Налшык дэт къэрал концерт гъэлъэгъуапIэм къыщызэIуахри, Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ щIыналъэм и тхакIуэхэм я зэхыхьэ махуищкIэ ди республикэм щекIуэкIащ. Урысейм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэхэм я ассоциацэм (АСПИР) къызэригъэпэща Iуэхум кърагъэблэгъат тхакIуэхэр, усакIуэхэр, зэдзэкIакIуэхэр.
Зэхуэсым зыкъызэрыхуагъазэ псалъэ кърагъэхьащ Урысей Федерацэм щэнхабзэмкIэ и министр Любимовэ Ольгэ, УФ-м бжыгъэр зи лъабжьэ зыужьыныгъэмкIэ, связымрэ хъыбарегъащIэ IэнатIэхэмкIэ и министрым и къуэдзэ Шэрджэс Бэллэ, УФ-м и Президентым щэнхабзэм ехьэлIа IуэхухэмкIэ и чэнджэщэгъу Толстой Владимир, Урысей тхылъ союзым и унафэщI Степашин Сергей сымэ.
ФIэхъус псалъэкIэ зэIущIэр къызэIуихащ КъБР-м щэнхабзэмкIэ и министрым и къуэдзэ Карчаевэ Iэминэ.
- Ди гуапэщ мыпхуэдэ зэIущIэ дахэ Налшык зэрыщекIуэкIыр. Мы махуэхэм ди республикэм щызэчэнджэщынущ, литературэ щIэныгъэм щыхагъэхъуэнущ тхакIуэ ныбжьыщIэ куэдым. Iуэхур къызэзыгъэпэщахэм фIыщIэ яхуэфащэщ тхакIуэ ныбжьыщIэ зэчиифIэхэм я тхыгъэхэр дунейм къытехьэным зэрелэжьым теухуауэ. Кавказ Ищхъэрэм иIэщ дуней псом зи цIэр щыIуа тхакIуэ, усакIуэ лъэщхэр: КIыщокъуэ Алим, Кулиев Къайсын, Гамзатов Расул, Къэшэж Иннэ, Зумакуловэ Танзиля, нэгъуэщIхэри. Абыхэм я тхыгъэхэр куэдым я щапхъэщ. Сэ къызолъытэ нобэ литературэм къалэм къыхуэзыщтэхэм фи пщэм жэуаплыныгъэшхуэ къыдэхуэу. Мис а усакIуэшхуэхэм литературэм халъхьа хъугъуэфIыгъуэм хэвгъэхъуэн хуейщ.
Зэхыхьэр Iуэху дахэхэмкIэ гъэнщIауэ, щIэныгъэ куу хэлъу екIуэкIыну, ехъулIэныгъэ фиIэну си гуапэщ, - жиIащ абы.
КъБР-м и федеральнэ инспектор Васильченкэ Дмитрий къеджащ УФ-м и Президентым и полномочнэ лIыкIуэу КИФЩI-м щыIэ Чайкэ Юрий тхакIуэхэм зэрызакъыхуигъазэ псалъэм:
- Урысейм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэхэм я ассоциацэм и проектышхуэр зи зэфIэкIыр хэзыгъахъуэ, литературэм и Iэмал нэхъыбэ къэзыщIэну иужь ит тхакIуэ ныбжьыщIэхэм щIэгъэкъуэн яхуохъу. Иджырейми къызэхуишэсащ зэпеуэхэм бжьыпэ щызыубыда тхакIуэхэр. Абыхэм я дежкIэ псалъэм и мыхьэнэр ин дыдэщ.
Технологиехэм утыкур щаубыда ди зэманым литературэм хузэфIокI щIэблэр зэрагъасэ Iэмал нэхъыфIхэм ящыщу къэнэну. Литературэм къалэм къабзэкIэ лъэбакъуэ хэзычэ ныбжьыщIэхэм сынывохъуэхъу фи зэIущIэхэр щхьэпэу екIуэкIыну! ХьэщIагъэкIэ сыт щыгъуи щапхъэ Къэбэрдей-Балъкъэрым щывгъэкIуэну махуэхэр гукъинэж ирехъу!
Псалъэ ират АСПИР-м и «ЩIыналъэхэр къызэщIэзыубыдэ творческэ лъэщапIэхэр» проектым и унафэщI Кривцовэ Алёнэ.
- Зэхыхьэм и программэр щIэщыгъуэщ. Къапщтэмэ, ди ассоциацэм и лэжьыгъэр зыхуэунэтIа Iуэхугъуэхэм ящыщ зыщ лъэпкъ щэнхабзэхэм зегъэужьыныр. Абы теухуауэ щытащ нэгъабэ дызэлэжьа проектыр лъэпкъыбзэхэмкIэ тхылъхэр къыдэгъэкIыныр. Мы гъэм дгъэлъэпIащ Гамзатов Расул илъэс бжыгъэ дахэ зэрырикъуар. ЕтIанэгъэ худогъэтIыгъуэ зэдзэкIынымкIэ зы проект щIагъуэ. Абы къыдэкIуэу Новиковэ Ольгэ лекцэхэм къеджэнущ художественнэ тхыгъэм зэрелэжь Iэмалхэм теухуауэ. Ещанэу къызэдгъэпэщыну Iуэхугъуэщ Тюрахинэ Екатеринэ зэхигъэува литературэ джэгукIэ гъэщIэгъуэныр.
Мы гъэм зэхуэсым и программэм нэхъапэкIэ хэмытауэ къыхэдгъэхьащ телеграмм канал зэрагъэлажьэм теухуамрэ литературэ хъуэрхэмрэ. Ди литературэ лъэщапIэхэм ящыщ зым къыщызэIутхащ «АСПИРин» телеграмм-каналыр. Абы щIэджыкIакIуэ и куэдщ, - жиIащ Алёнэ.
