(КIэлъыкIуэр. ПэщIэдзэр мазаем и 21, 28-хэм къыдэкIахэм итщ).
- Ар сыт хуэдэ опыт? - Угъурлыжь щIоупщIэ, хъыбар гъэщIэгъуэн едэIуэну зигъэхьэзыра нэхъей. - А дуракыжьыр химик хъуауэ ара, Менделеевым и лъэужьыр ихуу?
- СщIэркъым, ауэ…дыгъуэпшыхь узэфа коньякыр зыщIар аращ…
- Дауэ?..
- Аркъэ птулъкIэм…аркъэ птулъкIэм квас щIыIэ хикIэри.
- Ы-ы! - Угъурлыжь гужьеяуэ къыщылъэтащ, блэ шынагъуэ къыкIэщIэпщхьам хуэдэу. - Ари ар! Угъурлыуэ абы зы цы закъуэ теткъым, и щхьэ къэбыжьым щыщIэдзауэ и лъэкIын гъурым нэсыху!.. СигъэлIами аратэкъэ абы къызищIэнур!.. Пэж, Дэлхьэт?!
- Правильнэ уэлэхьи.
* * *
ЗэрыжаIэжымкIэ, а пщыхьэщхьэм иужькIэ Угъурлыжь коньяк ефэжакъым. Зэи ефэжакъым.
Прокурорым и деж щытхьэусыхэжакъым
I
Зэман гуэр и пэкIэ узэIэбэкIыжмэ, Емынэжь къилъытэу щытащ дунейм тетхэми ахърэтым кIуэжахэми пенсионерхэм нэхърэ нэхъ узэхъуэпсэн щымыIэу.
«Я насыпщ абыхэм! - жиIэрт Емынэжь, гушыIэ Iуэхум хэмылъу. - Тыншщ икIи хъуэпсэгъуэщ пенсионерхэм я гъащIэр: щыхуейм къотэдж, щыхуейм мэгъуэлъыж, зэман пыухыкIа ямыIэу щыхуейм машхэ. ТIэпIыжу машхэ. ЩыIэкъым абыхэм нэхърэ нэхъ щхьэхуити. Лэжьыгъэ хьэлъэр я пщэм дэхужауэ, къащхьэщыта унафэщIхэм я кIий-гуо макъхэр зэхамыхыжу, абыхэм я ущие псалъэхэм емыдэIуэжу, лэжьапIэм къыкIэрыхункIэ мыгузэвэжу пенсионерхэр хуиту мэбауэ, IэфIу мэжей, гукъыдэж щаIэхэм и деж паркхэм, скверхэм макIуэ, уэрамхэм къыщакIухь, я нэгу зрагъэужьу. Япэм зыгуэрхэм яфIэлIыкIыу, ящышынэу щытами, иджы ахэр гушхуауэ топсэлъыхь я унафэщIу щытахэм, къалэ, къуажэ, район администрацэхэм я Iэтащхьэхэм, министрхэм, губернаторхэм, къэрал къулыкъущIэхэм. Хэти щотхъур, хэти хьэм ирагъэхь, я лэжьэкIэм, я псэукIэм, я дуней тетыкIэм тепсэлъыхьурэ…»
Ауэ пенсэм зэрыкIуэрэ (и ныбжьыр илъэс щэныкъуэ зэрырикъуу тIысыжат, стаж ирикъуу иIэти) мазэ бжыгъэ тIэкIу фIэкIа дэмыкIыу Емынэжь и гупсысэхэм захъуэжащ, зыхэхуа гъащIэр къытехьэлъэу хуежьэри.
«Пенсионерым и Iуэхур сыту гугъу, сыту хьэлъэ икIи зэшыгъуэ! - йогупсыс Емынэжь, и гущIыIур дэгъэзеярэ, унащхьэмкIэ дэплъейуэ здэщылъым. - ПщIантIэм дэт тIысыпIэ кIыхьхэм уатесу махуэ псом ущысщ, псэлъэгъу къыпхуэхъун гуэр къэплъыхъуэу е лIыжьхэм я гъусэу куэзыр, домино, шашкэ, шахмат уджэгуу, тIэкIу зытебгъэун къудей щхьэкIэ.
