Жылагъуэ

ЩIэуэ къыхалъхьащ

Урысейм ЛэжьыгъэмкIэ и министерствэм игъэбелджылащ псэупIэ-коммунальнэ Iуэхутхьэбзэхэм я уасэм техуэ комиссэхэмрэ тыгъуэ пIалъэр фIезыгъэшхэм зэретхьэкъу къуэдыхэмрэ ятыну дяпэкIэ къызытемыхуэхэр.

Гъатхэм псом япэу хъуну пхъэщхьэмыщхьэхэм ящыщщ псоми фIыуэ ялъагъу мамкъутыр. Иужьрей зэманым абыхэм къатехъукIа лIэужьыгъуэ куэд къежьащ. Ахэр я теплъэкIи, я IэфIагъкIи зэхуэдэкъым, абыхэм я дэтхэнэри цIыхум и Iэпкълъэпкъыр зыхуеину псомкIи сэбэпщ. Ар пшхыну зэрыгуакIуэм къищынэмыщIауэ, цIыхур зыхуэныкъуэ витаминхэмрэ минерал пкъыгъуэ сэбэпхэмкIи къулейщ: А, В, С, кремний, молибден, магний, марганец, гъущI, фосфор, натрий, хром, цинк. Абы къыхэкIыу гу-лъынтхуэ, псантхуэ, щIыIэ узхэмкIэ сэбэпщ, къарур зэрегъэубыд, пкъыгъуэ зэранхэр Iэпкълъэпкъым къыхеш, косметологиеми къыщагъэсэбэп.

Дзэлыкъуэкъуажэ дэт поликлиникэр илъэситI хъуауэ медицинэм и иджырей мардэхэм тету мэлажьэ. «Узыншагъэр хъумэн» лъэпкъ проектым хыхьэ, цIыхухэм япэ медицинэ дэIэпыкъуныгъэхэр щрат IуэхущIапIэхэр къэгъэщIэрэщIэжын щIыналъэ программэмкIэ ар сыт и лъэныкъуэкIи зыхуей хуэзэу зэрагъэпэщыжащ.

Дзэлыкъуэ район сымаджэщым и поликлиникэ къудамэм цIыху мин 49-рэ епхащ, махуэ лэжьэгъуэм абы зыхуэныкъуэ дэIэпыкъуныгъэр щагъуэтыфынущ сымаджэ 380-м, къищынэмыщIауэ, абы хэтщ гъуэлъыпIэ 65-рэ щIэту махуэ стационар.

Зэманым и лIыхъужькIэ узэджэ хъун цIыху сыт хуэдэ лъэхъэнэми къегъэщI, дэтхэнэ IэнатIэми ущрохьэлIэ. Апхуэдэщ зи фхуэтщIыну АР-м щIыхь зиIэ и журналист, «Адыгей» КъТРК-м и япэ диктор, гъэзэщIакIуэ продюсер ТIэш Светланэ. Илъэс 31-рэ ипэ, япэ дыдэу Адыгей телевиденэм къитIысхьэу хъыбарыщIэхэр къэзытари, махуэ къэс абы нэтын щезыгъэкIуэкIыу щытари Светланэщ. Аращ ар нобэ республикэ псом къыщIыщацIыхур, пщIэ къыщIыщыхуащIыр, и цIэмрэ ТВ-мрэ зэпхауэ щIыщытыр.

Сабиигъуэм къыщыщIэдзауэ дунейр зэрызэдгъэцIыху анэдэлъхубзэм и мыхьэнэм куэд тотхыхь. Зэ еплъыгъуэкIэ ар хэт и дежкIи гурыIуэгъуэу щытын хуейми, ди жагъуэ зэрыхъунщи, бзэр зыIэщIэхухэр, IэщIыб зыщIхэр щыIэщ. Абы иригузавэхэм Iуэхум и хэкIыпIэр къалъыхъуэну и ужь йохьэ. 

Къэбэрдей-Балъкъэрым и потребительскэ индексыр (зы щIыпIэ щхьэхуэм щыпсэу цIыхухэм къащэху ерыскъымрэ хьэпшыпымрэ, Iуэхутхьэбзэхэм я уасэм зэрыхэхъуэ-зэрех щIыкIэр къызэрагъэлъагъуэ Iэмал) 2024 гъэм и мазаем проценти 100,5-рэ хъуащ, абы щыщу ерыскъыхэкIым ейр - проценти 100,6-рэ, унагъуэ хьэпшып, хущхъуэ, н.къ. хуэдэхэм - проценти 100,1-рэ, Iуэхутхьэбзэхэм – проценти 100,6-рэ. Апхуэдэ хъыбархэр иджыблагъэ зэбгригъэхащ УФ-м Къэрал статистикэмкIэ и управленэу Кавказ Ищхъэрэм щыIэм. 

«Плъыр удзыфэ» урысейпсо жылагъуэ зэгухьэныгъэм иджыблагъэ наIуэ къищIащ «Урысейм и щIыналъэхэм лъэпкъ экологиемкIэ я рейтингым» 2023 - 2024 гъэхэм я щIымахуэм кърикIуахэр.

• Егъэджэныгъэ

«Бжыгъэр зи лъабжьэ дерсхэр» зи фIэщыгъэ урысейпсо егъэджэныгъэ жэрдэмым ипкъ иткIэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым курыт щIэныгъэ щрагъэгъуэт и IуэхущIапIэхэм къэралпсо мыхьэнэ зиIэ, бжыгъэр лъабжьэ зыщI щIэныгъэмрэ кибершынагъуэншагъэмрэ зегъэужьыным хуэунэтIа дерс зэIухахэр щекIуэкIынущ. Ар траухуэнущ аккаунтхэм «IункIыбзэIух» хэмыту узэрыхыхьэфыну Iэмалхэм.

КъБР-м щIыхь зиIэ и щIэныгъэрылажьэ, химие щIэныгъэхэмкIэ доктор Къущхьэ Хьэсбий КъБКъУ-р къиухри, Украинэм аспирантурэм щыщIэтIысхьат. ЩIэныгъэр зи псэм хэлъ щIалэм къыщыгуфIыкIащ а зэманым уей-уей жезыгъэIэу щыта украин институт цIэрыIуэр. Дунейр къызэхикIухьщ, и цIэр фIыкIэ игъэIури, и унэ къихьэжащ Къущхьэр. Къызэрысыжри органикэм щымыщ химиемрэ физикэм епха химиемкIэ КъБКъУ-м и кафедрэм и унафэщIщ. НэхъапэIуэкIэ зыми и акъыл зыхунэмыса къэхутэныгъэу 16 иIэщ иджыри Совет лъэхъэнэм къигупсысыгъауэ.

Къэбэрдей-Балъкъэрым и курортхэм жыджэру зрагъэужь, ухуэныгъэщIэхэр ирагъэкIуэкI: дызэрыт илъэс къудейм къриубыдэу абыхэм къыщызэIуахынущ республикэм зыщызыгъэпсэхуну, зыщызыплъыхьыну къакIуэхэр къыщыувыIэну щIыпIэщIэу, хьэщIэщ пэшу 550-м щIигъу. «Туризмэмрэ хьэщIагъэм пыщIа Iуэхугъуэхэмрэ» лъэпкъ пэхуэщIэм ипкъ иткIэ, а Iуэхугъуэхэм хухахынущ сом мелуан 366-рэ, жиIащ иджыблагъэ КъБР-м курортхэмрэ туризмэмкIэ и министр ЩоджэнцIыкIу Мурат.