Тонн ныкъуэ зи хьэлъагъ бомбэ
Германием и Ганновер къалэм щыпсэухэм ящыщу цIыху мин 15 къыдагъэIэпхъукIын хуей хъуащ иджыблагъэ. А щIыпIэм ухуэныгъэ щрагъэкIуэкIыу щIыр къыщатIым ухуакIуэхэм къагъуэтащ ЕтIуанэ дунейпсо зауэм и зэманым къагъэсэбэпу щыта бомбэхэм хуэдэ зы. Абы тонн ныкъуэ и хьэлъагът.
Къэхъуам и хъыбар ухуакIуэхэм ирагъэщIащ къалэ администрацэмрэ полицэмрэ икIи иужьрейхэм унафэ ящIащ а щIыпIэм цIыхухэр икIэщIыпIэкIэ кърагъэпхъукIын хуейуэ. Сыхьэт бжыгъэм къриубыдэу абы кърашащ цIыху мин 15 - ухуэныгъэр щрагъэкIуэкI щIыпIэм пэмыжыжьэу щыт псэупIэхэм, курыт еджапIитIым, хьэщIэщым, зи ныбжь хэкIуэтахэр щапIыж унэм щIэсхэр. А щIыпIэм метром и мафIэгухэм я лэжьыгъэри щызэпагъэун хуей хъуащ.
Апхуэдиз зи хьэлъагъ бомбэр къауэмэ, метр щищкIэ пэжыжьэу щыт ухуэныгъэхэми зэранышхуэ хуэхъуфынущ, абы и пкъым щыщ къутахуэхэр километр минрэ ныкъуэм нэскIэ зэрызэбгрипхъыфын лъэщагъ иIэщ. Аращ къэхъукъащIэ къызэрымыкIуэхэр зи нэIэ щIэт IэщIагъэлIхэм цIыхухэр а щIыпIэм пэIэщIэ ящIыныр нэхъ тэмэму къыщIалъытар.
ЛагъымхэмкIэ IэщIагъэлIхэр я лэжьыгъэм иужь ихьэри, шынагъуэ къимышэн хуэдэу, бомбэр зэпкърахын яхузэфIэкIащ.
Дзэ IэщIагъэлIхэм зэрыжаIэмкIэ, ЕтIуанэ дунейпсо зауэм и кIэм, фашистыдзэхэр ирагъэкIуэтурэ я къэралым зыщахъумэжын хуейуэ щрагъэзам, советыдзэхэм Германием и щIыналъэм бомбэу мелуанитIым щIигъу щрадзыхащ. Абыхэм я процент 20 хуэдизыр къэмыуауэ щIым иджыри хэлъщ.
«Ди къэралым лагъымхэр мазитI-щы якукIэрэ къыщагъуэт - унэ яухуэнум и лъабжьэр зыхуэзэ щIыр къыщратIыкIкIэ е гъуэгущIэ щыпхашкIэ. Абы цIыхухэри есэжа хуэдэу щытщ, ауэ фокIадэм и 2-м къагъуэтар икъукIэ инти, цIыхухэм я шынагъуэншагъэр къызэдгъэпэщын папщIэ ахэр щIыпIэм идмыгъэIэпхъукIыу хъуакъым», - щыжаIащ къалэ администрацэм.
Ди сабийхэм
щIэныгъэфI ягъуэтрэ?
Къэралым гъэ еджэгъуэщIэм щыщIидзэжащ – хэти зэса еджапIэм кIуэжащ, хэти нэхъыфIу къалъытэм екIуэлIащ.
Дызэрыщыгъуазэщи, я щIэблэм щIэныгъэ щрагъэгъуэтыну еджапIэр къыхэхыным адэ-анэхэр мымащIэрэ гугъу дохь. Псом хуэмыдэу куэдрэ мэчэнджащэ зи сабийр япэ классым зыгъакIуэхэр. Абы и щхьэусыгъуэр гурыIуэгъуэщ - школ нэхъыфIыр, егъэджакIуэфIхэр здэщыIэр сыткIэ пщIэн, уи сабийр зыщIыпIи щемыджамэ?
ЦIыхухэм я Iуэху еплъыкIэхэр зыдж Урысейпсо центрым иджыблагъэ иригъэкIуэкIа къэхутэныгъэхэм къызэрагъэлъэгъуамкIэ, адэ-анэхэм я нэхъыбапIэр (процент 78-р) арэзы тохъуэ урысей школхэм щыIэ егъэджакIуэхэм я лэжьэкIэм. ЗэупщIахэм я процент 16-м къалъытащ егъэджакIуэхэм я лэжьыгъэм хуэфэщэн щIэныгъэ, Iэзагъэ ябгъэдэмылъу.
Зэрыщыту къапщтэмэ, адэ-анэхэм я процент 51-м иужьрей илъэс 15-м къриубыдэу еджапIэхэм щыIэ щытыкIэр екIэкIуауэ къалъытэ. «Сабийхэм предмет псомкIи щIэныгъэфI ягъэгъуэтыным, я къэухьым зегъэужьыным къыдэкIуэу, егъэджакIуэхэм я къалэнщ ныбжьыщIэр гъащIэм хэзэгъэн папщIэ къигъэсэбэпыну Iэмалхэми хуагъэIущыну, дэтхэнэ зыми бгъэдэлъ зэчийр къызыкъуахынымкIэ щIэгъэкъуэн яхуэхъуну», - жаIэ щIэупщIэныгъэм хэта адэ-анэхэм. Пэжщ, сабийм щIэныгъэфI етыным телэжьэн хуейр школыращ, ауэ езыхэм я къалэнхэри егъэджакIуэхэм я пщэ мымащIэрэ зэрыдалъхьэмкIэ зызыумысыжахэри яхэтщ адэ-анэхэм.