Зэкъым, тIэукъым къызэрыпхуихуэри уи гаражым е уи хэгъэрейм ей гаражым ущIэсу стакан плIимэжькIэ пивэ, шагъыр, аркъэ уефэну, абы щыгъуэми дэшхын тэмэм уимыIэу, бжьыныщхьэ тыкъыр, мыIэрысэ закъуэ фIэкIа.
Къэралми цIыхубэми я деж пщIэ нэс пенсионерхэм зэрыщамыIэр щхьэжэ тщымыхъуу къанэркъым. КъулыкъущIэхэми абыхэм гулъытэ нэс хуащIыркъым, псалъэ дыгъэл зыкъом хужаIэ, зэзэмызи тхылъымпIэжь тIэкIукIэ къахуэупсэ пэтми, грамотэ, щытхъу тхылъ жыпIэми».
А псор Емынэжь зыгуэрурэ и гум тригъахуэрт, ауэ абы хуэшэчыртэкъым, иризэгуэудырт япэм IитIкIэ и Iэр къэзубыду, къыпэзыжыхьу щыта и ныбжьэгъу, и лэжьэгъу, и хэгъэрей, и цIыхугъэ зыкъомым я щIыбыр къызэрыхуагъэзам, пенсэм зэрытIысыжрэ.
Емынэжь къызэрилъытэмкIэ, апхуэдэ цIыху зэкIуэкIахэм Угъурлыжьи ящыщт.
«Дауэ къыпщыхъурэ дызэрысабий лъандэрэ си ныбжьэгъу, си къуажэгъу, школым дыщеджэми, институтым дыщыщIэсми си партэгъуу щыта, зы лэжьапIэ IэнатIэм дызэдэIута, зым Iэпыхур адрейм къищтэжу къыздекIуэкIа а бзаджэнаджэм, а хьэбыршыбырыжьым щай фIыцIэжьу сыкъридзэжыркъым, - жеIэ Емынэжь, и гушыкъур Угъурлыжь трикъутэу. - Абы имыщIэжу пIэрэ фыз къэтшэху (абы иужькIэ хъужынутэкъым!) зы пIэм дилъу жэщ куэд зэрыдгъэкIуар, зэм я деж сыкIуэу, зэми ди деж къакIуэу?
Зыхуэсхьынур сщIэркъым, и унагъуэр и гъусэу къуажэм зэрыIэпхъуэжрэ махуипщI ней, декадэ псо дэкIа пэтми, телефоныр къигъэкIэрахъуэу е и лъакъуэжьитIыр къилъэфу ар къысщIэупщIакъым, махуэ къэс мыбы лэжьакIуэ къэджадэ пэтми.
А мыкхъэмывэжьым псори щыгъупщэжащ. ФатIимэ тхьэIухудыр фызу къызэрезгъэшари ищIэжыркъым.
Ауэ Iуэхукъым: сэ абы хуэфI сыхъунщ икIи екIуу зыкъезгъэщIэжынщ. ЕмыкIуми, зыкъезгъэщIэжынщ!..»
II
Пощтым къикIыу къахьа хъыбарегъащIэ тхылъым итт Угъурлыжь и цIэкIэ посылкэ лъапIэ гуэр къызэрыкIуар. Ауэ хэт ар къригъэхьми, дэнэ къикIми гурыIуэгъуэтэкъым.
