Ди зэманым и ЛIыхъужьхэр
Тхьэмахуэ кIуам ди къэралым къыщыхъуа къэхъукъащIэ къызэрымыкIуэхэм ящыщщ Москва областым хыхьэ Раменскэ щIыналъэм кхъухьлъатэ IэмалыншагъэкIэ къыщетIысэхыжын хуей зэрыхъуар.
ШыщхьэуIум и 15-м хъыбарегъащIэ агентствэхэм зэбграгъэхащ «Жуковский» аэропортым сыхьэти 6-рэ дакъикъи 10-м телъэтыкIа аэробусыр, Москва - Симферополь гъуэгуанэм техьар - къэмытIысыжу зэрымыхъуам теухуа хъыбарыр. Мы гъэм накъыгъэм и 5-м «Шереметьево» аэропортым къыщыхъуар зи нэгу щIэкIа псоми а хъыбарыр зэрызэхахыу я псэр гузэвэгъуэ зэрыхэхуар гурыIуэгъуэщ. Псом япэу гур здэжэр дэнэ? ЦIыхухэм зэран екIауэ пIэрэ, жыпIэу уогупсысэ.
«Уральские авиалинии» кампанием и аэробусыр уэгум ихьэри, дакъикъэ тIощI фIэкIа дэкIатэкъым къетIысэхыжын зэрыхуейм и унафэ командирым щищIам - абы и двигателитIри, хытхьэрыкъуэхэр ирихьэри, ункIыфIат, нэгъуэщI хэкIыпIи яIэтэкъым. Гъэсыныпхъэр изу зэрыт, цIыху 233-рэ зэрыс кхъухьлъатэ абрагъуэр къемыхуэхыу къызэрагъэтIысыжыфам тхьэ Iэмыр зэрыхэлъым, дауи, зыми шэч къытрихьэркъым, ауэ ар икIи я фIыщIэщ кхъухьлъатэр зезыгъэкIуахэми.
«Къэхъуар телъыджэщ - абы нэгъуэщIкIэ уеджэфынукъым, - зыжьэу жаIэ кхъухьлъатэ зезыгъакIуэу илъэс куэдкIэ уафэгум ита IэщIагъэлIхэм. - Апхуэдэу кхъухьлъатэ къэбгъэтIысыфын папщIэ Iэзагъэшхуэ пхэлъын хуейщ. КъимыдэкIэ, абыхэм Алыхьыр къадэIэпыкъури, япэмыжыжьэу нартыху хьэсэшхуэ иIэу къыщIэкIащ икIи командирым кхъухьлъатэр абы хуиунэтIащ. Ари сэбэпышхуэ хъуащ тонн 90-м нэблагъэ зи хьэлъагъ кхъухьлъатэр къэмыуэнымкIэ, и гъэсыныпхъэр зэрытхэр зэпкъриуду мафIэс къэмыхъунымкIэ. Кхъухьлъатэр къэтIыса нэужьи дакъикъэ бжыгъэ нэхъ темыкIуадэу кърагъэкIын яхузэфIэкIащ абы иса псори - бортпроводникхэри я IэщIагъэм зэрыхуэIэзэм и нэщэнэщ ари. Ди гугъэщ апхуэдиз лIыгъэ къызыкъуэкIахэм къэрал дамыгъэхэр яхуэфащэу».
УФ-м и Президент Путин Владимир а къэхъукъащIэм и пэжыпIэр щыжраIэм, ищIари апхуэдэ унафэщ - цIыху хэмыкIуадэу кхъухьлъатэр къэзыгъэтIысыжахэм яхуэфащэ пщIэ яхуищIащ. Кхъухьлъатэм и командир Юсупов Дамиррэ етIуанэ кхъухьлъатэзехуэ Мурзин Георгийрэ Урысейм и ЛIыхъужь цIэр яфIищащ, бортпроводникхэу Ивлицкий Дмитрий, Слякаевэ Алия, Вершининэ Надеждэ, Ягодинэ Янэ, Гончаренкэ Дмитрий сымэ «Я лIыхъужьыгъэм папщIэ» орденыр яхуигъэфэщащ.
Шэч хэмылъу, яхуэфащэ дыдэщ псэзэпылъхьэпIэ щихуа дакъикъэхэм апхуэдэу зэщIэкъуауэ, мыдзыхэу зи къалэн зыгъэзэщIахэм я щIыхьыр апхуэдэ щIыкIэкIэ пIэтыныр. Мис апхуэдэхэрщ «Ди зэманым и лIыхъужькIэ» зэджэхэр.
