ДызыхуэкIуэ илъэсым УФ-м
щагъэлъэпIэну махуэшхуэхэр
УФ-м и Правительствэм иубзыхуащ дызыхуэкIуэ 2020 гъэм къэралым зыгъэпсэхугъуэ махуэхэу, махуэшхуэхэу щыщытынухэр.
Илъэсым зэрыщIидзэ щIышылэ мазэм и япэ махуэхэр - 1 - 8-хэр мылэжьэгъуэ махуэу щытыну ягъэуващ. Абы хиубыдэ щэбэтымрэ тхьэмахуэмрэ - щIышылэм и 4-мрэ и 5-мрэ накъыгъэм и 4, 5-хэм ягъэIэпхъуэ.
Апхуэдэу зыгъэпсэхугъуэ кIыхьхэр урысейхэм къапоплъэ мазае, гъатхэпэ, мэкъуауэгъуэ мазэхэми.
Мы къыкIэлъыкIуэхэр цIыхухэр щымылажьэ махуэшхуэхэу 2020 гъэм къэралым щыщытыну къалъытащ:
ЩIышылэм и 1 - 8-хэр - ИлъэсыщIэр къызэрихьэр щагъэлъапIэ махуэшхуэхэщ;
Мазаем и 23 – 24-хэр – Хэкум и хъумакIуэм и махуэщ;
Гъатхэпэм 7 - 9-хэр - ЦIыхубзхэм я дунейпсо махуэщ;
Накъыгъэм и 1 - 5-хэр - Гъатхэмрэ Лэжьыгъэмрэ я махуэщ;
Накъыгъэм и 9 - 11-хэр – ТекIуэныгъэм и махуэщ;
Мэкъуауэгъуэм и 12 - 14-хэр - Урысейм и махуэщ;
ЩэкIуэгъуэм и 4-р - ЦIыхубэ зэкъуэтыныгъэм и махуэщ.
Дунейм бжьыпэр щызыIыгъхэм ящыщщ ди къэралым и къалащхьэ Москва
Иджыблагъэ къэпщытэныгъэ гъэщIэгъуэнхэр иригъэкIуэкIащ «PricewaterhouseCoopers» («Прайсуотерхаускуперс») компанием. Илъэси 160-м щIигъуауэ дунейм къыщыхъу-къыщыщIэхэм кIэлъоплъ абы и аудиторхэр икIи абыхэм я Iуэху еплъыкIэм шэч къыщIытепхьэн щхьэусыгъуэ щымыIэу къалъытэ.
Дунейм щынэхъ ин дыдэ къалэ 11-м (Москва, Нью-Йорк, Лондон, Берлин, Сеул, Сан-Паулу, Гонконг, Шанхай, Пекин, Токио, Сингапур) къэпщытэныгъэхэр щригъэкIуэкIат абы. Псалъэм папщIэ, къалэшхуэхэм цIыхуу щыпсэухэмрэ паркыу, зыгъэпсэхупIэ щIыпIэу иIэхэмрэ зэрызэхуэкIуэр зэпалъытат абы и IэщIагъэлIхэм. Мегаполисхэм я нэхъ щхъуантIэу къалъытащ ди къэралым и щыхьэр Москва (мы зэманым цIыху мелуан 12,5-рэ дэсщ). Зэгъэпщэныгъэм къызэригъэлъэгъуамкIэ, абы щыпсэухэм я процент 90-м Iэмал яIэщ я унэхэм къыщIэкIа нэужь, щхъуантIагъэхэм щIагъанэ паркхэм е абыхэм хуэдэ гъуей цIыкIухэм транспорт имытIысхьэу, лъэсу ихьэну, зыщагъэпсэхуну. ЕтIуанэ увыпIэр Китайм щыщ Гонконг (абы цIыху мелуани 7,5-м нэблагъэ дэсщ), ещанэр Германием и къалащхьэ Берлин (мелуани 6-м щIигъу щопсэу) хуагъэфэщащ.