«ГъэщIэгъуэн, сыт хуэдэ посылкэу пIэрэ ар? - тегъэчыныхьауэ зоупщIыжхэр Угъурлыжьрэ и щхьэгъусэ (езым зэрыжиIэмкIэ, и половинкэ) ФатIимэрэ. - Шэч хэмылъу бэлыхь гуэру къыщIэкIынщ. Ауэ хэту пIэрэ къезыгъэхьыр икIи дэнэ щIыпIэ къиздикIыр? Ди благъэ гуэрщ е ди ныбжьэгъущ жытIэнущи, апхуэдэ лъэпкъ хамэ къэралхэм, нэгъуэщI областхэм щыпсэууэ е щылажьэу зыри диIэкъым. Сыт хуэдэу щымытми, Тхьэм и нэфIыр къыщыхуэ апхуэдэ гулъытэ къытхуэзыщIам!»
- Алыхьым и IэмыркIэ сщIащэрэт къытхуагъэхьа посылкэм хэлъ хьэпшыпхэр! - жеIэ ФатIимэ, ирагъэкIуэкI псалъэхэм адэкIэ пищэу. - Дауи, цIыкIуфэкIукъым ахэр: пщIэрэ щхьэрэ зиIэщ.
- Мыгувэу къэтщIэнкъэ, Фатимочкэ, ар зыхуэдэр, - жеIэ Угъурлыжь, шхыIэн тепIар хъунщIэ-псынщIэу зытридзурэ икIи зэрылъа гъуэлъыпIэм (къулъшыкъу хъухункIэ жеят, езыр щымылажьэ махуэу щытти) жыджэру къебэкъуэхыурэ. - ПсынщIэIуэу посылкэр къеIыхыжын хуейщ… КхъыIэ, Фатимочкэ, уэ пощтым кIуэи ар къеIыхыж: сэ зысхуапэху, зыстхьэщIыху, си жьакIэр супсыху зэман куэдыIуэ дэкIынущ. Си паспортри ууейри къащтэ. Уэ иджыри пощтым щIэсхэм укъацIыхуркъыми, нэчыхь дызэриIэмкIэ щыхьэт тхылъри абыхэм ягъэлъагъу, къыздэщти. Быдэ и анэ гъыркъым жыхуаIэр пщIэрэ уэ, Фатимочкэ?!...
III
Пощтым къэкIуа посылкэр иджы зэращIым хуэдэу тхылъымпIэ коробкэ е фанерэм къыхэщIыкIа ашыч цIыкIу илътэкъым: къэп псыгъуэ зэкIуэцIыдат зэрылъыр. АпхуэдизкIэ ар хьэлъэти, щыгъын гуэр е хьэпшып цIыкIуфэкIу мыхъуу, КъалэкIыхьым дэт завод цIэрыIуэм плъыжьу щагъэжьа чырбышкIэ кудауэ фIэкIа пщIэртэкъым.
Зэм кIэщIэкъузауэ и блэгущIэм щIэлъу, зэм и щIыб илъу, зэи и ныбафэм быдэу кIэриIыгъэу ар ФатIимэ унэм къихьыжащ.
- Уэху, си псэр пигъэхуащ мыбы! - мэтхьэусыхэ ар, посылкэр зэрылъ къэпыр хуэсакъыпэурэ диваным ирилъхьэурэ. - Къаруи-псэруи къысхуигъэнэжакъым… Хьэзаб мащIи дэсшэчакъым мыбы и къеIыхыжыным… Угъурсыз! Сыт хуэдизу гугъу сригъэхьа пощтым и унафэщI цIыхубз гъур кIыхьым, «зи цIэкIэ къагъэхьар къэмыкIуауэ уэ, хамэм, посылкэр уэттыж хъунукъым» жиIэурэ. - Сэ хамэ цIыхуу сызэрыщымытыр, гражданскэ жена зыхужаIэхэм сазэрыщымыщыр икIи нэчыхь быдэкIэ сыпыщIауэ щхьэгъусэ сызэрыбгъэдэсыр ткIийуэ гурызгъэIуа, абыкIэ щыхьэт тхылъ дызэриIэр, и нэм щIэсIуу, езгъэлъэгъуа нэужьщ посылкэр къыщызитыжар…
- Афэрым, Фатимочкэ, хьетхуитагъ зэрыпхэлъыр наIуэ пщIащ… ИIэт, дегъэплъыт иджы хъугъуэфIыгъуэ къытхуагъэхьам…
Жану щIэлъыкIауэ жыпкIэ зэрихьэ сэ цIыкIур къищтэри, Угъурлыжь къэпыщхьэр итIэпIу щIидзащ.
