Зи сабийхэр тутын ефэ адэ-анэхэм етхьэкъуным теухуауэ
УФ-м и Правительствэр хоплъэ Къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ министерствэм къыхилъхьа жэрдэмым - сабийхэр тутын емыгъэфэным хуэгъэза хабзэ къащтэным теухуам.
Иужьрей зэманым апхуэдэ сабийхэм я бжыгъэр куэд зэрыхъуам тогузэвыхь жылагъуэр. ТутынкIэ къыщIадзэу нэхъ гуащIэхэм зэрыхуэкIуэр пхуэгъэпщкIунукъым - куэдрэ къохъу тутынафэ сабийхэм афияным, фадэ гуащIэм зыщрат.
Хабзэр къыщызэпауд къэмыгъэхъуным хуэунэтIауэ ирагъэкIуэкI профилактикэ лэжьыгъэр зи нэIэ щIэт правительственнэ комиссэм и зэIущIэм абы и унафэщI Колокольцев Владимир къыщыхилъхьащ зэхуэсым и протоколыр УФ-м ЮстицэмкIэ и министерствэм хуагъэхьыну, абы хэплъэу зыхуэфащэ зэхъуэкIыныгъэхэр КоАП-м халъхьэн папщIэ.
«Тутын ефэу къэзыубла сабийхэм а щхъухьыр я узыншагъэм зэран зэрыхуэхъум хуэдэ дыдэу жылагъуэми къефыкIыжынущ. Тутын къызэрищэхун зимыIэ ныбжьыщIэр абы щIэпхъаджагъэ лэжьыным ирихулIэнкIэ хъунущ, апхуэдэ щапхъэхэри мащIэкъым. Аращ а Iуэхум щхьэхуэу тепсэлъыхьын хуейуэ къыщIэтлъытэр. Дытепсэлъыхь къудей мыхъууи, зи сабийхэр щхьэрыутIыпщ зыщIа адэ-анэхэр жэуапым ешэлIэныр къэрал хабзэкIэ щIэгъэбыдэн хуейщ. Нобэ дгъэтIылъ лъабжьэрщ къэралым и къэкIуэнур зэлъытар икIи щIэблэ узыншэ Хэкум къимыхъуэмэ, иджыпсту зи ужь дит, зыужьыныгъэм хуэгъэза Iуэху псоми мыхьэнэ лъэпкъ ямыIэжынкIэ хъунущ. Аращи, Административнэ кодексым Iыхьэ щхьэхуэу хэгъэхьэн хуейщ зи сабийхэм тэмэму якIэлъымыплъ адэ-анэхэм абыкIэ жэуап зэрырагъэхьыну щIыкIэм теухуа хабзэр», - жиIащ Колокольцевым.
Нэхъапэхэми Къэрал Думэм щыхэплъэн папщIэ мызэ-мытIэу къыщыхалъхьат зи сабий тутын ефэ адэ-анэхэр жэуапым ешэлIэным теухуа законопроектхэр, ауэ ахэр правительствэм ядимыIыгъыурэ ирагъэгъэзэжын хуей хъурт.
ГъущIым ехьэехуэ абдж лIэужьыгъуэхэр къыщыщIагъэкI IуэхущIапIэщIэ
Белгород областым лажьэу щаутIыпщащ шэм пхримыудыф абдж щащI цех. Старый Оскол къалэм щащIа IуэхущIапIэм къыщыщIагъэкI абджым щIэупщIэшхуэ зэриIэнум шэч хэлъкъым. Цехым и лъэщагъкIи ищI абджым и фIагъкIи къыпэхъун куэд Урысейм иткъым.
IэнатIэр зей «Остек» ООО-р Белгород областым щолажьэ 2008 гъэм къыщыщIэдзауэ. И унэтIыныгъэ нэхъыщхьэр триплекс абдж щIынырщ. Абы и продукцэр яхурегъашэ Белгород, Воронеж, Курск, Липецк, Орёл, Москва къалэхэм къегъэщIылIа областхэм щиIэ щэхуакIуэхэм. Я продукцэр нэхъыбэу къыщагъэсэбэп дзэ-промышленнэ комплексым, ухуэныгъэ IэнатIэм, кхъухьлъатэхэр, кхъухьхэр зыщI промышленностым.
