КъБАССР-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ, Хэку зауэшхуэм и ветеран, «ЦIыхубэ егъэджэныгъэмкIэ отличник» щIыхьыцIэр зыхуагъэфэща, сурэт щIынымкIэ щIэблэм я гъэсакIуэ цIэрыкIуэ Ткаченкэ Андрей къызэралъхурэ илъэси 100 ирикъуащ.
СурэтыщI гъуазджэхэмкIэ музейм и цIэр зэрехьэ художник цIэрыIуэ Ткаченкэ Андрей Лукич и къуэм. Абы игъэсащ дуней псом и галерее нэхъыфIхэм зи лэжьыгъэхэр нобэ щагъэлъагъуэ сурэтыщI куэд. Абыхэм я IэдакъэщIэкIхэр зэхуахьэс гъуазджэм дихьэх цIыхухэм. Ткаченкэ Андрей и гъэсэн 12-м къаухащ ХудожествэхэмкIэ Урысей академиер. СССР-мрэ УФ-мрэ я СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэхэм хэтщ иригъэджа художник пщIы бжыгъэхэр. И гъэсэнхэм ящыщщ ХудожествэхэмкIэ Урысей академием и академик, профессор, УФ-м щIыхь зиIэ и художник Пащты Герман, ХудожествэхэмкIэ Урысей академием и академик, КъБР-м и цIыхубэ художник КIыщ Мухьэдин, сурэтыщI цIэрыIуэхэу Къып Мухьэмэд, Зэхъуэхъу Валерэ, Мамбэт Пётр, Iэщхъуэт Михаил, БищIо Сеф, Колкутин Андрей, Шэшэн Юрэ, Тепеев Хъызыр, Иевлев Михаил, Азэмэт Светланэ, Маргъущ Анатолэ, Индрис Залымхъан, Нурмагомедовэ Ларисэ, Денисенкэ Галинэ, нэгъуэщIхэри.
СурэтыщI ныбжьыщIэ миным щIигъум я егъэджакIуэ, республикэм и щэнхабзэм и тхыдэ напэкIуэцIхэм зи цIэр дыщэ хьэрфхэмкIэ хатха, республикэм и къуэ пажэм, художник цIэрыIуэм и гъащIэр зэман гугъум хиубыдащ. Ткаченкэ Андрей 1924 гъэм мэлыжьыхьым и 6-м къыщалъхуащ Краснодар крайм хыхьэ Плоская станицэм. И ныбжьыр илъэситху хъууэ арат абы и адэр кулакхэм ящыщу къалъытэу щагъэтIысам. И шыпхъу нэхъыжьри ящыщщ зи щIыналъэм ирагъэIэпхъукIахэм, нартыху сэмб зыбжанэ унагъуэ мэжэщIалIэм губгъуэм кърихыу къазэрыхуихьам папщIэ. Унагъуэр апхуэдэ гугъуехьхэм хэтащ. Илъэс зыбжанэ дэкIа нэужь, Андрей и Iыхьлыхэр къригъэутIыпщыжащ, уеблэмэ ахэр ягъэзэхуэжащ.
Самарканд и художественнэ училищэр къиуха нэужь, Андрей Налшык къалэм къэкIуащ. Абы и щхьэусыгъуэр Хэку зауэшхуэ зэманым, илъэс 18 ныбжьым ит Андрей зауэлIхэм я гъусэу Курп лъагапIэхэр щхьэхуит къыщащIыжым, къалэр игу зэрыдыхьарт. 1942 гъэм курыт еджапIэр къиуха къудейуэ, езыр-езыру зауэм кIуат Андрей. Ди республикэм и щIыпIэхэр щхьэхуит къэщIыжыным жыджэру хэтащ ар. 1943 гъэм Новороссийск и деж уIэгъэ хьэлъэ щыхъури, операцэ зыбжанэ ящIащ икIи ныкъуэдыкъуэу унэм ягъэкIуэжащ. Хэку зауэшхуэм щызэрихьа лIыгъэмрэ хахуагъэмрэ папщIэ абы медаль, орден зыбжанэ къыхуагъэфэщащ. Апхуэдэхэщ «ЩIыхь» орденым и ещанэ нагъыщэр, «Хэку зауэшхуэ» орденыр тIэунейрэ, «Кавказыр щхьэхуит къызэращIыжам папщIэ» медалыр, «Хэку зауэшхуэ» медалым и ещанэ нагъыщэр, нэгъуэщI дамыгъэ лъапIэхэр.