Нобэ
♦Тхэквондом и дунейпсо махуэщ
♦Урысейм и ядернэ шынагъуэншагъэр къызэгъэпэщынымкIэ IэщIагъэлIым и махуэщ
♦Армением щагъэлъапIэ къегъэлакIуэм и махуэр
♦Молдовэ Республикэм и таможеннэ къулыкъум и лэжьакIуэм и махуэщ
♦1781 гъэм США-м и Калифорние штатым и Лос-Анджелес къалэр иджыпсту здэщыт щIыпIэр псэупIэ ящIауэ щытащ испан цIыху 44-м. 1850 гъэм абы къалэ статусыр игъуэтащ, иджыпсту цIыху мелуаниплIым нэблагъэ дэсщ.
♦1799 гъэм Урысей империем къыщызэрагъэпэщащ къалэ унафэхэр зыIэщIэлъыну IуэхущIапIэхэр.
♦1888 гъэм Истман Джордж «Кодак» дамыгъэмрэ плёнкэ зэрыплъхьэ хъу сурэттехымрэ я патент къратащ.
♦1942 гъэм «Красноармейская правда» газетым къытехуащ Твардовский Александр и «Василий Теркин» поэмэщIэм щыщ Iыхьэхэр.
♦1945 гъэм СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и Президиумым и унафэкIэ зэбграгъэкIыжащ ЗыхъумэжыныгъэмкIэ Къэрал Комитетыр. Ар Хэку зауэшхуэм и лъэхъэнэм къызэрагъэпэщат, СССР-м сыт и лъэныкъуэкIи унафэ щищIын къалэныр и пщэ дэлъу. Абы и Iэтащхьэт Сталин Иосиф.
♦1957 гъэм цIыху къызэрырашэкI «Ту-104А» кхъухьлъатэ лIэужьыгъуэщIэр япэу уэгум ихьащ, Москва - Нью-Йорк гъуэгуанэм тету.
♦1959 гъэм дунейм щыяпэу США-м и тыкуэнхэм къыщIалъхьащ цIыхубз колготкэхэр.
♦1975 гъэм «Сыт? Дэнэ? Дапщэщ?» телевизионнэ клубым и япэ нэтыныр къагъэлъэгъуащ.
♦ 1987 гъэм Москва щызэфIэкIащ Германием щыщ Руст Матиас и судыр. Ди къэрал гъунапкъэр кхъухьлъатэкIэ къызэпиупщIу Москва деж къыщетIысэха щIалэм илъэсиплIкIэ жылагъуэ лэжьыгъэхэр иригъэкIуэкIыну тралъхьат. Зы илъэс дэкIри, ар хуит къащIыжауэ щытащ.
♦1991 гъэм Свердловск къалэм нэхъ пасэм зэрихьэу щыта Екатеринбург цIэр фIащыжащ.
♦1991 гъэм КПСС-м и мылъкуу Армением щыIэр къэралым ейуэ къалъытащ.
♦1997 гъэм Москва щыщIидзащ УФ-м и къалащхьэр илъэс 850-рэ зэрырикъум теухуа гуфIэгъуэ дауэдапщэхэм. Ахэр махуиплIкIэ екIуэкIат.
♦1998 гъэм «Google» компаниер къызэрагъэпэщащ.
♦1999 гъэм Буйнакск къалэм (Дагъыстэн) щалэжьа терактым и зэранкIэ къатитхуу зэтет унэр къэуащ. Абы щыгъуэ цIыху 58-рэ хэкIуэдауэ щытащ.
♦1666 гъэм къалъхуащ адыгэпщ, Урысейм и дзэ, къэрал къулыкъущIэу, Правительствэм и унафэщIу щыта Черкасский Яков (Урыскъан).
♦1874 гъэм къалъхуащ совет хирург Iэзэ, академик, УФ-м щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ цIэр, Сталиным и цIэр зезыхьэ саугъэтыр зыхуагъэфэща Вишневский Александр.
♦1917 гъэм къалъхуащ Совет Союзым и ЛIыхъужь Нэхей Даут.
♦1927 гъэм къалъхуащ шэрджэс еджагъэшхуэ, тхыдэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор Нэпсо Долэт.
♦1929 гъэм къалъхуащ Урысейм и цIыхубэ артисткэ, СССР-м и Къэрал саугъэтыр зрата Ургант Нинэ.
♦1934 гъэм къалъхуащ уэрэджыIакIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Хиль Эдуард.
♦1952 гъэм къалъхуащ урысей актрисэ, УФ-м и цIыхубэ артисткэ Глушенкэ Евгение.
♦1952 гъэм къалъхуащ Индием щыщ актёр цIэрыIуэ, режиссёр Капур Риши.
♦1967 гъэм къалъхуащ журналист, публицист, «Адыгэ псалъэ» газетым и корреспондент Чэрим Марианнэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 26 - 28-рэ, жэщым градус 14 - 15 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Бэр зэщIэхъаемэ, щIыр къагъэхъей..