Продукцэ лIэужьыгъуэ 200-м нэблагъэ къыщыщIагъэкI цехым. Абыхэм яхэтщ Iэуэлъауэ зыпхымыкI, езыр-езырурэ жьауэ зыщI, зи плъыфэри зыхъуэж абджхэр, узыпхымыплъыф щэкIхэр зи зэхуакухэм дэбза щхьэгъубжэ рамэхэр. Абджыр и IувагъкIи зэщхьэщедз - миллиметрихым къыщыщIэдзауэ миллиметр 67-нэс хъухэр яIэщ.
Абджыр Старый Оскол щагъавэркъыми, а IуэхущIапIэр щIыуэпсым зэран хуэхъунми ущIытегузэвыхьын щымыIэу къалъытэ IэщIагъэлIхэм. Абдж хьэзырыр къыхуашэри, абы щIэупщIэшхуэ зиIэ лIэужьыгъуэхэр къыхащIыкIыжу аращ. КъаIэрыхьа нэужь абджыр япсыхь, ятхъунщI, зэпаупщI, зыхуеину быдагъыр ирагъэгъуэт.
Триплекс абджыр зыхъумэжыныгъэмкIэ IэнатIэм нэмыщI, ухуакIуэхэми къагъэсэбэп. Псалъэм папщIэ, абджым къыхэщIыкIа унащхьэхэр ди зэманым архитекторхэм, дизанейрхэм щIэх-щIэхыурэ къагъэсэбэп хъуахэм ящыщщ. Унэхэм я IуплъапIэхэми Iуалъхьэ абдж Iувыр - и кIуэцIымкIэ щыIэр триплексу, и щIыбагъымкIэ илъыр абдж псыхьауэ. ГъущIым хуэбгъадэ хъун абдж къыщыщIагъэкIыу ди къэралым иIэр Санкт-Петербургрэ Челябинскрэ дэт заводхэм я закъуэт. Иджы абыхэм ябгъурыуващ Старый Оскол лэжьэн щыщIэзыдзар.
Триплексыр ар абджитIу зэтелъщ, пленкэкIэ зэтегъэпщIауэ. Абы и фIагъ нэхъыщхьэр абджыр къута нэужьи зэрымыщащэрщ. Ар къэпщытэныгъэ куэдым пхыкIащ, щытыкIэ куэдкIэ ягъэунэхуащ. Апхуэдэ абдж Iувхэр ахъшэ хъумапIэхэми къыщагъэсэбэп, кхъухьлъатэхэми кхъухьхэми я иллюминаторхэр къыхащIыкI.
ИджыпстукIэ цехыр зы сменэу лажьэу аращ, цIыху 30 щIэту. Абы и унафэщI Тулинов Михаил зэрыжиIэмкIэ, мыгувэу IуэхущIапIэр жэщми махуэми лажьэу я Iуэхур зэтраублэнущ. Абы и фIыгъэкIэ мазэм абдж зэбгъузэнатIэ мини 7,5-м нэс къыщIагъэкIыфынущ, лэжьакIуэхэм я улахуэми хагъэхъуэфынущ.
- IуэхущIапIэр лажьэу утIыпщыным сом мелуан 56,5-рэ текIуэдащ, ауэ а мылъкур къэлэжьыжауэ IэнатIэм фейдэ къыпэкIуэ хъуным зэману ихьынур куэдым елъытащ - ар щIыналъэми къэралми щыIэ экономикэ щытыкIэхэм елъытащ, - жеIэ Тулиновым. - Иджыпсту Белгород областым и мызакъуэу, къэралым и нэгъуэщI щIыпIэхэми триплексым къыщыщIоупщIэ, ар зыхуедгъэшэнухэм зэгурыIуэныгъэхэр етщIылIащ. Иджы Таможеннэ зэгухьэныгъэм хэт къэралхэм ди продукцэр зэретщэным пыщIа Iуэхухэр зэфIэдгъэхьэным яужь дитщ.