- Хуэсакъ, кхъыIэ, на! - ФатIимэ мэлъаIуэр, гъунэгъу дыдэу къэувауэ. - Зыгуэрхэр зэхэбупщIатэмэ…
Къригъэжьа псалъэр и кIэм нигъэсыну хунэмысу, цIыхубзыр лъэныкъуэкIэ IуцIэфтыжащ, посылкэм хэлъу къэпым къикIа джанэ зэIытхъам къигъащтэри.
- Сыт зищIысыр мы барахлор? ЖыIэт, сыт зищIысыр?
- Уэлэхьи, сымыщIэ, Фатимочкэ. АдэкIэ деплъынти…
Уеплъми, адэкIи нэхъ щIагъуэтэкъым. Нэхъ гурымыхьыжт, пэжыр жыпIэмэ. Джанэ зэIытхъам къыкIэлъыкIуэу къэпым къикIащ зи тхьэIур зэIытхъа, зи лъапэхэр пылэжьыкIа гъуэншэдж тIорысэжь, зи лъэдакъэр щIэуда икIи ныкъуэзэщIэху хъуа ботинкэжь лъэныкъуэ, лъакъуэ ижьым ейуэ, зи джабэ лъэныкъуэр хэтхъа кIэлош тIорысэ, лъакъуэ сэмэгум хуэщIауэ.
А «хъугъуэфIыгъуэ» псом я лъабжьэм щIэлъу къэпым илът тхылъымпIэ зэкIуэцIышыхьа, зыгуэрым къызэрешэкIар къапщIэу.
ЕпIэщIэкIыу Угъурлыжь зэкIуэцIиха тхылъымпIэм кIуэцIылът дыгъэ бзийкIэ куэдрэ ягъэгъуа щIакхъуэ ныкъуэ, дзэкIэ уеIэми къыпхугуэмычыну, сэкIэ зэпыбгъэжынуми упэмылъэщыну кхъуей быдэ IыхьэфI, шэ щIэхуам къыхэщIыкIауэ. Апхуэдэу тхылъымпIэм кIуэцIылът, и зэхуэдитIыр хафыкIауэ пивэ птулъкIэ ныкъуэ, нартыху жэпкъкIэ и щхьэр щхьэщыгъэбыдыкIыжауэ…
- Мы хьэбыршыбыр къомыр сыт зищIысыр? - губжьауэ Угъурлыжь жеIэр, посылкэр зэрылъа къэпыр утыкум щыхыфIидзэурэ. - Мыпхуэдиз лей къыдэзыха напэншэр хэт? Гъуэгу мыгъуэм ирижьэ хэтми… Е зэт, зэт! ПщIэну щыткъым факъырэ е бродягэ гуэрым хуаутIыпща мы хьэпшып фIей, ерыскъы гурымыхьхэр ди деж къагъэхьауэ къыщIэкIынщ, адресыр зэхагъэзэрыхьу.
- Зы цIыкIу зэхагъэзэрыхьакъымэ, тхьэ! -жеIэ ФатIимэ, и щхьэгъусэм пэрыуэу. - Уи жагъуэгъу гуэрщ ар къызыбгъэдэкIар, хэту щытми.
