1912 гъэм дунейм къытехьащ Гулиа Дмитрий и усэхэр щызэхуэхьэса тхылъ. АбыкIэ зэхэубла хъуащ ди къуэш абхъазхэм я тхыбзэмрэ литературэмрэ. Гулиа Дмитрий зэхиубла литературэм и къару илъыгъуэщ нобэ, абы щолажьэ зи гуащIэр ин, зи псалъэр жан тхакIуэ, усакIуэ куэд - я лъэпкъ литературэм и фIыцIэ жыжьэ щагъэIун яхузэфIэкIауэ.
Абхъаз литературэм и цIэмрэ и щIыхьымрэ жыжьэ щызыгъэIуа тхакIуэхэм ящыщщ Шинкубэ Бэгърат, абы и усыгъэхэм, повестхэм, романхэм ягъэбжьыфIэ ди къуэш лъэпкъ хахуэм и тхыбзэр.
Къулыкъу лъагэ куэд зэрихьащ Шинкубэ Бэгърат: Абхъазым и ТхакIуэхэм я союзым и унафэщIу, Абхъаз республикэм и Совет нэхъыщхьэм и Президиумым и тхьэмадэу щытащ, СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и депутату зыбжанэрэ хахащ, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, Абхъазым и цIыхубэ тхакIуэ цIэ лъапIэхэр хуагъэфэщащ. Шинкубэ Бэгърат куэдрэ къэкIуащ ди хэкум, абы фIащауэ щытащ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и цIыхубэ тхакIуэ цIэ лъапIэр.
ТхакIуэр 2004 гъэм дунейм ехыжащ.
1938 гъэм къыдэкIащ Шинкубэ Бэгърат и япэ усэ тхылъыр, абы лъандэрэ, дунейм тетыху, зы махуи игъэтIылъакъым тхакIуэ къалэмыр. ГуащIафIэу, Iумахуэу къыщIэкIащ а къалэмыр: Шинкубэ Бэгърат и Iэдакъэ къыщIэкIащ абхъаз литературэм лъэбакъуэщIэ езыгъэча тхыгъэ купщIафIэ куэд - усыгъэ хьэлэмэтхэр, «Си лъэпкъэгъухэр», «Къуршым и пшыналъэ» усэкIэ гъэпса романхэр, «Чантэ къэсыжащ» повестыр, «Мывэ къутахуэ», «ЖылакIэ» романхэр. Абыхэм ящыщ дэтхэнэри абхъаз литературэм и хъугъуэфIыгъуэ нэхъ лъапIэ дыдэхэм ящыщщ, абы и гуащIэмрэ зэфIэкIымрэ зэрыиным и щапхъэщ.
Псом хуэдэжкъым «ЖылакIэ» романыр - дунейм къызэрытехьэххэу, ар цIэрыIуэ дыдэ хъуащ, бзэ IэджэкIэ зэдзэкIауэ хамэ къэралхэми къыщыдэкIащ. Ар адыгэбзэкIэ зэдзэкIауэ 1989 гъэм Налшык къыщыдэкIащ, и тиражыр экземпляр мин 15 хъууэ.
«ЖылакIэ» романым лъабжьэ хуэхъуар кавказ бгырыс лъэпкъхэм ящыщ зым - убыххэм - я щхьэм кърикIуа насыпыншагъэрщ, абы и пэжы-пIэр, и щхьэр течауэ, иIуэтэфащ Шинкубэ Бэгърат. Убыххэм я нэгу щIэкIа гукъутэгъуэм и закъуэкъым «ЖылакIэр» зи тхыдэр - Кавказ зауэм дунейм трикъухьа адрей бгырыс лъэпкъхэми я тхыдэщ ар. И Iэдакъэ а зы тхыгъэм фIэкIа къыщIэмыкIатэми, Шинкубэ Бэгърат и цIэмрэ и фIыщIэмрэ ди лъэпкъхэм игъащIэкIэ ящыгъупщэнтэкъым.