Нобэ
Урысей Федерацэм и Суд приставхэм я махуэщ
♦1520 гъэм Магеллан и псы дэжыпIэр зэрыщыIэр къахутащ. Абы и бгъуагъыр километритIрэ метр щитIрэ къудейщ зэрыхъур, ауэ Америкэ Ипщэмрэ Огненная Земля щIыналъэмрэ зэпегъэщхьэхукI.
♦1800 гъэм США-м и унафэщIхэм ящыщу япэу Адамс Джон Iэпхъуащ президентхэм я хэщIапIэщIэм - иджыпсту ахэр Унэ ХужькIэ зэджэм.
♦1857 гъэм Урысейм япэ пощт маркэр къыщыдагъэкIащ. Абы щхьитI зыфIэт бгъэм и сурэт тетт, и уасэр кIэпIейкIипщIт.
♦1870 гъэм США-м дунейм щыяпэу къыщызэрагъэпэща метеорологие бюром зэбгригъэхащ къэкIуэну махуэм щIыуэпсым и щытыкIэнум теухуа хъыбарыр.
♦1894 гъэм Урысейм и пащтыхь тахътэр къылъысащ къэралым и иужьрей император Николай ЕтIуанэм.
♦1897 гъэм Турин дэт университетым и студентхэм къызэрагъэпэщащ «Ювентус» (Италие) футбол командэр. Иджы ар дуней псом щыцIэрыIуэ клуб лъэщщ.
♦1899 гъэм «Варяг» кхъухьыр тенджызым япэу техьащ.
♦1922 гъэм Налшык парт школ къыщызэIуахащ.
♦1936 гъэм Налшык Урыс драмэ театр къыщызэIуахащ.
♦1938 гъэм япэу ягъэунэхуащ Хэку зауэшхуэм и зэманым цIэрыIуэ дыдэ хъуауэ щыта «Катюша» Iэщэм и къарур.
♦1941 гъэм США-мрэ Канадэмрэ я зэхуакум, Ниагарэ псыкъелэм щхьэщыту, лъэмыж къыщызэIуахащ. Абы лэгъупыкъу лъэмыжкIэ йоджэ.
♦1950 гъэм США-м и президент Трумэн Гарри яукIыну хэтащ.
♦1959 гъэм Ленинград къалэм СССР-м щыяпэу къыщызэIуахащ нэчыхь щатх IуэхущIапIэ.
♦1977 гъэм уэгум лэжьэн щыщIадзащ цIыхухэр къызэрырашэкI Ту-144 кхъухьлъатэхэм.
♦1993 гъэм Европэ зэгухьэныгъэр къызэрагъэпэщащ. Иджыпсту абы къэрал 28-рэ хохьэ.
♦1997 гъэм «Культура» телеканалым лэжьэн щIидзащ.
♦1998 гъэм Европэм цIыхум и хуитыныгъэхэмкIэ и судыр къызэрагъэпэщащ.
♦1578 гъэм къалъхуащ дзэ, къэрал къулыкъущIэ, Урысейм и лъэпкъ лIыхъужь Пожарский Дмитрий.
♦1863 гъэм къалъхуащ США-м щыщ IэпщIэлъапщIэ, гъущI перо зыпылъ къалэмыр къэзыгупсыса «Parker Pen Company» компаниер къызэзыгъэпэща Паркер Джордж.
♦1917 гъэм къалъхуащ КъБР-м и цIыхубэ усакIуэ, Ленин саугъэтым, СССР-м, РСФСР-м я Къэрал саугъэтхэм я лауреат Кулиев Къайсын.
♦1938 гъэм къалъхуащ къэрал, жылагъуэ лэжьакIуэ, щIэныгъэлI, УФ-м щIыхь зиIэ и экономист ГуэбэщIыкI Жантемыр.
♦1947 гъэм къалъхуащ медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор Шыгъушэ Хьэсэн.
♦1973 гъэм къалъхуащ урысей актрисэ цIэрыIуэ Порошинэ Марие.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уфауэ щыщытынущ, уэс тIэкIу къыщесынущ. Хуабэр махуэм градус 1 - 2, жэщым 1 градус щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Жагъуэгъуншэ умыхъукIэ, жагъуэгъум
зэрыжаIи умыхъукIэ.