Мыхьэнэ зимыIэ жэрдэму къалъытэ
Жьы хъуа автомобилхэр къагъэсэбэпу мыдэным теухуа жэрдэм Къэрал Думэм иджыблагъэ къыщыхилъхьащ ПромышленностымкIэ комитетым. Зыхуэфащэ министерствэхэм абы теухуа тхыгъэхэр яхуигъэхьащ депутат Когогинэ Альфия.
Къыхалъхьа щхьэкIэ, ар куэдрэ щIызэдэуэн хуей хъуну Iуэхуу зэрыщытым шэч къыщIытепхьэн щыIэкъым. Иджыпсту щыщIэдзауэ зэрызохьэ апхуэдэ унафэ къащтэнымкIэ мыарэзыхэр. Япэрауэ, мыбдежым IупщIу къыщыгъэлъэгъуакъым «жьы хъуа» жыхуаIэм кърагъэкIыр - автомобилым илъэс дапщэ и ныбжьу щытын хуейр, апхуэдэу къалъытэн щхьэкIэ?
ЦIыхухэм апхуэдэ япэбубыдын щхьэкIэ абыхэм я псэукIэр зыхуэдэм зыщыгъэгъуэзэныр япэ игъэщыпхъэу къэзылъытэхэр бгъэкъуанши хъунукъым. АвтомашинэщIэ къызыхуэщэхуну, ауэ абы ахъшэ тезыгъэкIуэдэну хуэмей куэд ису пIэрэ ди къэралым?! Хэт хуэмейр автомашинэ ехьэжьахэм хуэдэхэм исыну, фIыуэ, зыхуей хуэзэу псэуну? Я псэукIэр ебгъэфIакIуэмэ, цIыхухэм езыр-езыру зэрахъуэкIынущ жьы хъуауэ яIэ псори - я унэхэри, я унэлъащIэхэри, я автомашинэхэри, махуэ къэс къагъэсэбэп хьэпшыпхэри. Ар гурыIуэгъуэкъэ?!
А жэрмэмым псом нэхърэ нэхъыбэу зи фейдэ хэлъыр автомобиль къыщIэзыгъэкIхэрщ, дауи. «КамАЗ» заводым и лIыкIуэ Афанасьев Олег диIыгъащ ар. Афанасьевым къызэрилъытэмкIэ, абы къалэхэм щыIэ экологие щытыкIэр иригъэфIэкIуэнущ, гъуэгу шынагъуэншагъэмкIи икъукIэ щхьэпэ хъунущ. «Къэралым къыщагъэсэбэп хьэлъэзешэ машинэхэм я зэхуэдитIым нэхърэ нэхъыбэр илъэсипщIым щIигъуауэ мэлажьэ икIи абыхэм къапих гъуэзыр щIыуэпсымкIэ зэранышхуэ мэхъу», - жиIащ абы.
Автоэкспертхэм зэрытрагъэчыныхьымкIэ, а жэрдэмыр епэсэуауэ къыхалъхьащ икIи ар иджыпсту дэпIыгъынкIэ Iэмал иIэкъым. Автомобиль зиIэхэм я хуитыныгъэхэр хъумэным и коллегием и президент Травин Викторрэ «Движение» зэгухьэныгъэм и унафэщI Орел Андрейрэ апхуэдэ унафэм арэзы техъуэркъым. Абыхэм къыхагъэщащ цIыху куэдым я хэхъуэр зэрымащIэ дыдэр икIи абыхэм я автомашинэхэр жьы дыдэ хъуами, зэрыпсэун къызэралэжьыр арауэ зэрыщытыр.
«ЯпэщIыкIэ цIыхухэм я псэукIэр едвгъэгъэфIакIуэ, итIанэ апхуэдэ проектхэр къыхэдвгъалъхьи пхыдвгъэгъэкI», - жаIэ абыхэм.
Жэрдэмым техъущIыхьащ Къэрал Думэм и нэгъуэщI фракцэхэм щыщхэри. Псалъэм папщIэ, ТранспортымкIэ комитетым къыщыхагъэщащ иджыпсту абы утепсэлъыхьынкIэ Iэмал зэримыIэр. Жьы дыдэ хъуа автомобилхэр зиIэхэр хуэмыщIауэ псэухэр зэрыарам икIи мы зэман гугъум ахэри къагъэсэбэпу мыдэным апхуэдэхэм я гъащIэр нэхъри хьэлъэ зэрищIынум егупсысын хуеяуэ къалъытэ апхуэдэ Iуэху кърахьэжьэм.