- СщIэркъым, Фатимочкэ! Уэлэхьи, сымыщIэ… ШэсыпIэ уихьэфын, пощт связым и лэжьакIуэ языныкъуэхэм хьилагъэ гуэр зэрамыхьауэ, посылкэм хэлъа хьэпшыпыфIхэр мы хьэбыршыбырхэмкIэ зэрамыхъуэкIауэ? Апхуэдэ гуэрхэри къыщыхъуа щыIэщ… Ауэ, дауэрэ щымытми, мы Iуэху мыфэмыцыр зэхэгъэкIын хуейщ. ИкIэщIыпIэкIэ хуейщ!...
- Тхьэусыхафэ тхылъкIэ прокурорым зыхуэдгъэзэнщ, - жеIэ Фатимэ, и щхьэгъусэм и жэрдэмыр диIыгъыу. - Абы Iуэхур зэхрегъэкIи бзаджащIэр жэуап ткIийм….ткIий дыдэм ирырешалIэ!... Сыт на дэ къыдаха лейр зищIысыр?!
* * *
ЕтIуанэ махуэм «авиапочта» жыхуиIэ конверт лъапсейм дэлъу Угъурлыжь письмо гуэр къыхуэкIуащ: «Си посылкIэ тIэкIур къыфIэрыхьа?» жыхуиIэ псалъэуха закъуэм фIэкIа имыту.
Ар къэзытхыр Емынэжьт, и Iэ бэлагъыжьыр щIэдзыжауэ.
Письмом къеджа нэужь Угъурлыжьрэ ФатIимэрэ зэплъыжри ину къэдыхьэшхащ, «пенсэм кIуа пэтми, а гушыIэреижьым и делагъэр игъащIэкIэ иухынукъым!» - жаIэри икIи зэгъуэсэу прокурорым и цIэкIэ ятха тхьэусыхафэр цырыцу зэфIатхъыжащ.
ЕмыкIутэкъэ-тIэ уи ныбжьэгъужь щхьэкIэ утхьэусыхыну?!..
«Двойкэ» пхуагъэувынщ, дэгъуэжь!
Къыхэщахуэ-ныхэщахуэ хэмыту, мазэ псокIэ зрикъун тутын къищэхуауэ (тыкуэнхэм щыщахуэртэкъым абы щIэлъхэр зэрынэхъ лъапIэм къыхэкIыу) бэзэрым къытекIыж Угъурлыжь, армэм щыщыIа зэманым я командир гушыIэрейм куэдрэ жиIэу щыта «Нале-во!» псалъэр и тхьэкIумэ лалэжьитIым къиIуа нэхъей, занщIэу щIиIуантIэри, сабий хьэпшып щащэу сэмэгурабгъумкIэ къыщыт тыкуэнымкIэ иунэтIащ, и къуэрылъху цIыкIур къызэригъэгугъа хьэпшыр жьгъейр (езым «игрушкэ» жиIэрт) къищэхун мурадыр иIэу.
Тыкуэным щIэтт унейуэ ар зей цIыхубз лъагъугъуафIэ гуэр, и теплъэкIи, и Iэпкълъэпкъ ухуэкIэкIи, и зыхуэпэкIэкIи, «дагъуэ лъэпкъ хуэпщI мыхъуну икIи урысым «ягодка-малина» жыхуиIэ ныбжьым иту. Ар нэфIэгуфIэу щытт щэхуакIуэ куэд нобэ зэриIам къыдэкIуэу цIыхухъу нэпсей-нэхъуей куэд зыкъыпрагъэхыу къызэрыдэгушыIам къыхэкIыу и гукъыдэжыр лъагэу къэIэтауэ.
- Топ фиIэ, дэгъуэжь? - макъ хэIэтыкIакIэ Угъурлыжь тыкуэнтетым йоупщI. - Уэлэхьи, зы внук къуейщIеижь цIыкIу сиIэщи, кIуапIи жапIи къызимыт «топ къысхуэщэху» жеIэри. Мы дунейм теткъым абы игрушкэу имыIэ, итIани…
- Топ нэхъ жумыIэмэ, ди куэдщ Тхьэ! - жеIэ тыкуэнтет цIыхубзым, хьэфэ топхэр здэщылъ лъэныкъуэмкIэ кIуатэурэ. - Плъыжь, щIыху, гъуэжь хьэмэрэ удзыфэ узыхуейр?
