ЩIыэупсыр фIыуэ зылъагъухэм я жэрдэм

ГеографиемкIэ IX дунейпсо диктантыр иджыблагъэ щатхащ Къэбэрдей-Балъкъэрым. Республикэм Курортхэмрэ туризм хуэIухуэщIэхэмкIэ и министерствэм щекIуэкIа а Iуэхугъуэм и жэрдэмщIакIуэ хъуащ Урысей географие зэгухьэныгъэм ди щIыналъэм щиIэ «Альтаир» щIалэгъуалэ хасэр. Абы хэтащ КъБКъУ-м географиемкIэ и къудамэм и егъэджакIуэхэр, щIэныгъэлIхэр, студентхэр, курыт щIэныгъэ щрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэм щылажьэ егъэджакIуэхэр. Апхуэдэу Iуэхум къыхыхьащ географиемкIэ ябгъэдэлъ щIэныгъэр здынэсыр къэзыпщытэжыну хуейуэ а унэтIыныгъэр зыфIэфIхэри.

Iуэхугъуэм хэтащ КъБР-м щIалэгъуалэм я IуэхухэмкIэ и министр Лу Азэмэтрэ Урысей географие зэгухьэныгъэм ди щIыналъэм щиIэ къудамэм и унафэщI Къуэжьокъуэ Мухьэмэдрэ.

Диктантым щIидзэн ипэ къихуэу «Альтаир» щIалэгъуалэ хасэм и унафэщI Мокаев Тенджыз абы и мыхьэнэм, ар зэрекIуэкIынумрэ зэратхыну щIыкIэмрэ я гугъу ищIащ. «Географие диктантыр япэ дыдэу къыщыхалъхьар 2015 гъэрщ. Абы щыгъуэм ар щекIуэкIар Урысейм хиубыдэ щIыналъэхэращ. Ауэ, илъэситI нэхъ дэмыкIыу, диктантым зиубгъуащ, абы хамэ къэралхэри къыхыхьэу хуежьащ. Географие диктантыр къызэрыхалъхьэрэ нобэр къыздэсым ябгъэдэлъ щIэныгъэр къапщытэжыну къыхыхьащ къэрали 126-м щыпсэухэр, абыхэм я бжыгъэри мелуанитIым фIыуэ щхьэдэхащ. ГъэщIэгъуэнщ Географие диктантыр щIыпIэ жыжьэ кIуэ мафIэгухэми, дзэ хуэIухуэщIэхэм тегъэпсыхьа кхъухьхэми, псым есу тет, электрокъару къэзылэжьхэми, музейхэми, жыг хадэхэми, уеблэмэ хьэршми зэрыщатхар къыхэбгъэщыну», – жиIащ Мокаев Тенджыз.

Апхуэдэу жылагъуэ лэжьакIуэр тепсэлъыхьащ цIыхубэм къабгъэдэкI упщIэхэр Географие диктантым хегъэубыдэныр хабзэ дахэу зэрыувами. «Мы гъэм къызэгъэпэщакIуэхэм географием ехьэлIа упщIэ гъэщIэгъуэн куэд къаIэрыхьащ. КъыхэкIа упщIэхэм географиер сурэт щIыным, макъамэм, литературэм, усыгъэм, кином, лъэпкъ IэщIагъэхэм ирапхырт. Арыххэуи, а зы щхьэусыгъуэ закъуэми къигъэлъэгъуащ географиер щIэупщIэ зиIэ щIэныгъэхэм ящыщу зэрыщытыр. Илъэс ебгъуанэ хъуауэ екIуэкI Географие диктантым хиубыдэ Iуэхугъуэхэм макъкIэ кърагъаджэ гъуазджэ, щэнхабзэ, жылагъуэ гъащIэм гуащIафIэу хуэлажьэхэр».

Мы гъэм Географие диктантыр ирагъэкIуэкIащ театрымрэ киномрэ я джэгуакIуэ Харатьян Дмитрий, уэрэджыIакIуэ Газманов Олег, теленэтынхэр езыгъэкIуэкI Чернобровинэ Анастасие сымэ.

Географие диктантым и тхыным дакъикъэ 45-рэ хухахащ. Ар IыхьитIу зэхэтт, я гугъуагъ-псынщIагъкIи зэщхьэщыкIырт. Япэу къакIуэ упщIипщIыр нэхъ тыншт, ахэр нэхъыбэм зэдащIэ географие Iуэхугъуэхэм ятещIыхьат. Абы иужькIэ къызэкIэлъыкIуэ упщIэ щэщIыр нэхъ гугъут. Жэуап пэжыр умыщIэмэ, абы утепсэлъыхькIэрэ, зэпкърыпхкIэрэ уекIуэлIэфыну арат. Абы къищынэмыщIауэ, Географие диктантыр щекIуэкI щIыпIэм и жэрдэмкIэ а щIыналъэм и щIыуэпсымрэ къэзыухъуреихь дунеймрэ ехьэлIа упщIэхэр хэбгъэувэ хъунут. Къэбэрдей-Балъкъэрым и географием ехьэлIа упщIэхэм я жэуап пэжыр къэзытам къызэгъэпэщакIуэхэм къабгъэдэкIыу тыгъэ лъапIэхэр хуащIащ.

Географие диктантым кърикIуахэр дыгъэгъазэм и 12-м щегъэжьауэ наIуэ хъунущ. Щхьэж итхамкIэ къихьа балл бжыгъэр къищIэн щхьэкIэ, диктантым хэта дэтхэнэми уней номерхэр яIэн хуейщ. Апхуэдэу географие диктантыр щатх махуэм емыхъулIахэм папщIэ Географие диктантыр абы и интернет напэкIуэцIым (dictant.rgo.ru) махуипщIкIэ илъынущ, упщIэхэм жэуап иратурэ къызэгъэпэщакIуэхэм я деж ягъэхьыфынущ, кърикIуахэри занщIэу къащIэну Iэмал яIэнущ.

КъинэмыщIауэ, Урысей географие зэгухьэныгъэм ди щIыналъэм щиIэ «Альтаир» щIалэгъуалэ хасэм Къэбэрдей-Балъкъэрым щригъэкIуэкI лэжьыгъэ щхьэпэм папщIэ щIыхь тхылърэ дамыгъэрэ къратащ. Арыххэуи, хэкумрэ щIыуэпсымрэ щIэблэм фIыуэ егъэлъагъуным хуэунэтIауэ щIалэгъуалэ зэгухьэныгъэм къыхилъхьэ жэрдэмхэмрэ иригъэкIуэкI Iуэхугъуэхэмрэ Урысей географие зэгухьэныгъэм и ГъэзэщIакIуэ гупым пщIэ хуащIащ.

ШУРДЫМ Динэ.