«IэнатIэм щыIэ щытыкIэр егъэфIэкIуэныр абыкIэкъым къыщыщIадзэн хуеяр. ЯпэщIыкIэ автомобилыщIэхэр нэхъ пуд ящIынт, цIыхухэм къащэхуфын хуэдэу. Ауэ ди лэжьэгъухэр цIыхухэм зыгуэрхэр япэубыдыным, абыхэм еныкъуэкъуным яужь ихьащ. Ди зэманым цIыху куэд дыдэ хадэхэм зэрыкIуэу яIэр жьы хъуауэ жыхуаIэ машинэхэрщ. Ахэр гъуэгухэм къытрамыгъэхьэу хуежьэмэ, дауэ хъуну? А псори зэпэлъытын хуейщ», - жиIащ ТранспортымкIэ комитетым и унафэщIым и япэ къуэдзэ Ефимов Виталий.
IэщIагъэлIхэм къызэралъытэмкIэ, а жэрдэмыр адэкIэ гъуэгу зымыгъуэту къэна адрейхэми ящыщ хъуну къыщIэкIынущ, гъащIэм пымыщIауэ зэрыщытым къыхэкIыу.
Нобэ
♦Терроризмэм и зэранкIэ хэкIуэдахэр ягу къыщагъэкIыж дунейпсо махуэщ
♦Урысейм щагъэлъапIэ Офицерым и махуэр
♦Латвием и къэрал щхьэхуитыныгъэр щызэфIагъэувэжа махуэщ
♦1561 гъэм Урысейм и пащтыхь Грозный Иван щхьэгъусэу ишащ къэбэрдеипщ Идар Темрыкъуэ ипхъу Гуащэнэ (Марие).
♦1911 гъэм Лувр музейм (Париж) щIадыгъукIащ Леонардэ да Винчи и сурэт цIэрыIуэ «Джоконда» зыфIищар. Ар зыхузэфIэкIари а музейм щылажьэ, гъуджэхэр щIыным хуэIэзэ Перуджи Винченцэт. ИлъэситI дэкIа нэужьщ абы и лъэужь техьэу сурэтыр къыщагъуэтыжар, дыгъуакIуэри щагъэтIысар.
♦1923 гъэм СССР-м и Къэрал планыр къызэрагъэпэщащ.
♦1932 гъэм Венецием (Италие) япэ дунейпсо кинофестивалыр щызэхэтащ.
♦1943 гъэм СССР-м унафэ къыщащтащ Суворовым, Нахимовым я цIэхэр зезыхьэ, ныбжьыщIэхэр щрагъэджэну дзэ училищэхэр къызэгъэпэщыным теухуауэ.
♦1964 гъэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхубзхэм я V съездыр екIуэкIащ.
♦1973 гъэм СССР-м Къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и министерствэм и академиер къызэрагъэпэщащ.
♦1991 гъэм ГКЧП-м къэралым къыщызэригъэпэща путчым и мурадахэр къызэремыхъулIар наIуэ къэхъуащ, Совет Союзым властыр щызыубыдыну хущIэкъуахэр ягъэтIысащ.
♦1929 гъэм къалъхуащ театрымрэ киномрэ я актрисэ, СССР-м и цIыхубэ артисткэ Артмане Вие.
♦1935 гъэм къалъхуащ усакIуэ-уэрэдус, драматург, УФ-м и Президентым и саугъэтыр зыхуагъэфэща Энтин Юрий.
♦1936 гъэм къалъхуащ США-м щыщ баскетболист цIэрыIуэ, а къэралым и НБА-м и тхыдэм топ нэхъыбэ дыдэ уэрдыхъум изыдза спортсмену хыхьа Чемберлден Уилт.
♦1973 гъэм къалъхуащ боксёр цIэрыIуэ, УФ-м и Къэрал Думэм и депутат Валуев Николай.
♦1986 гъэм къалъхуащ Ямайкэм щыщ спортсмен цIэрыIуэ, дунейм атлетикэ псынщIэмкIэ пщыкIузрэ чемпион щыхъуа, Олимп Джэгухэм 8 щытекIуа Болт Усейн.
♦1987 гъэм къалъхуащ Урысей биатлонист, Олимп чемпион, нэгъуэщI дунейпсо зэхьэзэхуэ куэдми щытекIуа, УФ-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер Шипулин Антон.
♦1988 гъэм къалъхуащ Польшэм футболымкIэ и командэ къыхэхам и капитан, «Бавария» нэмыцэ командэм щыджэгу Левандовский Роберт.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 29 - 31-рэ, жэщым градус 19 - 22-рэ щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
МафIэр ягъэункIыфIын щхьэкIэ псы къабзэ къалъыхъуэркъым.
