Премьер-лигэм дыщыхэта гуимыхуж илъэсхэр

2006 гъэм гъатхэпэм (мартым) и 18-м сыхьэтыр 16-м Къэбэрдей-Балъкъэрым и къалащхьэм тхы­дэм хыхьа Iуэхугъуэ телъыджэ къыщыхъуащ – къэралым футболымкIэ и лигэ нэхъыщхьэм, зэи къэмыхъуауэ, ди республикэм и командэм джэгун щригъэжьащ. Япэу зыIущIари хэт?! Урысей Федерацэм и чемпион, УЕФА-мрэ ди къэралымрэ я кубокхэр зыIэщIэлъ, къытхуэзэным тхьэмахуэ иIэжу УФ-м и Суперкубокыр къэзыхьа Москва и ЦСКА-рщ!
Шэч зыми къытрихьэртэкъым Налшык и «Спартак» стадионым IэпэдэIупIэ зэримыIэнум. ИкIи ар гурыIуэгъуэт – куэд щIэхъуэпсырт иужькIэ щIэблэр зытепсэлъыхьыжыну Iуэхугъуэр я нэкIэ зрагъэлъагъуну.
Къэралым и командэ нэхъыфI дыдэхэм яхэту джэгуфын папщIэ Налшык и «Спартак»-м гъуэгуанэ кIыхь икIи гугъу икIуат. 1959 гъэм мэлыжьыхьым и 18-м СССР-м футболымкIэ «Б» классым щекIуэкIа зэхьэзэхуэм и япэ зэIущIэм щича япэ лъэбакъуэм лъандэрэ налшыкдэсхэм зэIущIэ 1766-рэ ирагъэкIуэкIат. Абыхэм ящыщу 476-р япэ дивизионым (лигэм) щыджэгуат.
Къэралпсо утыку зэрихьэрэ ди щIалэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и щIыхьыр лъагэу яIэтат. Футболист ахъырзэманхэу Iэпщэ Александр, Туаев Къазбэч, Наурзокъуэ Юрэ, Ещтрэч Владимир, Лъэрыгу зэкъуэшхэу Викторрэ Къазбэчрэ, Мирзоев Виталий, КIурашын Олег, Биджий Хьэсэнбий, Хьэпэ Заур, Исаев Щамил, Саркисян Альберт, Дзэмыхь Анзор сымэ, нэгъуэщI куэди къэрал псом къищынэмыщIауэ, хамэ къэралхэми щыцIэрыIуэт.
Ди «Спартак»-ми текIуэныгъэ ин дыдэхэри иIат. Къапщтэмэ, сыт и уасэт 1965, 1970 гъэхэм етIуанэ лигэм хэт командэхэм я зэхьэзэхуэм псоми щефIэкIыу РСФСР-м и чемпион зэрыхъуар! Сыт хуэдиз дэрэжэгъуэ къритат абы Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэухэм!
Зи цIэ къитIуа щIалэхэр, нэгъуэщI куэди Совет Союзым, иужькIэ Урысей Федерацэм и командэ нэхъыфIхэу Мэзкуу и «Спартак», «Динамо», «Локомотив», Тбилиси и «Динамо», Дон Iус Ростов и СКА, Баку и «Нефтчи», Донецк и «Шахтёр», Владикавказ и «Спартак-Алания» командэ лъэщхэм щыджэгуащ. Дэтхэнэ зы гупри ягъэбжьыфIэфынут ТыIэщ Хьэсэнбий, Настаев Щамил, Деремов Евгений, Бэч Руслан, Наурыз Басир, Гъубж Вячеслав, Трубицын Сергей… дэтхэнэм и цIэр къипIуэн?! НэхъыщIэIуэхэу ЛIыхъугу Арсен Къэзахъстаным и футбол чемпионатым и гъуащхьауэ нэхъыфIхэм ящыщ зыт, Нэхущ Руслан Урысей Федерацэм и щIалэгъуалэ командэм сыт щыгъуи ирагъэблагъэрт. Нобэ-пщэдей зи вагъуэхэр IупщIу къэблэнухэм хабжэрт Мэзкуу и «Спартак»- мрэ Урысей Федерацэм и ныбжьыщIэ командэ къыхэхамрэ я гъуащхьауэ Бажэ Амиррэ Франджым и «Марсель»-м щыджэгуну Iэ тезыдза Къэжэр Назиррэ.