Гъуазджэм пэжыжьэ налшыкдэс куэдми яцIыхурт Андрей. Пионерхэм я унэм щиIэ студием къыдэкIуэу, курыт еджапIэхэми сурэт щIыным щыхуигъасэрт. И IэщIагъэмрэ ныбжьыщIэхэмрэ фIыуэ илъагъурт абы. Ар и зэманми къаруми щымысхьыжу ядэлажьэрт ныбжьыщIэхэм. Абы езым игъэхьэзырыжат сурэтыщI гъуазджэм зэрыхуригъаджэ методикэ. ЕджапIэ нэхъыщхьэхэр къэзыуха и гъэсэнхэр и студием иригъэблагъэурэ и сабийхэм ядигъэлажьэрт. И студием екIуалIэрт ныбжькIэ зэтехуэртэкъыми, зыр адрейм и деж щеджэжырт. Гъэ къэс фокIадэ мазэм курыт еджапIэхэр къызэхикIухьурэ ныбжьыщIэхэр сурэт щIыным хуигъэсэну и деж иригъэблагъэрт. Шэджэм ЕтIуанэм икIыурэ абы и деж зыщызыгъасэ КIыщ Мухьэдин зэгуэр Андрей деж кIуэн зэпигъэуат. ЕгъэджакIуэр къуажэм кIуэщ щIалэ цIыкIур къигъуэтри, адэкIи сурэт щIыным теухуа дерсхэм пищэжыну къытригъэхьат. Хэт ищIэрэ, ар мыхъуамэ, КIыщ Мухьэдин нобэ дуней псом цIэрыIуэ щымыхъунри хэлът! Апхуэдэ щапхъэхэр гъунэжщ. ЕгъэджакIуэм и гъэсэнхэм я нэIэ тригъэтт, хуей щыхъукIи чэнджэщэгъуи яхуэхъурт.
Андрей щхьэгъусэ хуэхъуащ Пионерхэм я унэм щыегъэджакIуэ Балаевэ Надеждэ. Андрей макъамэр зыхилъхьэ щымыIэу фIыуэ илъагъурт. Зэгуэрым абы баяным еуэу зригъэсат. ЖыпIэнурамэ, сыт хуэдэ Iуэхугъуэ зрипщытми, зригъэхъулIэфырт. Абы и къуэ Александр игу къегъэкIыж и адэм еш имыщIэу пщэдджыжьым щыщIэдзауэ пщыхьэщхьэ хъуху лэжьыгъэм пэрыту зэрыщытар. И дачэм щыкIырт пхъэщхьэмыщхьэ жыг зэмылIэужьыгъуэхэр удз гъэгъахэр егугъуу щигъэтIысырт. Сымаджэ хьэлъэ щыхъуами, абы зригъашэрт лъаIуэурэ. Арат къарурэ гукъыдэжрэ нэхъыбэу къыздрихыр.
Илъэс 16-кIэ узэIэбэкIыжмэ, и ныбжьыр илъэс 85-м иту, 2008 гъэм щIышылэм и 9-м дунейм ехыжащ Ткаченкэ Андрей. Ауэ езыр ноби ящыгъупщэркъым. Абы и цIэр зезыхьэ музейр лэжьэху, и гъэсэнхэр, и щIэблэр псэуху и фэеплъыр кIуэдыжынукъым. 2009 гъэм щыщIэдзауэ КъБР-м ЩэнхабзэмкIэ и министерствэм Кавказ Ищхъэрэм ис ныбжьыщIэхэм сурэт щIынымкIэ я зэпеуэ-гъэлъэгъуэныгъэ къызэрегъэпэщ, Ткаченкэ Андрей и фэеплъу. КъэпщытакIуэ гупым хэтщ абы и гъэсэнхэр. Фигу къэдгъэкIыжынщи, ар щыпсэуа Налшык къалэм Лениным и цIэр зезыхьэ и уэрамым тет унэ №45-м къыщалъхуа махуэм ирихьэлIэу фэеплъ пхъэбгъу къыщыхузэIуахащ.
