Щэнхабзэ

КъБКъУ-м и библиотекэм и художественнэ, лъахэхутэ къудамэм и лэжьакIуэхэм тхыдэмкIэ кафедрэм и егъэджакIуэхэр ящIыгъуу, Адыгэхэм (шэрджэсхэм) я махуэм ирихьэлIэу къыщызэрагъэпэщащ «Адыги: вехи истории» дерс щхьэпэр. Абы хэтащ КъБКъУ-м ДизайнымкIэ и колледжым и 1-нэ курсым, ПедагогикэмкIэ, психологиемрэ физкультурно-спорт егъэджэныгъэмкIэ институтым и 2-нэ курсым щеджэ студентхэр. 

 КъБР-м щIыхь зиIэ и артист, адыгэбзэ шэрыуэ зыIурылъ, утыку итыкIэ дахэ зиIэ Гумэ Маринэ сыт хуэдэ Iуэху пэрыхьэми екIуу, къызыхуэтышэу зэфIех. 

КъБР-м и Музыкэ къэрал театрым макъамэрэ къафэрэ щытепщэ пшыхь гуапэ щекIуэкIащ Адыгэхэм (шэрджэсхэм) я махуэм и щIыхькIэ. Ар ирагъэкIуэкIащ ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и артистхэу Хьэмырзэ Ахьмэдрэ КIэхумахуэ ФатIимэрэ.

Сюрреализмым и сурэтыщI нэхъ цIэрыIуэ дыдэхэм ящыщ Дали Сальвадор и IэдакъэщIэкIхэм дамыгъэхэр сытым дежи IупщIу къыхощ. 

Урысей Федерацэм щIыхь зиIэ и сурэтыщI, КъБР-м и цIы­хубэ сурэтыщI, Худо­жествэ­хэмкIэ Урысей академием хэт, профессор Сэв­кIуий Хьэмид езыри и IэдакъэщIэкIхэри цIэ­рыIуэ зэрыхъурэ куэд щIащ. 

Зэры-Урысейуэ къапщтэмэ, «Пушкиным и картэр» зыIыгъхэм я бжыгъэр цIыху мелуаниблым щIигъуащ. Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Правительствэм иджыблагъэ хъыбар къызэритамкIэ, ди щIыналъэ щIалэгъуалэм ящыщу апхуэдэ картэр цIыху 44045-м яIэщ. Абы къызэщIеубыдэ зи ныбжьыр илъэс 14-м щегъэжьауэ 22-м нэс ныбжьыщIэхэр, икIи, къыхэгъэщын хуейщ, абыхэм я бжыгъэр кIуэ пэтми нэхъыбэ мэхъу.

Нэхъ пасэрей дыдэ гуащэхэр Египетым щащIауэ щытащ илъэс миниплI хуэдиз япэкIэ. Япэрей гуащэхэр тхьэпэлъытэ (тотем) хуэдэу дин хуэIухуэщIэхэм къыщагъэсэбэпу щытащ. Ахэр къыхэщIыкIат хьэуазэм, пхъэм, мамонтым и къупщхьэм, нэгъуэщIхэми.

Ди эрэм ипэкIэ IV-V лIэщIыгъуэхэм гуащэ къыщIэгъэкIыныр IэщIагъэ щхьэхуэу щыщытащ Пасэрей Алыджым. Алыдж гуащэхэм я нэхъыбэр ятIэ гъэжьам къыхэщIыкIат. Я Iэхэмрэ я лъакъуэхэмрэ кIапсэкIэ прагъэубыдэрт. Сордис къалэм гуащэхэр куэду къыщыщIагъэкIырт.

Черниговская Татьянэ и IэщIагъэкIэ акъылым, щхьэкуцIым, гупсысэм я лэжьэкIэр къэзыхутэ щIэныгъэрылажьэщ. Санкт-Петербург дэт къэрал университетым нейропсихологие, психолингвистикэ хуэдэ предметхэмкIэ щрегъаджэ, тIэунейрэ щIэныгъэхэмкIэ докторщ: биологиемрэ филологиемкIэ. Илъэс 76-м ит цIыхубзым «жьыми щIэми докIу» жыхуаIэ хьэл зэрыдэплъагъум нэмыщI, уемыдэIуэнкIэ Iэмал имыIэу, шэрыуэу мэпсалъэ. Зи гугъу ищIхэри къыпфIэIуэхун хуей защIэщ.

Сабийм и бынжэ цIыкIур гъууэ къыпыхужа нэужь гущэхэпхэ хуащI. Мыбы кърихьэлIэ хабзэри, езыгъэкIуэкIри бзылъхугъэхэрщ. Гущэхэпхэр сыт щыгъуи здащIыр щIалэм и унагъуэрщ.

Сабийм езыр-езыру лъэбакъуэ ича иужькIэ лъэтеувэ лъэIур хуащI. ТхьэлъэIур нэхъыбэу унагъуэ тхьэлъэIущ, кърихьэлIэри сабийр зейхэм я благъэ, я Iыхьлы, гъунэгъуу ныбжьэгъугъэкIэ къагухьэхэрщ.