- Апхуэдэкъым жыхуэсIэр: пушкэщ. Зэрызауэ пушкэщ! ФиIэ апхуэдэ?
- Ди хъушэщ тхьэ сыт хуэдэ лIэужьыгъуэ ухуейми… Пэжалыстэ уи нэм къыфIэнэр къыхэх.
Пистолет, наган, револьвер, маузер жыпIэми кIэрахъуэ зэмылIэужьыгъуэ зыкъом къэзыгъэтIылъа цIыхубзым и нэгу зэлъыIухам гъэщIэгъуэн гуэру иплъэри, арыншами дыхьэшхын тIэкIур зимыжагъуэ Угъурлыжь «уэхьэхьэхь» жиIэу къыщиудащ.
Ар уи гуапэ хъунт? ИП (индивидуальный предприниматель) цIэ лъапIэр зезыхьэ, бэзэр-къэзэр Iуэхухэм икъукIэ хэзэгъа, хэхъуэ иIэм тIэкIу игъэудэфа, теплъэ екIу зиIэ цIыхубзми хъуакъым.
- Делэм хуэдэу сыт ущIэдыхьэшхыр уэ хьэулеижьыр?! - губжьауэ жиIэри, кIэрахъуэ зэмылIэужьыгъуэ къигъэтIылъахэр абы хъунщIэпсынщIэу Iуипхъуэтыжащ. - Уэ, тупойм, топ жыхуаIэр зэи умылъэгъуауэ ара?
Адакъэ къэцыджам ещхьу уихъу-уилъу апхуэдэ упщIэ мышукIэ зыхуэбгъазэ хъунт, зы махуи зы жэщи мычэму икIи щIимыгъуу илъэситI нейкIэ армэм щыIа (артиллерием хэтат) цIыхухъум?! ЕмыкIутэкъэ. ЕмыкIу дыдэт. Хьэдэгъуэдахэт!
Ауэ цIыхубз губжьам дэнэ щищIэн, жьы тIэкIу щIиху нэужь занщIэу плъыжь хъу и нэжьитIыр ягъэлажьэу, топ зэмылIэужьыгъуэ куэд а зэманым Угъурлыжь зэрилъэгъуар? Илъэгъуам и мызакъуэу, абыхэм ящыщ зыкъом игъэуат, уафэр дэгъуагъуэу, щIылъэр дэгызу. И Iэ хьэнцэжьитIым дагъэр къыфIэтIэтIу, сыт хуэдиз топ илъэщIыжыну абы къыхуихуат, игъафIэу «Федя» зыфIища гаубицэжьри хэту!
Мы дакъикъэм Угъурлыжь и гум къэкIат а псор тыкуэнтет цIыхубзым кIэщIу хуиIуэтэжыну. Ауэ сыт и мыхьэнэ сату щIыным къыдэхуэу, игъащIэм зы зауэ кино емыплъа, зы тхылъ напэ емыджа, хьилым лъэпкъ зыбгъэдэмылъ бзылъхугъэм ар жепIэкIэ? Щай фIыцIэжьу къридзэнукъым: зы тхьэкIумэмкIэ ихьэнурэ алдреймкIэ къикIыжынущ! ТIэу еплъынукъым ауан укъищIу ежьэжынкIэ!
Ар къыгурыIуэжри, Угъурлыжь и жьэр зэтрихакъым, «цIутI жумыIэ» жаIэу яущия сабий жыIэдаIуэм ещхьу зызэтриIыгъэжри.
