Къэбэрдей театрым и гуащэ ЖьакIэмыхъу КIунэ

ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зе­зыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым щагъэлъэпIащ лъэпкъ ­театрым и зыужьыныгъэм хэлъ­хьэ­ныгъэ ин хуэзыщIа, куэд ­щIауэ утыкур зыгъэб­жьыфIэ, УФ-мрэ ­КъБР-мрэ щIыхь зиIэ я артисткэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхубэ артисткэ Жьа­кIэмыхъу КIунэ.

Пшыхь гуапэр ирагъэкIуэкIащ КъБР-м и цIыхубэ артист Къуныжь Алимрэ КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ КIэхумахуэ Фа­тIи­мэ­рэ. Абыхэм къызэхуэсахэм ягу къа­гъэ­кIыжащ КIунэ и гъащIэмрэ и гуа­щIэмрэ.
- КIунэ и гъащIэр триухуащ театр гъуазджэм, цIыхухэм яхуэ­лэ­жьэ­ным. Артисткэ зэчиифIэм, пажэм, бзылъ­хугъэ дахэм, цIыху гъэщIэ­гъуэным гъащIэ гъусэ хуэхъуащ щалъхуа щIы­налъэм и дахагъым­рэ къызыхэкIа лъэпкъым и Iущагъымрэ. Ростов ГъуазджэхэмкIэ дэт училищэм щыщIэса зэманым КIунэ актёр IэщIагъэм и щэхухэм зыхигъэгъуэзащ. 1964 гъэм Налшык къигъэзэжа нэужь, ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым лэжьэн щыщIидзащ. Тхьэр зэчиишхуэкIэ зыхуэупса КIунэ нобэр къыздэсым хуэпэжщ фIыуэ ­илъагъу, илъэс 51-кIэ зыхуэлэжьа адыгэ театрым. А зэманым къриубыдэу игъэзэщIащ роли 120-м щIигъу. Республикэм и телевиденэмрэ театрымрэ къыщигъэщIа образхэр абы хэплъ­хьэж­мэ, КIунэ роль щитIым нэблагъэ къе­хъулIащ. И щхьэгъусэ Мысос­ты­шхуэ Пщы­зэбий щIыгъуу ар спектакль куэ­дым щы­джэ­­гуащ.
«Гуащэ ябгэ» спектаклым щыщ пычыгъуэ зэхуэсахэр ирагъэп­лъащ а пщыхьэщхьэм. Гуащэмрэ нысэмрэ, анэмрэ къуэмрэ я зэхущытыкIэхэр гъащIэм зэрыщыщыт дыдэм хуэдэу ды­кIэ­лъагъэплъащ. КIунэ а ролыр зэ­ри­гъэзащIэр зылъэгъуахэм ящIэ ар къызэре­хъулIар къэ­пIуэтэжын къудейри зэрыгу­гъур…
КIунэ и лэжьэгъухэм хъуэхъукIэ зыкъыщыхуагъазэм, и ныб­жьэ­гъухэм, республикэм и щIэ­ны­гъэлI­­хэм, тха­кIуэ­хэм, музыкантхэм артисткэ Iэзэм къыхужаIа псалъэ дахэхэр ягу къагъэкIыжащ. Ап­хуэ­дэу Къэжэр Борис КIунэ хужиIауэ щытащ мы псалъэ­хэр: «ЩыIэщ на­­сып­кIэ зыхуэхъуап­сэу, Дэ ди Тхьэм фIыгъуэ зыхуищIа, «Ва­гъуэщ» щIы­жаIэм и зы хъуаскIэ Жьа­кIэ­мыхъу КIунэ химына».  «Москва ап­хуэдэ акт­ри­сэ ягъуэтамэ, Iэп­лIэкIэ кърахьэ­кIынт» (КъБР-м и цIыхубэ тхакIуэ, усакIуэ, щIэныгъэлI Нало Заур). «Ди лъэпкъ сценэм КIунэ щилэжьыр ди щэнхабзэм и налкъутналмэсщ» (тхакIуэ, журналист, ар­тист Къуэ­дзокъуэ Хьэсэн).
