Дунейм щыхъыбархэр

ЦIыху 90-м нэблагъэ щыхэкIуэдащ

Урысейм щыщу Тыркум я нэгу зыщрагъэужьыну кIуа унагъуэ куэдым я дежкIэ гуауэшхуэу къыщIидзащ я мыгъэрей зыгъэпсэхугъуэр: мы илъэсым абы дунейм щехыжащ цIыху 88-рэ. Ар егъэлеяуэ куэдщ, дуней къэхъукъащIэ къызэрымыкIуэ гуэрым и зэранкIэ щыхэмыкIуэдакIэ. Медицинэ дэIэпыкъуныгъэ хуэныкъуэу 40-м нэблагъэм къагъэзэжащ.

УФ-м и лIыкIуэу Анкара щыIэ Ерхов Алексей зэрыжиIамкIэ, апхуэдэ къэхъукъащIэхэр нэхъыбэ зэрыхъуар епхащ иужьрей зэманым а къэралым кIуэ урысейхэм я бжыгъэм зэрыхэхъуам. Илъэс блэкIам Тыркум зыщагъэпсэхуащ УФ-м щыщ турист мелуанихым нэблагъэм. Мы гъэм а къэралым кIуахэр зыхуэдизым теухуа бжыгъэхэр зэкIэ щыIэкъым, ауэ нэгъабэрейм щIигъуауэ къалъытэ. Ерховым къызэрилъытэмкIэ, ди цIыхухэр щIыхэкIуадэм щхьэусыгъуэ хуэхъур къызэрыкIуэ дыдэ щытыкIэхэрщ. Псалъэм папщIэ, зи ныбжь хэкIуэтахэр а къэралым щыкIуэкIэ къалъытэркъым абы гъэмахуэр егъэлеяуэ зэрыщыхуабэр. Аращи, ар яхуэмыхьу, гу-лъынтхуэ узыфэхэр зиIэхэр къытохуэ, инфаркт, инсульт мэхъу, абыхэм илIыкIхэри къахэкIыу.
«Я гур утIыпщауэ зызыгъэпсэхуну мурад зыщIа туристхэм апхуэдэуи гъуэгу хабзэхэр ямыгъэзащIэми хъуну къалъытэ. Ди цIыхухэр сакъын хуейщ езыхэр рулым щыдэсми, къезышэкIыну кампаниехэр къыщыхахкIи. КъимыдэкIэ, Iуэхутхьэбзэ нэхъ пудыр щымынэхъыфI куэдрэ къохъу. «Псори хохьэ» зыфIаща Iуэхутхьэбзэр къэзыгъэсэбэпхэр абы дехьэхыщэри, я узыншагъэм зэран хуэхъункIэ хъунухэр къалъытэркъым, набдзэгубдзаплъэу щытын зэрыхуейр зыщагъэгъупщэ», - жеIэ Ерховым.
ЦIыху нэхъыбэ зытепсэлъыхьахэм ящыщщ Тыркум иужьрей зэманым сабий зыбжанэ зэрыщыхэкIуэдар. ЗыгъэпсэхупIэхэр зейхэр цIыхухэм я шынагъуэншагъэр къызэгъэпэщыным зэремыгугъуам къыхэкIауэ къалъытэ а нэщхъеягъуэхэр. А къэхъукъащIэхэр къызыхэкIар къапщытэ Тыркуми Урысейми я хабзэхъумэ IуэхущIапIэхэм.
Апхуэдэу, Урысейм СледствиемкIэ и комитетым и нэIэ щIэтщ Тыркум къыщызэIыхьэу абы щылIа, илъэс 16 хъу хъыджэбзым теухуа Iуэхур. Ар Анталье и сымаджэщым яша щхьэкIэ къахуегъэлакъым. Дохутырхэм зэрыжаIамкIэ, хъыджэбзым и узыр икъукIэ хэтIэсауэщ ар къыщыхуашар. НыбжьыщIэм и адэ-анэм дохутырхэр ягъэкъуаншэ я пхъум и кIуэцIым щыщ Iыхьэхэр къызэрырахамкIэ. Апхуэдэу щIащIар хъыджэбзыр зэрыкIуэдыкIар къащIэн мурадкIэу жаIэ тырку дохутырхэм, загъэзахуэу, ауэ ахэр хуит ямыщIауэ абы еIусэххэн хуэмеяуэ къагъэув урысей лъэныкъуэм. Iуэхур зэхэгъэкIыным хыхьащ Тыркум юстицэмкIэ и министерствэм и лIыкIуэхэри урысей дипломатхэри.
ИкъукIэ гуауэщ нэгузегъэужьакIуэ кIуа цIыхухэр щыхэкIуадэ къызэрыхъур. Апхуэдэ къэмыхъун щхьэкIэ цIыхухэр езыгъэблагъэхэр сыт и лъэныкъуэкIи хуэхьэзыру щытын хуейщ ахэр зыхуей-зыхуэфIхэр ягъуэтыным. Псом хуэмыдэу я шынагъуэншагъэр къызэрагъэпэщыным егугъупхъэщ.
 
ЩIымахуэр къепэсэуащ

Зи дуней щытыкIэ ткIиймкIэ цIэрыIуэ Норильск къалэр япэ уэсым щIигъэнащ. Абы щыпсэухэм ар, дауи, ягъэщIэгъуакъым – мыбы уэс гъэмахуэкуми къыщыщес щыIэщ. Апхуэдэу щытми, метеорологхэм жаIащ ар мардэм имызагъэу – щIымахуэр къепэсэуащ.

