Мы тхьэмахуэм зэхыхьэ ин щекIуэкIащ ди къалащхьэм. «Хэку цIыкIур Урысейм и къарущ» япэ урысейпсо муниципальнэ зэхыхьэр УФ-м и Президент Путин Владимир и унафэкIэ къызэрагъэпэщащ. Ди республикэм къыбгъэдэкIыу абы щыIащ къалэ, къуажэ, район унафэщIу 50-м щIигъу, абыхэм я пашэт КъБР-м и Iэтащхьэм и Администрацэм и тхьэмадэ Къуэдзокъуэ Мухьэмэд.
Урысей Федерацэм и хэгъэгу псоми къикIа, цIыху 7500-рэ щызэхуэса зэхыхьэм и къалэн нэхъыщхьэу щытар щIыналъэхэм къыщагупсыс Iуэхухэр гъащIэм хэпщэнырщ, муниципальнэ къулыкъущIапIэхэм щылажьэхэр зэкъуигъэувэу абыхэм я Iулыджыр къэрал псом къыщыIэтынырщ, щIыпIэхэм я зыужьыныгъэм сэбэп хуэхъу жэрдэмхэр ядэIыгъынырщ, муниципалитетхэр цIыхухэм, жылагъуэм, къэралым папщIэ зэрылажьэр нэрылъагъу щIынырщ.
Зэхыхьэм кърихьэлIахэр ВДНХ-м и павильони 8-м щылэжьащ, абыхэм щекIуэкIащ зэпсэлъэныгъэхэр, лекцэхэр, «стIол хъурейхэр», IэщIагъэлIхэм я проектхэр утыку къыщрахьащ, апхуэдэуи Iэтащхьэхэр федеральнэ къулыкъущIэхэм щепсэлъащ. Москва мыкIуахэм онлайну зыпащIащ «Урысейм и хэгъэгухэр», «ЩIэныгъэмрэ IэмалыщIэхэмрэ я илъэсипщIхэр», «ЩIалэгъуалэм я унэ», «Къалэ Iущ», «Атом» утыкухэм.
ЩIыпIэ унафэщIхэм я дежщ Путиным 2030 гъэ пщIондэ ди къэралым къыщыхъун хуей зэхъуэкIыныгъэу иубзыхуахэр зэрыт лъэпкъ программэр зэфIэха щыхъунур. Абы хохьэ къуажэхэмрэ къалэхэмрэ хъумэныр, цIыхухэм я узыншагъэмрэ зэIузэпэщыныгъэмрэ къызэгъэпэщыныр, зэчий зыбгъэдэлъхэм заужьынымкIэ Iэмал къахуэгъуэтыныр, цIыхухэм я псэупIэхэр тыншу, гунэсу щытыныр, абыхэм я лэжьыгъэр лъытэныр, пщIэ хуэщIыныр, хьэрычэтыщIэхэм защIэгъэкъуэныр, бжыгъэхэр зи лъабжьэ Iэмалхэр гъащIэм хэпщэныр. Мис а Iуэхугъуэхэр гъэзэщIа хъунымкIэ жэуаплыныгъэ нэхъыбэ дыдэ зыхьыр муниципальнэ къулыкъущIэхэрщ.
Зэхыхьэм и япэ махуэм хьэщIэхэр «Урысей» гъэлъэгъуэныгъэм щызэхуэзащ икIи «Къарур зыхэлъыр хабзэхэрщ», «Къарур зыхэлъыр цIыхухэрщ», «Къарур зыхэлъыр зыужьыныгъэрщ» Iуэхухэм ятеухуауэ лэжьащ. Абыхэм къыщыпсэлъащ федеральнэ къулыкъущIапIэхэм, жылагъуэ институтхэм, къэрал IуэхущIапIэхэм я лIыкIуэхэр.
Псалъэм къыдэкIуэу жыпIэмэ, «Къарур зыхэлъыр хабзэхэрщ» зэпсэлъэныгъэр теухуауэ щытащ лъэпкъ зэгурыIуэныгъэм, хэкупсэ гъэсэныгъэм, Хэку цIыкIур фIыуэ лъагъуным, тхыдэ, щэнхабзэ щIэинхэр хъумэным, унагъуэ лъапIэныгъэхэр щIалэгъуалэм яхэлъхьэным ехьэлIауэ лэжьыпхъэхэм.
«Къарур зыхэлъыр цIыхухэрщ» утыкум зи гугъу щащIар щIыпIэхэм щекIуэкIын хуей социальнэ политикэрщ, администрацэхэм я унафэщIхэм я Iэзагъым зэрыхэгъэхъуапхъэрщ, иджырей мардэм декIу лэжьакIуэхэр кърашэлIэн зэрыхуейрщ.
