ФIыгъуэ куэдым я къежьапIэ

Урысей Федерацэм и Президент Путин Владимир къы­хилъхьа жэрдэмымрэ  къыдигъэкIа унафэмрэ тету, 2024 гъэр ди къэралым щагъэу-ващ Унагъуэм и илъэсу. Абы ипкъ иткIэ, ды­зытехьа илъэ­сым къриубы­дэу къэралым щалэжьыпхъэ Iуэхугъуэхэм ящыщ куэд хуэгъэпсауэ           щы­тынущ уна­гъуэхэм адэкIи за­щIэгъэ­къуэным, абы илъ  фIыгъуэхэр хъумэным. 

Апхуэдэу гъатхэпэм и кIэу­хым щIидзауэ мэлыжьыхьым     и 14 пщIондэ екIуэкIынущ ­«Уна­гъуэм илъ хабзэхэр» урысейпсо акцэр. Ар хеубыдэ «Шко­лакIуэхэм папщIэ щэн хабзэ» егъэджэныгъэ проекту Унагъуэм и илъэсым хуэгъэп­сам, Урысей Федерацэм щып­сэу лъэпкъхэм я хабзэхэр, ­щэнхабзэхэр хъумэным хуэу­нэ­тIам. 
А проектым къыщыгъэлъэ­гъуа Iуэхугъуэхэм япкъ иткIэ, тхьэ­махуитIым къриубыдэу къэ­­ралым и школакIуэ псори, лъэпкъ хабзэмрэ щэнхабзэм-рэ щIэин лъапIэу зылъытэ унагъуэхэри къыхураджэ зыщыщ унагъуэм щекIуэкI гъащIэм, илъ хабзэхэмрэ щалъытэ ­лъапIэныгъэхэмрэ ятеухуа ­видео кIэщI цIыкIухэр трахыну. Ахэр тещIыхьауэ щытын ­хуейщ «Лъэпкъ уэрэд жыIэ­ныр», «Лъэпкъ къафэ гъэзэ­щIэныр», «Лъэпкъ макъамэ ­Iэ­мэпсымэхэм еуэныр», «Лъэпкъ шхыныгъуэхэр гъэ-хьэ­зы­ры­ныр», «Лъэпкъ IэпщIэ­лъап­щIагъэр» унэтIыныгъэхэм язы­хэзым. 
Хьэзыр хъуа лэжьыгъэхэр иралъхьэ «Культура для школьников. РФ» урысейпсо порталым. Абыхэм хоплъэ еплъы- ныгъэ-зэпеуэм къыхузэрагъэ­пэща къэпщытакIуэ гупыр. Лэ­жьыгъэ псоми щыгъуазэ зы­хуа­щIа нэужь, абыхэм къыхахынущ нэхъыфIу къалъыта фильм кIэщI цIыкIу 50-р икIи хэIущIыIу ящIынущ, ахэр зи ­IэдакъэщIэкI ныбжьыщIэхэм-рэ унагъуэхэмрэ пщIэ хуащIу. 
Iуэхур хуэунэтIащ къытщIэ­хъуэ щIэблэм къызыхэкIа ­лъэп­къымкIэ иIэ щIэныгъэм­ ­хэ­гъэхъуэным, ныбжьыщIэхэм яIэ лъэпкъ зэхэщIыкIым зегъэужьыным, сабийхэм я лъэп­къым, унагъуэм къадэгъуэгу-ры­кIуэ хабзэ дахэхэмкIэ гуш­хуэныгъэ яIэу къэгъэтэ­джы­ным. Ди къэралым и пашэм зэрыжиIащи, унагъуэ зэкъуэту ущытыныр ипэжыпIэкIэ гъащIэм ущиIэфынкIэ хъуну ­фIыгъуэхэм я нэхъыщхьэщ. Унагъуэращ лъагъуныгъэм, нэ­мысым, зэхуэпэжыным, адэ-анэм пщIэ яхуэщIыным, щIэб­лэм гъуэгу етыным я лъаб- жьэр здэщыIэр, къэралми     жы­лагъуэми я тегъэщIапIэр. Аращ цIыхум дунейр къыщищIэр, зыужьыныгъэм и  япэ лъэба­къуэ­хэр щичыр, къы­зыхэкIа лъэп­къым и хабзэр, щэнхабзэр щызыхилъхьэр, тхыдэм щы­гъуазэ зыхуэ­щIыныр щиублэр, и Хэкур,   унагъуэм исхэр фIыуэ илъа­гъун щыщIидзэр. 
А Iуэхугъуэхэм мыхьэнэшхуэ езытхэращ, ар цIыху щхьэхуэу е унагъуэу щрет, лъэпкъыу е къэралу ирехъу, къэкIуэну дахэ зиIэнур, щIэблэ узыншэ къызы­щIэувэнур. Аращ щIыжаIэр: «Унагъуэр къэралым и зы Iыхьэщ, жылагъуэм и быдапIэщ». Зи гугъу тщIа проектри зыхуэгъэпсар аращ. 
Къыхэдгъэщынщи, «ШколакIуэхэм папщIэ щэнхабзэ» егъэджэныгъэ проектыр къэ­ралым щагъэзащIэ, УФ-м ­ЩэнхабзэмкIэ, Егъэджэны­гъэм­кIэ я министерствэхэм я нэIэм щIэту. А Iуэхум жыджэру хэтщ Щэнхабзэ страте­гиемрэ проектхэмкIэ центрымрэ ­Уры­сейм и Щэнхабзэ фондым­рэ.

ТАМБИЙ  Линэ.