Нэхъапэм ди футболист къыхэжаныкIхэм хамэ щIыпIэхэм я командэхэр ягъэбжьыфIэурэ къекIуэкIамэ, иджы дэ езым апхуэдэ гуп зэкъуэт лъэщ диIэ хъуат. 2005 гъэм и пэщIэдзэм зыми тегушхуауэ жиIэфынутэкъым япэ дивизионым щекIуэкIыну зэхьэзэхуэм щытекIуэнухэм ящыщ зы хъууэ Налшык и «Спартак»-р премьер-лигэм хыхьэну. АрщхьэкIэ мылъкушхуэрэ футболист, тренер цIэрыIуэхэмрэ зиIэ командэ лъэщхэм зэкъуэтыныгъэмрэ псэемыблэжыныгъэмрэ пэщIэзыгъэувэфа налшыкдэсхэм я кIэн къикIащ, Къэбэрдей-Балъкъэрым футболым щыдихьэххэм дэрэжэгъуэ ин кърату.
Гум зэи ихужынкъым ди «Спартак»-р премьер-лигэм зэрыкIуар щызэхэкIа 2005 гъэм щэкIуэгъуэм и 3-м стадионым и джэгупIэ губгъуэм и курыкупсэм адыгэ джэгушхуэ къыщызэIузыха цIыху минхэм я нэгум илъа гуфIэгъуэр. Абы хуэбгъэдэфынур налшыкдэсхэр РСФСР-м и чемпион щыхъуа 1965, 1970 гъэхэрщ.
Зыхэхуа премьер-лигэр иджыри къэс зыхэтахэм куэдкIэ къызэрыщхьэщыкIыр гурыIуэгъуэт. Зым и дежкIи щэхутэкъым абы ахъшэшхуэ дыдэ зэрыщызекIуэр икIи ар ирикъуу уимыIэмэ, къэралым и командэ нэхъыфIхэми уазэрыхэмызэгъэнур. Къапщтэмэ, Санкт-Петербург и «Зенит»-мрэ Мэзкуу и «Спартак»-мрэ абы щыгъуэм щIызэдауэ гъуащхьауэ щIалэщIэ Быстров Владимир уасэу хуагъэуват доллар мелуани 8. Ар Налшык и «Спартак»-м илъэс псокIэ и бюджетым хуэдитIкIэ щIигъурт. И гугъу тщIынкъым ЦСКА-м, «Спартак»-м, «Динамо»-м, «Локомотив»-м, адрейхэми мылъкуу ягъэкIуэдым и куэдагъым. Дауи, дэ къытхуэнэжыр ахэр зыхэщыпыхьа е бэджэнду пIалъэ гуэркIэ къыдата футболистхэмрэ ди деж къыщыхъухэмрэт.
2006 гъэм премьер-лигэм щекIуэкIыну зэхьэзэхуэм япэ дыдэу зыхуэзыгъэхьэзырын щIэзыдзар ди «Спартак»-рщ. Ар икIи гурыIуэгъуэт – къэралым и гуп лъэщым хэзэгъэн футболистхэр зэхуэшэсыпхъэт. Апхуэдэ мурадкIэ цIыху 60-м щIигъум кIэлъыплъащ икIи гугъуехьышхуэ пылъу заявкэм хагъэхьэну 25-м къытеувыIащ. Ахэр дапхуэдэу къыщIэкIынуми Тхьэм ищIэнт, ауэ гурыIуэгъуэр зыт – щIыпIэ, командэ зэмылIэужьыгъуэхэм къраша щIалэхэр джэгупIэ губгъуэм щызэгурыIуэ хъун папщIэ зэман гуэр ихьынут. ПэщIэдзэ зэIущIэхэм къэралым и командэ нэхъыфI дыдэхэм зэраIущIэнум ахэр игъэпсыхьынут е яхъуэжын хуейуэ къыщIэкIынут. АрщхьэкIэ абы щыгъуэми мылъку ббгъэдэлъын хуейт. ЗэкIэ Налшык и «Спартак»-м зыкъыщIэзыгъакъуэр Къэбэрдей-Балъкъэрым и Президенту ягъэува Къанокъуэ Арсен и «Синдика» холдингым и закъуэт.