КъБР-м и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм и унафэщI Тхьэгъэзит Юрэ зэIущIэм теухуауэ къыхигъэщащ:
- Ди республикэм АСПИР-р къызэреблэгъар IуэхугъуэфI дыдэхэм ящыщщ. Ассоциацэр къызэрыунэхуам гугъэ уегъэщI лъэпкъ куэд зыщыпсэу Урысейм и тхакIуэхэмрэ усакIуэхэмрэ я зэфIэкIыр зэуIу хъуну. Къапщтэмэ, Кавказ Ищхъэрэм и тхакIуэхэм зыхэтщIэу щIэддзащ литературэ утыку дызэрыхуэныкъуэр.
ЩIэрыщIэу къыщIэддзэу дытелэжьэн хуейщ щIэблэр тхылъым дедгъэхьэхыным. Тхылъ еджэ, зэджам егупсыс, тепсэлъыхьыж щIэджыкIакIуэ дыхуейщ.
КъБР-м и цIыхубэ усакIуэ Беппаев МутIалип АСПИР-м фIыщIэ хуищIащ илъэс кIуам Къаныкъуэ Заринэрэ Мусукаевэ Сакинатрэ я тхылъ щхьэхуэхэр къызэрыдагъэкIам папщIэ.
Налшык семинархэр щекIуэкIащ прозэмкIэ, усыгъэмкIэ, зэдзэкIынымкIэ, телеграмм-канал къызэIухынымкIэ, хъуэрыбзэмкIэ.
ЗэдзэкIакIуэ, Урысейм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм лъэпкъ литературэхэмкIэ и советым и унафэщI, Грибоедов Александр, Маяковский Владимир сымэ я саугъэтхэм я лауреат Латынин Валерий жеIэ:
- ФIыуэ слъагъу тхакIуэ, усакIуэ куэдым я щIыналъэм сыщыхьэщIэну си гуапэщ. Зи тхыгъэкIэ сцIыху тхакIуэ зыбжанэм я юбилей Къэбэрдей-Балъкъэрым щагъэлъэпIэну сыпэплъа пэтми, ди жагъуэ зэрыхъущи, абыхэм теухуа хъыбар гуэри къэIуакъым. Сэ къызгуроIуэ, тхакIуэшхуэхэр гъэлъэпIэныр тIэкIу Iэпэдэгъэлэл щIэхъуар. Нобэ зэманыр гугъущ. Ауэ зыщыдгъэгъупщэнкIэ Iэмал иIэкъым литературэм и мыхьэ-нэр. Абы цIыхур егъасэ – аращ псори къыщежьэр.
Лъэпкъ литературэхэм я фIыпIэхэмкIэ дызэдэгуэшэн хуейщ, тхыгъэхэр зэддзэкIкIэрэ. УрысыбзэкIэ зэрадзэкI тхыгъэ нэхъыфIхэр нэгъуэщI къэралыбзэхэмкIи щызэрадзэкIыж щыIэщ, ягу дыхьэу. Къэбэрдей-Балъкъэрым тхакIуэ зэчиифIэхэр иIэщ. Ауэ щыхъукIи, иужьрей илъэс щэщIым къриубыдэу ахэр Урысейм щIагъуэу щамыцIыхуж хъуащ. Художественнэ тхылъхэр къыдэгъэкIыным къэралыр щIагъуэу зэрыпымылъыжым и зэранщ ар. Iуэхур хуэкIуащ щхьэж зыхуейр щыхуейм, зэрыхуейм хуэдэу къыдигъэкIыным - мылъку зиIэ дэтхэнэми уней тхъылъ тедзапIэхэм я лэжьыгъэр къыщыдигъэкIыфынущ. АрщхьэкIэ, апхуэдэ IэмалкIэ дунейм къытехьэ тхыгъэхэм псэ зыхэту къахэкIыр мащIэщ.
Урысейм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм, ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэхэм я ассоциацэм нобэ гулъытэшхуэ хуещI лъэпкъ литературэхэр зэдзэкIыным. Ар щхьэпэнущ, тхыгъэ нэхъыфIхэр къэралым къыщацIыхуу хъунущ, - жиIащ Латыниным.
КъБР-м и радиом и унафэщI, зэдзэкIакIуэ Мэремкъул Ларисэ фIыщIэ хуищIащ литературэр къэгъэщIэрэщIэным, зэдзэкIыным, утыку къэщIыжыным елэжь ассоциацэм.
- КъБР-м и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм, «Литературная Кабардино-Балкария» журналым я деж къыщызэIутхауэ мэлажьэ зэдзэкIакIуэхэм я ассоциацэ. Мы зэIущIэм дыщогугъ сэбэп къытхуэхъун Iэмал щIэщыгъуэхэм я щапхъэхэмкIэ. Зыр адрейм деджэнщ, дызэрыщIэнщ, дызэдэлэжьэнщ! - жиIащ абы.
Лермонтов Михаил и цIэкIэ щыIэ урысей комитетым къыбгъэдэкIыу Латыниным Кулиев Къайсын и медаль иритащ «Минги Тау» журналым и редактор нэхъыщхьэ Додуев Аскэр.
Республикэм махуэ зыбжанэкIэ щекIуэкIащ художественнэ псалъэм и пщIэр къэзыIэт, литературэм и дуней къулейм къыхэзыгъахъуэ семинар купщIафIэхэр.
Сурэтыр Къарей Элинэ трихащ.