Куэдым урегъэгупсыс, укъыхуегъэуш «ЖылакIэ» романым. Убыххэр щIым щIыхьэжащ, я тхыдэр дунейм къытранэри. Зы лъэпкъи зы бзи къа-щыщI хъунукъым убыххэм я щхьэм кърикIуар - дунейм къыщытехьа махуэм къыщыщIэдзауэ апхуэдэ хуитыныгъэ иIэщ дэтхэнэ лъэпкъми. Я нэхъ лъэпкъ цIыкIу дыдэми! Псоми я зэхуэдэщ мы дунейр. Псори техуэнущ, зыр зым имылIмэ, зыр адрейм емыпэгэкIмэ. Дунейм нобэ хабзэ щохъу ар, арыншамэ убыххэм я натIэ хъуарщ Iэджэм къащIэлъыр - ар тщыгъупщэ хъунукъым лъэпкъышхуэхэми лъэпкъ цIыкIухэми. Зи къару илъым, зи Iэщэр нэхъ жаным и унафэ фIэкIа щыземыкIуэ дунейкъым нобэ дызыщыпсэур. Дэтхэнэ лъэпкъми абы плIанэпэ гуэр къыщылъос, лъахэкIэ еджэу. Апхуэдэ хуитыныгъэ яIэщ дэтхэнэ лъэпкъми - абыкIэ зыри къахуэупсакъым лъэпкъхэм, ар тхыдэмрэ ухыгъэмрэ псоми къызэрыдэта хуитыныгъэщ...
Аращ псом япэ узэгупсысыр, Шинкубэ Бэгърат и романым ущеджэкIэ, Апхуэдэ къару иIэщ «ЖылакIэ» романым - убыххэм ираха лейр хэIущIыIу щыхъуащ абы, нобэрей щIэблэм и пащхьэм ирилъхьащ а лейм и пэжыпIэр. ЩIэблэр хуитщ ар зэрызэхищIыкIынумкIэ - псори зэлъытар абы и акъылымрэ и щIэныгъэмрэщ. ТхакIуэм и къалэныр игъэзэщIащ - Iэщэрэ залымыгъэкIэ дунейм трахужа лъэпкъ насыпыншэм и тхыдэ гуузыр ди пащхьэ кърилъхьэн, ар ди псэкIэ, ди фэкIэ зыхыдигъэщIэн хузэфIэкIащ. Романым ущеджэкIэ, тхакIуэм шэч щIыхуэпщIын зы напэкIуэцIи урихьэлIэркъым – дэтхэнэми пэжщ, сыт хуэдизкIэ гукъутэгъуэми щыплъагъур. ТхакIуэм зыпыIуидзакъым пэжым, щIихъумакъым, къыпикIухьакъым – ди пащхьэ кърилъхьащ къызэрыхъуа дыдэм хуэдабзэу. Романым адэ-мыдэкIэ ущрохьэлIэ убыххэм къалъыса лейр зи нэкIэ зылъэгъуахэм я гукъэкIыжхэм щыщ хъыбар кIапэлъапэхэм – абыхэм нэхъри хагъахъуэ Шинкубэ Бэгърат и тхыгъэ телъыджэм пкърылъ художественнэ къарум.
Убыххэм я натIэ хъуа насыпыншагъэм хуэдэ илъэс 30 ипэкIэ къеуалIэ пэтащ абхъазхэми - дунейм трахужын мурад ящIри, куржыхэм я дзэр къизэрыгуауэ щытащ Абхъазым, яхузэфIэкIатэмэ, зыIурагъэлъэдэнут абхъазхэр, я хэкум къызэрырахунур ябзыщIакъым. Аращ убыххэми ира-щIар. Ауэ нобэ дунейр нэгъуэщI хъуащ - абхъазхэм къадэщIынрэ къадэIэп-ыкъунрэ тетщ нобэрей дунейм: абыхэм я хэкур щахъумащ зэрыпхъуа-кIуэхэм, ар хамэм и IэмыщIэ иралъхьэн муради яIэкъым. Абхъазыр нобэ зи щхьэ хуит къэралщ - арат убыххэри зыщIэбэнар, ауэ ар къехъулIакъым. Сыт абы и щхьэусыгъуэр - ар тхыдэм зэригъэзэхуэнщ. Набдзэгубдзаплъэу упкърыджыхьмэ, а упщIэм и жэуап хыбогъуатэ Шинкубэ Бэгърат и роман цIэрыIуэм.