«Къарур зыхэлъыр зыужьыныгъэрщ» зыфIащам щызэпкърахащ лъэпкъым дежкIэ нэхъыщхьэхэм зегъэужьын, къалэн пыухыкIахэр зыхуэгъэувыжын, экономикэм, инфраструктурэм хэгъэхъуэн зэрыхуейр.
ЕтIуанэ махуэм зэIущIэм кърихьэлIахэм яхуэзащ УФ-м и Президент Путин Владимир. Президентым къыхигъэщащ муниципальнэ лэжьакIуэхэм я къалэныр псом нэхърэ зэрынэхъ гугъур, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, абыхэм я дежщ къэрал властымрэ цIыхухэмрэ я зэпыщIэныгъэр къыщежьэр. Апхуэдэуи игъэбелджылащ щIыналъэхэм иджыпсту я къалэн нэхъыщхьэ дыдэу щытыр дзэ Iуэху хэхам хэтхэмрэ абыхэм я унагъуэхэмрэ ядэIэпыкъуныр зэрыарар.
Мыпхуэдэ зэхуэс иджы япэу къызэрагъэпэщауэ аращ, Президентым и унафэ-кIэ ар и пщэ дэлъщ ЩIыпIэ самоуправленэм зегъэужьынымкIэ урысейпсо зэгухьэныгъэм.
«Иужьрей илъэсхэм Урысейм и Президентым щIыпIэ самоуправленэм и унафэщIхэм я пщэрылъхэм нэхъри къыхегъахъуэ, абы къыхэкIыу я Iэзагъым зегъэужьыпхъэщ. Си фIэщ мэхъу «Хэку цIыкIур Урысейм и къарущ» урысейпсо муниципальнэ зэхыхьэм Путиным щигъэбелджыла къалэнхэм, гупсысэхэм, жэрдэмхэм а IэнатIэр куэдкIэ нэхъ лъэщ, купщIафIэ зэращIынур, абы къэралым щыпсэу дэтхэнэ цIыхуми и псэукIэр зэрыригъэфIэкIуэнур», - жиIащ КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек.
Мы махуэхэм УФ-м и Президент Путин Владимир иджыри зы цIэ лъапIэ игъэуващ - «ЩIыпIэ самоуправленэм щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ». Ар хуагъэфэщэнущ илъэс 20-кIэ зи IэнатIэм пэрытахэм, къэрал властым къыбгъэдэкI щIыхь тхылъ, дамыгъэ зиIэхэм.
Апхуэдэ унафэр щIышылэм и 16-м, Президентым Iэ щыщIидза махуэм, щегъэжьауэ мэлажьэ. Дауи, зыхуагъэфэщэнур щIыпIэ самоуправленэм зегъэужьыным, цIыхухэм я псэукIэр егъэфIэкIуэным, я хуитыныгъэхэр хъумэным, зэхъуэкIыныгъэфIхэр къызэгъэпэщыным гурэ псэкIэ пэрытхэрщ. «Куэд щIащ апхуэдэ цIэ лъапIэ дгъэувын зэрыхуеярэ. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, муниципальнэ лэжьыгъэм зигурэ зи псэрэ етауэ пэрытхэм ар зыхуэфащэ куэд яхэтщ, и гуащIэкIэ хэку щIыпIэ самоуправленэм и хабзэхэр къиIэтыжу», - жиIащ Президентым. Абы къищынэмыщIауэ, къэрал УнафэщIым зэхыхьэм щыжиIащ «ПсэупIэ, къалэ щIыпIэ» лъэпкъ проектым хыхьэ «Къалэ псэукIэр егъэфIэкIуэн» къэрал программэм иджыри 2030 гъэ пщIондэ къыпащэну зэрагъэкIуатэр.
КъБР-м и Прохладнэ къалэм зэхыхьэм утыку къыщрихьащ щIыпIэ самоправленэм и советым и унафэщIым и къуэдзэ Рудская Викторие и «Прямая линия» проектыр. Прохладнэ къалэ округым и администрацэм и Iэтащхьэ Архангельский Вячеслав зэрыжиIамкIэ, а проектыр цIыхухэм нэхъ гъэщIэгъуэн ящыхъуа 100-м хэхуащ, итIанэ Урысейм нэхъыфIу къыщалъыта 10-м хабжащ. Зэпеуэм апхуэдэ лэжьыгъэу мин 19 къызэрырагъэхьар къэплъытэмэ, ар Къэбэрдей-Балъкъэрым и ехъулIэныгъэшхуэщ.
НэщIэпыджэ Замирэ.
