ЩIалэгъуэ

Хэкужьу дыщэ пхъуантэ

КъухьэпIэ Кавказым и псы нэхъ ин дыдэхэм ящыщщ Лабэ. Абы и тIуащIэхэу Лабэшхуэрэ Лабэ ЦIыкIурэ зыдэтхэр щIыпIаплъэхэм къызэрагъэунэхурэ куэд щIащ.

ЩIым и бзэ лъахэбзэ

«ЩIыпIэцIэхэр фэеплъщ ахэр къыщызэтена щIыналъэхэр зи хэщIапIэу щыта лъэпкъхэм я дежкIэ», - щитхыгъащ географие щIэныгъэхэм я доктор Мурзаев Эдуард «Географие в названиях» и тхылъ купщIафIэм и напэкIуэцIхэм ящыщ зым.

ЩIыIуб нэфым и гъуэ

Дызыхиубыдэ къэщIыгъэ абрагъуэу «Вселеннэ» зыфIащар арами, абы хуагъадэ адрей нэрымылъагъухэр арами, къэухь иныщэу иIэу зыхужаIэр цIыху къарукIэ зэлъэгъэIэсыным зэману текIуэдэнур дызэрыщымыгугъауэ мащIэ дыдэ щIынымкIэ хьэршым къыщахута Iэмалхэм я нэхъ пажэу астрофизикхэм мы зэманым къызэдалъытар «кротовая нора» («щIыIуб нэфым и гъуэ» е «хьэмбылу зэпрыщыпIэ») цIэр зытрагъэIукIа къэщIыгъэ телъыджэрщ. 
 «Мащэ хужькIи» йоджэ

Куэдым хуэIэрыхуэ

ЦIыхум зыхуейуэ зримыгъэхъулIэфын зэрыщымыIэм, зэуэ Iэджэм и Iэ къызэрыпекIуэкIынум и щыхьэтщ мы тхыгъэр зытеухуа бзылъхугъэ цIыкIум хузэфIэкIыр.

Адыгэ тхыпхъэхэм дихьэх IэпэIэсэ

Мэкъуашэ - Бырхьэм Заирэ дыщэкIщ, дэрбзэрщ.

Динэ цIыкIурэ Псыхъуэгуащэрэ

Динэ фIы дыдэу илъагъурт и къупщхьэгуащэр. ЦIэуэ фIищари Гуащэдинэт. Ар и гупэ щыхэлъым деж, жэщ псом пщыхьэпIэм хэту къепсалъэрт. Хьэлэмытырати, гуащэр куэдым щIэупщIэрт. Нэхъ хьэлэмытыжырати, сыткIэ къемыупщIами, езы цIыкIуми абы жэуап иритыжын хуей хъурт.

Апхуэдэурэ Динэ и Гуащэдинэр жьы къыIэщIэхъуащ.

Зэгуэрым нанэ жьыщIэу, дадэ Iуэр къигъэкъабзэу, Муратрэ Динэрэ пщIантIэр къыздапхъэнкIым, «къегъазэт а шкIащIэ нажэм, сипхъу цIыкIу!» - жиIащ дадэ.

Азэмэт – шахматист

Гъэмахуэ зыгъэпсэхугъуэм Анетэ цIыкIу и анэшым къэкIуауэ щыIэт. Гъэ еджэгъуэр «тху» защIэкIэ къэзыуха цIыкIум Iыхьлыуэ иIэр щыгуфIыкIынтэкъэ? Псори щыгуфIыкIащ. «Феплъыт ди хъыджэбз цIыкIум и оценкэхэм», - жаIэу зэIэпахырт абы къалэм къыздриха и дневникыр.

Пелуанхэм къагъэзэж

Урысей Федерацэм щыпсэу ди лъэпкъэгъухэм я закъуэ мыхъуу мы ЩIы хъурейм адыгэу тетым я нэгур нэху, я гур ин мэхъу, ди спортсменхэр дунейпсо зэхьэзэхуэхэм щыщытекIуэкIэ. 

Квазархэр

Уахэ жыжьэм зыщызымыгъэпщкIуу астрономхэм гу зылъата къэщIыгъэхэм ящыщу я нэхъ шынагъуэ дыдэу къалъытар «квазаркIэ» зэджэхэрщ («квази» - латин псалъэщ, «ещхь» жыхуиIэщ).

Абы щыгъуэми, «Квазар» фIэщыгъэр а щIэныгъэлIхэм псалъэ зэхэухуэнэкIэу тIум: «quasi-stellar» («вагъуэм ещхь») жыхуиIэмрэ «radio source» («гуащIащэу радио-хысыджхэр къызыпкърыкI») мыхьэнэм хуагъакIуэмрэ къызэдыхахащ.

Апхуэдэ цIэ зэхэткIэ астрономхэр «зыхуэупсар» 1950 гъэм хьэршым гу зыщылъата, и зэщIэпщIыкIэкIэ зыми емыщхь къэщIыгъэ телъыджэрщ.

Хьэршыр дызэригугъэм нэхърэ нэхъ гъунэгъущ

ГъэщIэгъуэнщ

Страницы

Подписка на RSS - ЩIалэгъуэ