Ауэ куэдрэ апхуэдэу щытыфакъым. Къежьэжу, унэ щIэкIыжыпIэм и деж къэсыжа нэужь, лъэбакъуэхъуу уври:
- КIэрахъуэм щхьэкIэ «пушкэ» жызыIэр щIэпхъаджащIэхэмрэ дыгъуэш-дыгъуэлIхэмрэ я закъуэщ, дэгъуэжь! - жиIащ Угъурлыжь тыкуэнтет цIыхубзым дерс ириту. - Топымрэ кIэрахъуэмрэ зэи зэхомыгъэзэрыхь: клиентхэм «два» пхуагъэувынщ. Хьа-хьа-хьа!...
Уи бзэгум ущыхуимытыжым и деж
Угъурлыжь псэлъэгъуейтэкъым, ауэ икIи Iуэрвэртэкъым, и гум илъыр, зэхихар, илъэгъуар псоми яхуиIуатэу.
Ауэ хьэщIэхэр къэсыным и пэ къихуэу хьэгъуэлIыгъуэ екIуэкIым и саулыкъукIэ тIэкIу еIубати, и бзэр нэхъ къиутIыпщат.
- Мы къуажэм я глава администрацэр бзаджэнаджэ гуэру цIыхухэм яIуатэ, - жеIэ абы нэчыхьытхым къэкIуа хьэщIэхэм ящыщу тIысэгъу къыхуэхъуа лIы бжьыфIэшхуэм зыхуигъэзауэ. - Къуажэдэсхэм я псэукIэр егъэфIэкIуэн, гъуэгухэр зэIузэпэщ щIын, еджапIэхэмрэ сабий садхэмрэ зыхуей хуэгъэзэн, къулейсызхэм защIигъэкъуэн Iуэху лъэпкъ зэрихуэркъым, и гъуэншэджыр игъэлалэу шэнтжьей щабэм ис мыхъумэ. - Нэсри къэсыжауэ бюрократщ. Анэ быдзышэ хьэлэл ефакъым ар. СыхулIэ апхуэдэ Iэтащхьэ. Сытиубжьытхэ! КхъыIэ, мо ди нэхъыжьхэр техьэулеикIауэ псэлъэхункIэ къэдыгъуауэ зы бжьэ дегъафэ. Апхуэдэ глава администрацэхэр щымыIэну дыхъуахъуэу дегъафэ.
МащIэу и пащIэм щIэгуфIыкIыу щыс мыхъумэ, хьэщIэ къыбгъэдэсым зыри жиIэркъым, къигъэхъуауэ щыт бжьэри къиIэтыркъым. ТэлайкIэ апхуэдэу екIуэкIащ. Иужьым:
- Узытепсэлъыхь къуажэ унафэщIыр пцIыхурэ уэ? - щIэупщIащ ар, зыфIимыгъэIуэху-зыфIимыгъэIуэхуурэ.
- Уэлэхьи сымыцIыху. И натIэгум нэ закъуэ исми сымыщIэ.
- КъэпцIыхуну ухуей?
- КIэнишнэ сыхуей! ИкъукIэ сыщIохъуэпсыр!
- УщIэхъуэпсмэ, плъэгъуащ-тIэ.
- Дауэ?
- Дауи щхьэуи хэлъкъым: ар къыббгъэдэсу щысщ.
- Ы-ы?! Уэра ар? Глава администрацэр уэра? Пэжу уэра?..
КъызэрыщIэкIамкIэ, къыбгъэдэс лIы бжьыфIэшхуэр арат къуажэм я Iэтащхьэр…
* * *
КъэукIыта Угъурлыжь, адэкIэ зиIэжьэжыфакъым: нэхъыжьым хуит зыкъригъэщIри, ар щIыбым щIэкIащ… икIи къигъэзэжакъым.
Iуэхум щыгъуазэ цIыхухэм зэрыжаIэмкIэ, къыщыщIа «щIэщхъум» иужькIэ, имыцIыху щысу Угъурлыжь зэи зыри иубыжакъым.
ИкIи зыми щытхъужакъым.
Сурэтхэр СэвкIуий Хьэмид ищIащ.