Апхуэдэуи интернетыр къызэрагъэсэбэп иджырей Wi-Fi Iэмалыр пщIэншэу цIыхухэм ягъуэтыным теухуауэ ирагъэкIуэкIа къэпщытэныгъэхэми къыщыхэжаныкIащ Москва. А зэпеуэм ещанэ увыпIэр щиубыдащ ди къалащхьэм. Япэ ищар Сингапуррэ Сеулрэщ. Къалэшхуэхэм я метрохэм станцыу яIэхэри зэпалъытащ къэхутэныгъэхэр езыгъэкIуэкIахэм. АбыкIи Москва ещанэ увыпIэр иубыдащ, Нью-Йоркрэ Сеулрэ япэ ищри. ЦIыху нэхъыбэ дыдэ къешэкIынымкIэ ди къалащхьэм и метром еплIанэ увыпIэр иубыдащ. Нэхъыбэ дыдэ щызэблэкIыр Пекин, Токио, Сеул къалэхэм я метрохэрауэ къахутащ.
Нобэ
♦Уголовнэ хеящIэ IэнатIэм и дунейпсо махуэщ
♦Этнографым и махуэщ
♦Урысейм и Дзэ-Тенджыз флотым и авиацэм и махуэщ
♦Корее Республикэм и конституцэм и махуэщ
♦Финляндием щагъэлъапIэ Демократием и махуэр
♦1775 гъэм дунейм щыяпэу США-м къыщызэIуахащ дзэм къулыкъу щызыщIэхэм папщIэ сымаджэщ.
♦1868 гъэм Японием и къалащхьэр Токио яхьащ, Киото ирахри.
♦1918 гъэм Урысейм и иужьрей император Николай ЕтIуанэри абы и унагъуэри Ипатьевым и унэу Екатеринбург дэтым и щIыунэм щаукIащ.
♦1918 гъэм Сыбыр республикэ къызэрагъэпэщащ. А гъэ дыдэм щэкIуэгъуэм и 3-м абы теухуа унафэр якъутэжащ.
♦1942 гъэм нэмыцэдзэхэм Сталинград яубыдын мурад яIэу ебгъэрыкIуэныгъэм щIадзащ, ауэ ар фашистхэм къайхъулIакъым щэкIуэгъуэм и 18 пщIондэ.
♦1945 гъэм ЕтIуанэ дунейпсо зауэм текIуэныгъэр къыщызыхьа СССР, США, Инджылыз къэралхэм я Iэтащхьэхэу Сталин Иосиф, Трумэн Гарри, Черчилль Уинстон сымэ Берлин пэмыжыжьэ Потсдам жылэм деж щрагъэкIуэкIа конференцыр къызэIуахащ. Дунейпсо тхыдэм Потсдам конференц жиIэу хыхьа зэхуэсыр бадзэуэгъуэм и 17 - шыщхьэуIум и 2-хэм екIуэкIащ.
♦1955 гъэм США-м къыщызэIуахащ сабийхэм я нэгузегъэужьыпIэ телъыджэр - япэ «Диснейленд»-р.
♦1967 гъэм КъБАССР-м хыхьэ Арщыдан къуажэм Лениным и цIэр зэрихьэу щыIэ колхозым Ленин орденыр къратащ.
♦1976 гъэм Канадэм и Монреаль къалэм къыщызэIуахащ ХХI гъэмахуэ Олимп Джэгухэр.
♦2013 гъэм Тэтэрстаным и къалащхьэ Къэзан щызэхуащIыжащ ХХVII дунейпсо гъэмахуэ Универсиадэр.
♦1891 гъэм къалъхуащ совет тхакIуэ цIэрыIуэ, драматург Лавренев Борис.
♦1920 гъэм къалъхуащ дипломат, 1980 - 2001 гъэхэм Дунейпсо Олимп комитетым и унафэщIу щыта Самаранч Хуан Антонио.
♦1942 гъэм къалъхуащ КъШР-м и Правительствэм и УнафэщIу лэжьа Уэз Анатолий.
♦1948 гъэм къалъхуащ шэрджэс сурэтыщI Къардэн Мухьэдин.
♦1954 гъэм къалъхуащ нэмыцэ политик, Германием и канцлер Меркель Ангелэ.
♦1957 гъэм къалъхуащ Урысей тхакIуэ Арбатовэ Марие (и унэцIэ дыдэр Гаврилинэщ).
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх тIэкIу къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 22 - 24-рэ, жэщым градус 18 - 19 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
БлэкIам укIэлъымыджэ.