КIунэ и лэжьэгъухэм зы теплъэгъуэ кIэщIи къагъэлъэгъуащ, абы и лэжьэкIэр уи нэгу къыщIагъэ­хьэу. Артисткэм хузэхалъхьа гушыIэ усэхэм, тхакIуэ, усакIуэ Iу­тIыж Борис хуитхари хыхьэу, къеджащ, уэрэдхэр жаIащ. КъБР-м и цIыхубэ артисткэ Мэшыкъуэ Феня хъуэхъуу гъэпса усэ къеджащ, зэ­лэжьэгъухэм къабгъэдэкIыу.
Республикэм исхэр зэрыгушхуэ, пщIэшхуэ зыхуащI КIунэ утыкум ирагъэблагъэ.
КъБР-м и Iэтащхьэм и Администрацэм и УнафэщI Битокъу Владимир жиIащ пшыхьым щагъэлъа­пIэ артисткэ пашэ, цIыху гуапэ Жьа­кIэмыхъу КIунэ республикэм нэхъ ину щыблэ «вагъуэхэм» зэращыщыр. Битокъур КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Юрий къыбгъэдэкI хъуэхъу тхыгъэм къеджащ икIи щIыхь зыпылъ къалэн и пщэ къы­зэрыдэхуам иригушхуэу жиIащ «КъБР-м и цIыхубэ артисткэ» цIэ лъапIэр ЖьакIэмыхъум къызэры­фIа­щам теухуа хъыбар гуапэр.
- ЖьакIэмыхъу КIунэ адыгэ теат­рым зэрыщылажьэ зэманыр республикэм и лъэпкъ гъуазджэм и ды­щэ лъэхъэнэу къызолъытэ. Ббгъэ­дэлъ дахагъымкIэ цIыхухэм уадэгуашэу, уи гуфIэгъуэ куэд ­тлъагъуу Тхьэм ди япэ уригъэт, узыншагъэ быдэ, гъащIэ кIыхь уиIэну сыно­хъуэхъу, - жиIащ ­КъБР-м щэнхаб­зэм­кIэ и министр Къумахуэ Мухьэдин.
Апхуэдэу пшыхьым къыщып­сэлъащ КъБР-м и Iэтащхьэм и чэнджэщэгъу Уянаевэ Iэминат, Лэс­кэн, Шэджэм районхэм, Бахъсэн къалэ, Шытхьэлэ къуажэ администрацэхэм я Iэтащхьэхэу АфIэунэ Аслъэн, Ахъуэхъу Къанщобий, Мам­хэгъ Хьэчим, Унэжокъуэ Аслъэн, Налшык и Музыкэ театрым и унафэщI Бэрэгъун Руслан, Кулиев Къайсын и цIэр зезыхьэ Балъкъэр къэрал драмэ театрым и унафэщI Жангуразов Мэжид, Кавказ Ищхъэрэм ГъуазджэхэмкIэ и къэрал институтым и къудамэм и унафэщI Балъкъэр Тамарэ, Къэбэрдей Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ, «Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщ­хьэ ХьэфIыцIэ Му­хьэмэд, КъБР-м и Театр лэжьа­кIуэхэм я зэгухьэныгъэм и уна­фэ­щIым и къуэдзэ Куэ­тэншы Хьэлимэт, Налшык къалэ, Шэджэм, Шэрэдж, Дзэ­лыкъуэ район администрацэхэм щэнхабзэмкIэ я уп­рав­ленэхэм я унафэщIхэу Токъуий  Мадинэ, Вэрокъуэ Ларисэ, Казиев Рэмэзан, Къалэ Хъы­­зыр, Эстетикэ гъэсэныгъэмкIэ IуэхущIапIэм, Къэ­занокъуэ Жэбагъы и цIэр зе­зыхьэм, и унафэщI Къуныжь ХьэIишэт, Кулиев Къайсын и цIэр зезыхьэ Балъкъэр къэ­рал драмэ театрым и режиссёр нэхъыщхьэ Атмурзаев Магомед сы­мэ.
ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зе­зыхьэ фондым и унафэщI Що­джэн­цIыкIу Леонид КIунэ иритащ Лермонтов Михаил и цIэр зезыхьэ урысейпсо комитетым и медалымрэ ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэ­кIэ ягъэува дамыгъэмрэ.
Къэпсэлъахэм нэхъыщхьэу жа­Iар къэбгъэлъагъуэмэ, КIунэ рес­публикэм исхэм я нэщ, я псэщ, я набдзэщ, я щапхъэщ, артисткэ Iэзэщ, егъэджакIуэ нэсщ. КIунэ зэ­ры­джэгум, адыгэбзэр зэригъэбзэрабзэм кърит гукъыдэжымрэ дэ­рэ­жэгъуэмрэ цIыхухэр мазэ зыб­­жанэкIэ «кърехьэкI», нэ­хъыщ­хьэращи, зэрыадыгэм ирогушхуэ­хэр, я щхьэр лъагэу яре­гъэлъа­гъуж. Къэпсэлъахэр КIу­нэ ехъуэ­хъуащ узыншэну, гъащIэ кIыхь иIэну, и щIэблэм я гуфIэгъуэ щымыщIэну, дуней дахэм гу щихуэну, утыкур иджыри илъэс куэдкIэ игъэбжьыфIэну.
- Мысостышхуэхэ къабгъэдэкIыу КIунэ сохъуэхъу узыншагъэ щымы­щIэу и лэжьэгъухэм я гъусэу лъэпкъ театрыр иригъэфIэкIуэну. Хэбгъахъуэ фIэкIа хыумыгъэщIу Тхьэм уигъэпсэу! - жиIащ Мысостышхуэ Хьэсэн.
КIунэрэ и дэлъху ЖьакIэмыхъу Борисрэ фIыщIэ хуащIащ ­КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Юрий, пшы­хьыр къызэзыгъэпэщахэм, абы кърихьэлIахэм, и лэ­жьэгъухэм, и Iуэ­хущIафэр къы­зэ­ралъытам, зэ­ра­гъэлъэпIам папщIэ. Артисткэ зэчиифIэм театреплъхэми псалъэ гуапэ куэд яхужиIащ, къызэхуэсахэм хъуэ­хъу-усэ къахуеджащ.
Пшыхьыр ягъэдэхащ «Кабардинка» къэрал академическэ къэфакIуэ ансамблым, «Балкария» Iуэ­­рыIуатэ-этнографие ансамб­лым, КъБКъУ-м къафэмкIэ и «Амикс» театрым, КъБР-м щIыхь зиIэ и артистхэу Гуазэ Тимур, Кърым Иринэ, КъБР-м и Музыкэ къэрал театрым и уэрэджыIакIуэ Мамбэт Мадинэ сымэ. КIунэ и пхъу­рылъху Айдэмыр, и гъэсэнхэу Настаевэ Марьянэрэ Думэн Ази­дэрэ усэ къеджащ.

ХьэфIыцIэ Мухьэмэд и псалъэ гуапэхэр.


Битокъу Владимир КIунэ «Къэбэрдей-Балъкъэр Рес­пуб­­­ликэм и цIыхубэ артисткэ»  цIэ лъапIэр къызэрыфIащамкIэ йохъуэхъу.


«Гуащэ ябгэ» спектаклым КIунэ (ижьырабгъумкIэ щысщ) щоджэгу.


КIунэ и лэжьыгъэм дихьэххэр.

Сурэтхэр  Къарей  Элинэ  трихащ.

ТЕКIУЖЬ Заретэ.
Поделиться: