, биологием, нэгъуэщI щIэныгъэхэми зыкIи емыпхауэ. Ауэ, псалъэм папщIэ, математикэмрэ литературэмрэ зэхуэбгъадэ хъуну зы «хьэл» щIагъуэ къахэбгъуэтэфынущ: щыуагъэ бгъакIуэ зэрымыхъунур. Бжыгъэхэр къэпщытэным е теоремэ къэхутэным щыуагъэ хэпщIыхь хъунукъым. Математикэр бжыгъэхэм зэрахэплъэм хуэдэу, усыгъэри псалъэхэм яхощыпыхь – къахех нэхъ пэжыр, нэхъ хуэкIуэр.

ЩIэныгъэмрэ литературэмрэ щызэпытщIакIэ, урыс щIэныгъэлI-усакIуэхэм датепсэлъыхьыну къозэгъ.

(Хъыбар)

Абы иужькIэ тхьэмахуэкIэ гувэжащ, шухэм зыбжанэ дыдэ кIэрагъэхужащ. Къэнар, Алджыкъуэ, Тамбий Къэбардэ, ЕщIэнокъуэ Уэзырмэс я пашэу, Кърымым кIуащ. Нэсри, абы ящIэу къыщIэкIынт зэкIуэлIэну къалэр е жылэри, екIуэлIащ икIи жэщым къаувыхьащ.

4-нэ Iыхьэ
- СыкIуэнщ, умыгузавэ апхуэдизу. Шей тIэкIу пхуэсщIын? 
- Тхьэ здэнтэм. Нобэрей махуэм зы дзакъэгъуэ си джий ехакъым…
ЦIыхубзым шей Iув къыхузэхызощIэ, IэщIызогъэувэри, Пэрыс зыщIэлъ пэшымкIэ соунэтI. СыукIытэрт икIи сышынэрт и нэкIум сиплъэну. Бжэм хуэму сыбгъэдыхьэри, сытеуIащ. 
- КъыщIыхьэ, Данизэ.
Щхьэцэ щыжимыIакIэ, гукъыдэжышхуэ иIэ къыщIэкIынкъым. Бжэр Iузохри, сыгузэвапэурэ, сыщIохьэ. ЗанщIэу къысхуигъэлъэгъуа шэнтым сытотIысхьэри, си Iэ кIэзызхэр згъэпщкIун си гугъэу, си куэщIым изоубыдэ. 

(Нарт тхыдэжь)

3-нэ Iыхьэ
Жэщ ныкъуэ хъуат. Хъуами, Зерэ жейкъым, сэри щхьэгъубжэм къыдэплъ мазэм и нур къащхъуэм си нэхэр тедияуэ, сыщылъщ. Сызэгупсысыр зыт – дауэ къела а псом Пэрыс тхьэмыщкIэ. ГъэщIэгъуэнщ ар делэ дыдэ зэрымыхъуар. Сыту сыцIыху гущIэгъуншэ! И нэр исщIу зымахуэ жесIащ, делэщыр нэгъуэщIыпIэкIэщ, жысIэри. ТхьэмыщкIэ!
- НтIэ, сымаджэщым ?
- Мышхэ-емыфэрэ икIи мыжейуэ къанэри, къарууншэ дыдэ хъуати, мэлIапэ щIалэр, жаIэри, и адэ-анэм къыщIагъэгъуэлъхьащ. Иджыри шхэкъым ар, хущхъуэкIэ и гъащIэ махэ хъуар яIыгъыу аращ, - а псалъэхэмкIэ Зерэ жейм хилъэфэжащ. 

Къаныкъуэ Заринэ и «Iуащхьэмахуэ, Махуэгъэпс» романым и редакторщ ХьэцIыкIу Рае. Тхылъым теухуауэ абы къигъэлъэгъуа гупсысэхэм куэдым гу лъыуагъатэ. ГъащIэм къыщыув упщIэ куэдыр щызэпкърыха романым Рае щытотхыхь тхылъым и пэщIэдзэм. Абы щыщ Iыхьэ къытыдодзэ. 

Газетеджэхэр нобэ щыгъуазэ зыхуэтщI тхыгъэр зи къалэмыпэм къыпыкIар «Адыгэ псалъэм» и ныбжьэгъу пэж, абы и къыдэкIыгъуэхэм пэплъэ икIи набдзэгубдзаплъэу щIэзыджыкI бзылъхугъэ щыпкъэ АфIэунэ Ольгэщ. Ар Нарткъалэ щопсэу, и IэщIагъэкIэ филологщ. Ольгэ и тхыгъэ хьэлэмэтхэр нэхъапэми къытехуащ ди газетым. Ахэр ятеухуащ гъащIэм и зэхэлъыкIэм, цIыхухэм я гупсысэхэмрэ гурыгъу-гурыщIэхэмрэ. 
 

Адыгэ IуэрыIуатэр зэхуэхьэсыжыным еш жыхуаIэр зымыщIэу яужь ита, Урысейм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм хэта, Къэрэшей-Шэрджэсым щэнхабзэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Шэрджэс Алий «Адэжь хъыбархэр» зыфIищу 2014 гъэм дунейм къытригъэхьа и тхылъым ит мы Iуэтэжыр жызыIэжар а хэгъэгум хыхьэ жылэхэу Зеикъуэ дэс Гундэхъу Исмэхьилрэ Хьэбэз щыпсэуа Даур Исмэхьилрэщ. 

(Нарт таурыхъ)

Нартхэм ящыщу зы щIалэ гуэр щыIэт ЕрмыдэкIэ еджэу. Ермыдэ хуабжьу фIэфIт щэкIуэн. Зы махуэ гуэрым щакIуэу мэзым щIэту зы мэз бжэн гуэр къыхэжащ. Бжэным еуэри хутегъэхуакъым, етIуанэуи еуэри техуакъым. Щымыхъум, зэгуэпауэ Ермыдэм мэз бжэныр ирихужьащ. Ар Iэджэри зэрихуаи! Сытми, бжэныр къыхуэмыубыду икIи къыхуэмыукIыу зэрихуэурэ, зэрихуэурэ зы жылэ гуэрым дэлъэдащ. Ермыдэр а жылэм дэлъадэри бжэныр игъуэтыжакъым, фIэкIуэдащ.