Нэхъ Iей дыдэ къэхъурэ, гъэ къакIуэм премьер-лигэм дыкъыхагъэкIыжми, къэралым и командэ нэхъыфIхэм зэраIущIэнум ифI куэд къыдэкIат. Къапщтэмэ, спортым сабий куэд абы хуигъэушат. ЦСКА, Мэзкуу и «Спартак», «Локомотив», «Динамо», «Торпедо», Санкт-Петербург и «Зенит» хуэдэхэр Налшык къызэрыкIуэнум, ахэр зэралъагъуфынум абыхэм я бжыгъэр хигъэхъуат.
«Спартак» стадионри икIэм-икIэжым жэщ-махуэ жамыIэу зыхуей хуагъэзат. Абы и фIыгъэкIэ ди нэкIэ тлъагъуфынут къэралым и командэ нэхъ лъэщ дыдэхэм я футболист цIэрыIуэхэм я джэгукIэр. Къэрал зэмылIэужьыгъуэхэм я командэ къыхэхахэм хэт зыбжани Налшык къэкIуэнут, Германием щекIуэкIыну дунейпсо чемпионатым щыджэгунухэри ягъусэу. Ар футболым дихьэххэм я дежкIэ зыми хуэмыдэн дэрэжэгъуэт.
Зэхьэзэхуэм щIидзэн ипэкIэ Налшык и «Спартак» профессионал футбол клубым и генеральнэ директор Балэ Владимиррэ тренер нэхъыщхьэ Красножан Юрэрэ упщIэ зыбжанэкIэ захуэдгъэзат.
- Дэ зыми дыщышынэркъым. Дышынэркъым премьер-лигэм дыкъыхагъэкIыжынкIэ, бжыгъэшхуэкIэ дыкъыхагъэщIэнкIэ, тегъэщIапIэ тщIа футболистхэм дагъэукIытэнкIэ. Дапщэщи сытри къэхъуфынущ. Псом ящхьэр апхуэдэ Iуэхугъуэхэм зэрумыгъэщIыкIынрщ, дерс тэмэм къыхэхынырщ, - къыджиIат Балэм. - Нэхъ гугъу дыдэу щытар командэм хэтынухэр къыхэхынырт. Дызэрыхуей дыдэм хуэдэу ар тхузэфIэкIакъым, хуабжьу гугъу зедгъэхьа пэтми. Нэхъ мыхьэнэшхуэ дыдэ зиIэу зэфIэдгъэкIар «Спартак» стадионыр къанэ щымыIэу и чэзум зыхуей зэрыхуэдгъэзарщ – ар ди республикэм и спорт гъащIэм мыхьэнэшхуэ щызиIэну IуэхугъуэфIщ. Сыхуейт премьер-лигэм дыхэмыкIуэдэну, япэ дивизионым дыкъызэрыщалъытэу щытам хуэдэу ди джэгукIэр дахэу абы дыхэтыну. СыщIохъуэпс зэхьэзэхуэм и джэгугъуэ къэс Къэбэрдей-Балъкъэрым и махуэшхуэу щытыну, командэм и унафэщIхэр абы щыджэгухэм дамыгъэукIытэну. УтекIуэфынущ икIи укъыхагъэщIэфынущ, ауэ зэи уи лъэр щIэбгъэху, уи хьэрхуэрэгъухэр зытебгъэгушхуэ хъунукъым.
