ЦIыхубз щIалэжь

         Куэдщ, къигъэнэжынщ, - сытым дежи абы нэсщ Хьэрф и губжьыр здынихьэсыфыр. ЦIыхубз Iей хуэдэкъым. IэфIу мэпщафIэ.  Борш Iув егъавэри, зэрышколу егъатхъэ, Хьэрфи яхэту. И лэкъумри фIыуэ мэтэдж, гъуанэ имыщIу зэрегъэдзэкI.   

          «Уей, Iущыцэ, борш гъэвэнкIэ цIыхубзхэр зэпрагъауэу щытамэ, уэ зыри къыптемыкIуэнт!» - егъэджакIуэ гупыр зэхэтIысхьэху, ар зыгуэрым къыхеIу.  

         - Аращ-тIэ! - щIызытепсэлъыхьыжын щхьэусыгъуэм и кIапэр Iэрыгъэхьэ закъуэ. – Сэ Урысейм куэдрэ сыщыпсэуащ. Урыс нанэхэм къызжаIа щэхухэр изохьэлIэри, аращ сщIы псори IэфI щIэхъур.   

         - Уэ IэфI узыщIын тIэкIу сыту къыуамыхьэлIарэ абыхэм, Къэбыстэ ФIэIу? –  илI Жорэ зэ къыжьэдэхуауэ щытар школми щызэхахыжащ.  ЦIыхубз IэнатIэ хъужыр аракъэ?! ЛIыр лIыщи, жьантIэм дэсщ. Фызым бгыр игъазэми, пщылIщ.  

        «Улахуэ щIатыр боршрамэ, дэри ди Iэр ди жьэм нос!».  Iущыцэ нэщIыбагъкIэ къыхужаIэхэр зыгуэрым Iуредзэж. Далиуэ хуагъэфащэ, ауэ пэжкъым. Бзэгухь IэнатIэм Iутыр химиемкIэ езыгъаджэ Бетэщ.  

         - Генэ сыт коллективым щигъэIур? – и шей Iупэр щилэжкIэ щIэупщIэ хабзэщ Iущыцэ. 

        - ПцIыхужкъэ а тхьэмыщкIэр, си псэ?  - Бетэ и къыдэгъэжым цIыргъэ-цIыргъэ гуп дэлъщ, нэхъыжьым худидзыхауэ. - Тхылъым делэ ищIащ ар, сабийхэми жаIэ.  

        - Си пIэм зыкъригъэхутэну къызэрижыхьар умыщIэу жумыIэ? 

        - Пэжуи? 

        - Тхьэ! ЩIэныгъэкIэ къулыкъу ягуэшу щытамэ… - иришэжьар зэриухыжынур щимыщIэм деж, Iущыцэ Бетэ и нэ къабзэхэм щIоплъэ. 

         - УщIэмыгузэвэным щхьэкIэ умыгузавэ, Iущеттэ! Гений къулыкъу зэрызэрахьэ акъылкъым иIэр, зезымыхьэфхэр къызэрыщIагъэщ тIэкIущ. 

- Ы? Сыт жыпIа? Уэри щIагъыбзэкIэ укъызэныкъуэкъуу аракъэ, абы укъигъэдэIуауэ? ГенийкIэ уемыджэ жысIэу, дапщэрэ зэрыбжесIэнур? 

          - Дауэ-тIэ сызэреджэнур? И паспортым итыр аращ! 

- Пэжуи? 

- Тхьэуэ мыр зи пщэдджыжь! ФIэкIи зыгъэтынш! Генийхэр унафэщIу ягъэуву плъэгъуа игъащIэм? Е пхуегъэфэнукъым, е пхуэгъэделэнукъым. КъыIэщIэтхыхьIамэ, къыIэщIэпчу епхужьэжын хуейуэ аращ, зыми и сэбэпкъым.  

           - Алыхьым и шыкурщ ар зыгуэрым къывгурыIуамэ! Мис ар нэхъыбэIуэрэ зэхегъэх уи лэжьэгъухэм!  

                                                                                  3

           Хьэрф къызэрыригъэжьэнур ищIэркъым. Iущыцэ шей къыхурикIэмэ, теужу щIэкIыжынкIи хъунущ. Хьэуэ, цIыхубз хъарзынэ цIыкIущ ар, мис, тепщэчым пыченэ къыхурелъхьэ. «Едзакъэ!» Нэхъыщхьэращи, дыгъуэркъым. И Iэпэм ебзейми, уи жып къиIэбэркъым. Чичиковым ещхьу, уи шатэм тхъу трихыу аркъудейщ. ЩытрихыфкIэ, и хьэлэлщ. «Хъарзынэмэ, и хъарзынапIэ иресыж, борш игъавэу!»  – Хьэрф аргуэру зыкъызэщIегъэплъэж.  

          - ЛIо фи дежкIэ щыхъыбарыр? – Iущыцэ псалъэ кIадэм и щхьэр треч. 

         - СщIэркъым, Хьэрф нэгузыужь гуэркIэ дыкъигъэгугъати, сыкъыкIэлъыщIэпхъуауэ арат, - Дали нысащIэ къеувэхам ещхьу нэмысыфIэщ.   

          - Сэ зызгъэгувэнукъым, - къыдрешей Хьэрф икIэм-икIэжым. – Си таурыхъым етхъунщIэуар хэту пIэрэ жысIэри аращ, мыбы итым, – журнал шыхьар егъэпIий, имыщIэ хуэдэ. – Генэ еджэжащ, сеплъыжащ, сигу зэгъауэ сыкIуэжати…

          Генийщ журналым ит тхыгъэхэр щIэзыджыкIыжри зэзыгъэзахуэри. Абы и цIэр зэрызэхихыу, Iущыцэ и нэм къыщIидз бзийхэм зы къахэцIыщхъукIащ:  

           - А-а! Сэ тIэкIу сеIусэжащ абы, - хущIэмыхьэшхуэщ, и щхьэм щхьэкIэ шей бжэмышх къелъыхъуэ. - Япэрауэ, ихуэртэкъым. ЕтIуанэрауэ, зэи инджылызыбзэр псалъащхьэм умыхь. Генэ жесIэурэ сешащ ар. 

           - Псалъащхьэракъым ар здэщыIар, упщIэращ, кавычкэм дэту. 

           - КъызгурыIуат ар. Ауэ щыуагъэу къысфIэщIащ. Сыт ди тыкуэнхэм хамэбзэкIэ цIэ фIащын щIыхуейр, «Бургерти бжьургерти» жаIэу, дыужэгъуащ мы бзэмыIу къомыр! УрысыбзэкIэ тратхэ хъунукъэ?! 

           - А шхапIэм нэхърэ нэхъ цIэрыIуэ къалэм дэткъым. Зыгъэлажьэри а уэ пщIэхэм я благъэщ, Мыстхэ япхъущ. 

- Пэжуи? – Iущыцэ и нэм ущIэплъэнумэ, ухуитщ. - Тхьэ, ар сщIамэ... – и макъыр зэхэпхыж къудейщ.     

      «СыщIэмыкIыжмэ, дызэфIэнэнущ», - Хьэрф хуэмурэ къотэджыж.  

      - Дауэ зэрыгухьэр? – Iущыцэ пыченэм тхъуцIынэ трицIэлъын щIидзакIэт...  

       АдэкIэ къэхъуар Дали хабзэхъумэм зэрыжриIэжам фыхуеймэ, фыкъэдаIуэ!