Уэсым гугъуехь мащIэ къыздихьакъым – щIымахуэ дыдэм хуэдэу, лъэс зекIуапIэхэм пхыкIыгъуейщ, гъуэгухэр цIэнтхъуэрыгъуэщи, автомобиль зэжьэхэуэр къэхъуащ. ЩIымахуэм зыхуэзыгъэхьэзырыну хунэмыса автомобилистхэм дзыхь ящIакъым я машинэхэмкIэ гъуэгу техьэну. ЕгъэджэныгъэмкIэ къалэ управленэми щытыкIэм тещIыхьа унафэ къищтащ. Школхэм еджэныр щызэпагъэунущ, адэ-анэхэр а Iуэхум зэреплъым елъытауэ – я сабийр зэкIэ еджапIэм ямыгъэкIуэныр нэхъ къащтэмэ, абы хуитщ ахэр.

Нобэ

♦Урысейм щылажьэ программистым и махуэщ
♦Байкал гуэлым и махуэщ
♦Канадэм щагъэлъапIэ адэшхуэ-анэшхуэхэм я махуэр
♦1736 гъэм
Челябинск къалэм и лъабжьэр ягъэтIылъащ.
♦1741 гъэм Урысей империем унафэ къыщыдэкIащ лэжьэгъуэ махуэм и мардэр сыхьэт 15-м щIигъу зэрымыхъунум теухуауэ.
♦1762 гъэм Екатеринэ ЕтIуанэр пащтыхь къулыкъум пэрыуващ.
♦1745 гъэм «Атлас российский» географие къыдэкIыгъуэр япэу дунейм къытехьащ.
♦1812 гъэм Хэку зауэр екIуэкIыу, Москва пэмыжыжьэ Фили къуажэм щызэхуэсащ дзэ унафэщI нэхъыщхьэхэр. Абы унафэ къыщащтауэ щытащ къалащхьэр франджыхэм зауэншэу къыхуагъанэу Кутузов Михаил зи унафэщI урысыдзэхэр икIуэтыным теухуауэ.
♦1929 гъэм инджылыз щIэныгъэлI-бактериолог Флеминг Александр и къэхутэныгъэщIэм – пенициллиным - и сэбэпынагъыр хэIущIыIу ищIащ.
♦1937 гъэм Iузэв-тенджыз ФIыцIэ крайр ягуэшащ Краснодар крайрэ Ростов областу.
♦1942 гъэм Сталинград зауэм щIидзащ.
♦1965 гъэм СССР-м и Министрхэм я Советым унафэ къищтащ узыншагъэм зэран хуэхъуу къалъытэ IэнатIэхэм пэрытхэм шэ пщIэншэу етыным теухуауэ.
♦1999 гъэм террористхэм Москва и Каширскэ шоссе уэрамым тет унэхэм ящыщ зыр къагъэуащ. Абы щIэсахэм ящыщу цIыхуи 124-рэ хэкIуэдащ.
♦1826 гъэм къалъхуащ шапсыгъ политик, дипломат Хъущт Хьэсэн-хьэжы. 1862 гъэм ар Шэрджэсым и лIыкIуэу Инджылызым щыIащ.
♦1919 гъэм къалъхуащ драматург, режиссёр, УФ-м щIыхь зиIэ и артист, КъБР-м и цIыхубэ артист Тубай Мухьэмэд.
♦1923 гъэм къалъхуащ партизанкэ, Совет Союзым и ЛIыхъужь Космодемьянская Зое. ЦIыхубзхэм ящыщу аращ а цIэ лъапIэр япэу зыфIащар.
♦1934 гъэм къалъхуащ шэрджэс тхакIуэ, КъШР-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ Шорэ Хьэсин.
♦1937 гъэм къалъхуащ КъБР-м щIыхь зиIэ и егъэджакIуэ Бицу Георгий.
♦1941 гъэм къалъхуащ мэкъумэш щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъМУ-м и профессор Джыназ Борис.
♦1951 гъэм къалъхуащ уэрэджыIакIуэ, усакIуэ, композитор, УФ-м и цIыхубэ артист Розенбаум Александр.
♦1957 гъэм къалъхуащ тележурналисткэ, «НТВ телекомпание» АО-м и генеральнэ унафэщIым и къуэдзэ, хъыбарыщIэхэмкIэ къудамэм и редактор нэхъыщхьэ Митковэ Татьянэ.
♦1960 гъэм къалъхуащ урысей журналист, «Совершенно секретно» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта Боровик Артём.
♦1989 гъэм къалъхуащ нэмыцэ футболист, дуней псом и чемпион, Германием и командэ къыхэхамрэ «Бавария» командэмрэ щыджэгу Мюллер Томас.

Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 22 - 23-рэ, жэщым градуси 9 - 12 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:

Бгъэплъыщэмэ, мывэри зэгуоуд.

Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
Поделиться:

Читать также:

29.03.2024 - 17:31 ЩIым и сыхьэт
29.03.2024 - 12:46 НОБЭ
27.03.2024 - 15:00 НОБЭ
26.03.2024 - 08:01 НОБЭ