ИлъэсыщIэр къыщыблагъэкIэ псейхэр куэду ираупщIыкI, ящэху, ягъэщIэращIэ. Псей пиупщIынымкIэ рекорд зыгъэува щыIэщ, уеблэмэ. Гиннесс рекордхэмкIэ и тхылъым иратхащ США-м щыщ Лавуа Эрин и цIэр. 2008 гъэм абы дакъикъитIым къриубыдэу псей 28-рэ ириудащ, дунейпсо рекорд игъэуву.
XX лIэщIыгъуэм «Оливье» салатым и зэхэлъыкIэр къигупсысащ «Эрмитаж» трактирым и лэжьакIуэ Оливье Люсин. 2012 гъэм Оренбург щагъэхьэзыращ «Оливье» нэхъ ин дыдэ, килограмм 1841-рэ и хьэлъагъыу. Салатым халъхьащ джэдыкIэу 5000, кIэртIоф килограмм 220-рэ, майонез литр 200.
Сабийхэм зэрыжраIэмкIэ, ИлъэсыщIэ саугъэтхэр имыгъэгувэу зэбгришын папщIэ Уае Дадэр бэшэчу щытыпхъэщ. Уае Дадэхэм ящыщу нэхъ бэшэч дыдэу къалъытащ Инджылызым щыщ Пол Симонс. 2009 гъэм Уае Дадэхэр зэдагъэжати, километр 42-рэ метри 195-р абы сыхьэтитIрэ дакъикъэ 50-м къызэринэкIри, псоми къатежащ.
Илъэс куэд хъуауэ Канадэм щыщ Лекерр Жан-Ги Уае Дадэм и теплъэр зиIэ хьэпшып гъэщIэгъуэнхэр зэхуехьэс. Иужьрейуэ къызэрабжамкIэ, абы и гъэтIылъыгъэхэр хьэпшып 25000-рэ ирикъуащ.
Уэс ныбэкъ (снеговик) нэхъ ин дыдэр, «Олимп» зыфIащар, ящIащ США-м Бетель къалэм щыпсэухэм. Ар метр 37-рэ хъурт. Ар апхуэдизу абрагъуэти, и Iэхэр псей абрагъуитIт, и нэбжьыцхэр лъэрыжэт.
2019 гъэм Челябинск щекIуэкIащ «Уае Дадэм - письмо нэхъ кIыхь дыдэ» Iуэхур. Псоми я тхыгъэхэр зэпагъапщIэри, метри 112-рэ сантиметр 66-рэ хъуащ. Уае Дадэм хуатха тхыгъэмкIэ дунейпсо рекорд ягъэуващ Румынием щыщ школакIуэхэм. МахуипщIкIэ ныбжьыщIэхэм зэдатхащ ар – метр 418-рэ сантиметр 30-рэ и кIыхьагъ хъуащ.
Лондондэс ныбжьыщIэхэм яфIэфIщ Уае Дадэм тыгъэ зрилъхьэну лъэпэд хуабэхэр зэрахъэну. 2007 гъэм абы щызэрахъащ лъэпэд нэхъ ин дыдэ - метр 32-рэ сантиметр 56-рэ и кIыхьагъыу.
ИлъэсыщIэ хьэпшыпхэм яхэтщ егъэлеяуэ лъапIэхэр. Британием щыщ дыщэкI Хасси Марк ещI апхуэдэ хьэпшып телъыджэхэр. Абыхэм яхэтщ доллар 137 000 и уасэ дыщэ шар, налмэсрэ налкъут плъыжькIэ гъэщIэрэщIауэ.
ИлъэсыщIэ хьэпшып нэхъ цIыкIу дыдэ ищIащ Омск щыщ Коненкэ Анатолий. Шар жьейр зы миллиметр фIэкIа хъуркъым. ИтIани, микроскопкIэ уеплъмэ, плъагъунущ «2016» бжыгъэр зэрытетыр. Коненкэм хьэпшып цIыкIу дыдэр ищIыну зрипщытащ, Москва илъэсыщIэ хьэпшып нэхъ ин дыдэ зэрыщащIам и хъыбарыр зэхиха нэужь.
ИлъэсыщIэ псей IэрыщI нэхъ тIорысэ дыдэр Инджылызым щыIэщ – ар Паркерхэ я унагъуэм илъщ. Псейр 1886 гъэм ящIащ. А илъэсым щегъэжьауи, илъэс къэс яблэ. Паркерхэм я псейр псом нэхърэ зэрынэхъ тIорысэр дэфтэркIэ пхагъэкIын щхьэкIэ, ар къызэрыщ сурэтыжь куэд зэхуахьэсыжащ.
Урысейм илъэсыщIэ псейр зэрагъэщIэращIэ абджыпс хьэпшып цIыкIухэр къыщIэзыгъэкI и IуэхущIапIэ нэхъыжь дыдэр Клин къалэм щыIэщ. Ар 1848 гъэм къызэIуахауэ щытащ. IуэхущIапIэм хэтщ илъэсыщIэ псей зэрагъэщIэращIэ хьэпшыпхэм я музей гъэщIэгъуэн.