- Псом япэ зыгъэхьэзырын щIыщIэддзар Iэмалыншагъэщ. ФIы дыдэу къыдгуроIуэ, нэгъабэ япэ дивизионым етIуанэ увыпIэр къыщихьу премьер-лигэм кIуа ди командэр абы хэзэгъэн папщIэ, ар икъукIэ гъэлъэщын зэрыхуейр, къыпищат псалъэмакъым Красножан Юрэ. - Абы къыхэкIыу нэхъыбэу дызэлIэлIар адэ-мыдэкIэ къитша футболистхэм къыддэхъун къазэрыхэтшынырщ. Псори зэхэту цIыху 60-м щIигъум дакIэлъыплъри къыхэтхар и Iыхьэ щанэм иримыкъущ. - Пэжщ, куэдыIуэм дакIэлъыплъыну къедгъэблэгъэн хуей хъуащ. Ауэ къэлъытапхъэщ дэ мы Iуэхугъуэм япэу дызэрырихьэлIар. Абы къыхэкIыу зыдгъэсэн ипIэкIэ нэхъыбэу щхьэж и зэфIэкIыр здынэсыр зэдгъэщIауэ аращ. Дызыхуеину футболистхэр къэзылъыхъуэн цIыху щхьэхуэ иджы диIэнущи, адэкIэ нэхъ тынш хъунущ. Къэтщта псоми нэгъабэ елъытауэ дагъэлъэщащ. Ауэ ахэр премьер-лигэм дауэ къыщыщIэкIынуми хэт ищIэн. Пэжщ, Евсиковыр абы куэдрэ щыджэгуащ, ЦСКА-м хэтуи къэралым и чемпион хъуащ. Краснодар и «Кубань»-р премьер-лигэм щыджэгуа 2004 гъэм Джефтони абы щыIеякъым. Конгом и командэ къыхэхам хэту Африкэм и Кубокым къыщыхэжаныкIа Илонгэ «Локомотив»-м гу лъитэри къищэхуащ икIи бэджэнду къыдитыжащ. КуэдкIэ уащыгугъ хъунущ Гогуа, Корчагиным, Сердюковым, нэгъуэщIхэми.
Къалэнышхуэ ди пщэ къызэрыдэхуар зыхыдощIэ. ТлъэкI псори къанэ щымыIэу джэгупIэ губгъуэм къыщыдгъэлъэгъуну дызэрыхущIэкъунум шэч лъэпкъ къытевмыхьэ. Ауэ зыгуэркIэ ди Iуэхухэр зэфIэмыхьэ хъумэ, псом хуэмыдэу пэщIэдзэ зэIущIэхэм, хьэм драмыгъэхьынуи футболым дихьэххэм захуэзгъэзэну сыхуейт. Зым адрейм зыщIэдгъакъуэмэщ зэфIэкIым щыхэхъуэнур. Зыщыгъэгъупщэн хуейкъым зэи къэмыхъуа дэрэжэгъуэ Налшык и «Спартак»-м Къэбэрдей-Балъкъэрым къызэрыхуихьар икIи къэрал куэдым я футболист нэхъыфIхэр ди деж къакIуэурэ къызэрыддэджэгунур. Абыхэм уапэщIэтыну тынш хъунукъым, ауэ ар дэри ди лIыгъэ зэхэгъэкIыпIэщ.
ДагъэукIытакъым Налшык и «Спартак»-м и футболистхэм япэ дыдэ джэгугъуэм щегъэжьауэ. Премьер-лигэм ар щыхэтащ зэхьэзэхуихым икIи дэтхэнэми тхыгъэ зырыз тедухуэну мурад тщIащ. ЗэкIэ фигу къэдгъэкIыжынщ ди «Спартак»-м и фащэр щыгъыу 2006 гъэм япэ лъэбакъуэхэр къэралым и гуп нэхъыщхьэм хэзычахэр:
гъуащхьэтетхэу - Кращенкэ Сергей, Чихрадзе Александр, Криворучкэ Александр;
гъуащхьэхъумэхэу - Къудей Леонид, Битокъу Тимур, Заруцкий Александр, Мостовой Руслан, Скворцов Анатолий, Джудович Миодраг, Джефтон, Евсиков Денис;
гъуащхьэхъумэныкъуэхэу - Мэшыкъуэ Аслъэн, Ксанаев Марат, Балэ Рустам, Мичков Дмитрий, Пилипчук Сергей, Ланько Виталий, Концедалов Роман, Гогуа Гогитэ, Илонгэ Нгасание;
гъуащхьауэхэу - Къуныжь Анзор, Порошин Андрей, Гаврюк Евгений, Сердюков Сергей, Корчагин Эрик.

 

 

 

 

 

 

 

 

Жыласэ Заурбэч.
Поделиться: