Дунейм щыхъыбархэр

Былымыл къабзэр хамэ къэралхэм щхьэ епщэн хуей?!

Урысейм лыхэкIыу хамэ щIыпIэхэм ярищэм и куэдагъым кIуэ пэтми хохъуэ. Илъэс кIуам УФ-м лыуэ къэралым ирыригъэшам процент 19-кIэ хэхъуащ, а бжыгъэм мы гъэми кIэрымыхуауэ къалъытэ.

2018 гъэм Урысейм лыхэкIхэмкIэ сату ядищIащ дунейм и къэрал 57-м, абыхэм нэхъапэм апхуэдэ пыщIэныгъэ зыхудимыIа къэрал 16 яхэту. Ди лыхэкIхэм щIэупщIэшхуэ щIаIэм и щхьэусыгъуэр, дауи, а продукцэм и фIагъырщ, и уасэри езэгърабгъуу зэраIэрыхьэрщ.
«Къэралым и Правительствэм, Мэкъумэш хозяйствэмкIэ министерствэм, «Россельхознадзор» IуэхущIапIэм я унафэщIхэр жыджэру яужь итщ сату зыдэпщI хъуну къэралхэр къэлъыхъуэным икIи нэхъапэм апхуэдэ Iуэхутхьэбзэ зыхуащIэу щытахэу иджы зыдэмылэжьэж хъуахэм ягурыIуэжыным хуэунэтIауэ, - жеIэ ЛыхэкIхэр къэлэжьынымкIэ лъэпкъ зэгухьэныгъэм и унафэщI Юшин Сергей. - Китайм джэдылкIэ сату дэпщIыныр икъукIэ фейдэшхуэ зыпылъу къыщIэкIащ. Урысейм джэд гъэхъуным щелэжь и IуэхущIапIэ 23-р хуит ящIат я продукцэр а къэралым ирагъэшэнуи, зы илъэсым къриубыдэу абы сатууэ дащIыр процент 23-кIэ нэхъыбэ хъуащ».
Илъэс блэкIам щIэупщIэ нэхъыбэ дыдэ зиIахэм ящыщщ мэлылыр. Апхуэдэу хамэ къэралхэм ирагъэшар хуэдэ 27-кIэ нэхъыбэ хъуащ. Псом хуэмыдэу куэд яутIыпщащ Ираным - сатууэ ящIам и процент 99-р а къэралырщ зыхуэзэр. Апхуэдэуи мэлылыр яшащ Къэзахъстаным, Белоруссием, Японием. Пэжщ, абы и зэран дэ къыдэмыкIыу пхужыIэнукъым - мэлылыр хамэ къэралхэм куэду зэрашэм къыхэкIыу ди деж а лы лIэужьыгъуэр хэпщIыкIыу нэхъ лъапIэ щыхъуащ.
Былымылми къыщIэупщIэр нэхъ мащIэ зэрымыхъуар къыхигъэщащ Юшиным. Абыи процент 12-кIэ хэхъуащ зы илъэсым къриубыдэу.
«Лыуэ нэгъуэщI къэралхэм иращэр нэхъыбэ зэрыхъур хъарзынэщ, ауэ ди къэралым лыхэкIхэм елэжь и IуэхущIапIэхэм ар къазэремэщIэкIыр къэлъытэн хуейщ, нэгъуэщIхэм зэгурыIуэныгъэ ярищIылIэн ипэкIэ, - жеIэ Былымыл къэлэжьынымкIэ лъэпкъ зэгухьэныгъэм и унафэщI Костюк Роман. – ЛыхэкIхэм елэжь IуэхущIапIэшхуэу къэралым куэд иIэкъым, ауэ абыхэми къомэщIэкI зэлэжьыну сырьер. Псалъэм папщIэ, зы илъэсым ахэр ику иту хущощIэ былым мин 280-рэ хуэдиз. Дэ ди цIыхухэр зыщIэупщIэ лыхэкIхэмкIэ къызэдгъэпэщын папщIэ ахэр хамэ къэралхэм къыщыдощэху».
Мыбдежым плъэмыкIыу ущIэпщIэн хуей мэхъу: «Уи деж къыщыблэжьа былымыл къабзэр хамэ къэралхэм щхьэ епщэн хуей, уи цIыхухэм яшхынур нэгъуэщI щIыпIэ къипшу?!»

«Эбола» техьэгъуэм пэщIэтыфынущ

Урысей Федерацэм щызэхалъхьащ «Эбола» техьэгъуэм пэщIэтыфыну вакцинэр. Конгэ Демократие Республикэм иджыблагъэ щызэхэта дунейпсо конференцым хэIущIыIу щащIащ абы и хъыбарыр. «ЭпиВакЭбола» - аращ абы фIащар.

Фигу къэдгъэкIыжынщи, а узыфэ шынагъуэр щыятэри, илъэс зыбжанэкIэ цIыху куэд щилIыкIащ Африкэм и къэралхэм, нэгъуэщI щIыпIэхэми «IэпхъуэнымкIэ» шынагъуэшхуи щыIащ.
«Роспотребнадзор»-м конференцым щигъэлъэгъуа вакцинэр иджырей тохнологиехэр и лъабжьэу щагъэхьэзыращ Вирусологиемрэ биотехнологиемкIэ «Вектор» къэрал щIэныгъэ центрым. А хущхъуэгъуэр куэдкIэ къыщхьэщокI къуэкIыпIэ къэралхэм щащIахэм: зэпхьэлIэнуи куэдкIэ нэхъ шынагъуэншэщ, Iэпкълъэпкъым егуауэркъым, пхъумэнуи сымаджэхэм щепхьэлIэну щIыпIэхэм пшэнуи икъукIэ тыншщ. Нэхъыщхьэращи, инфекцэ шынагъуэм ебэнынымкIэ Iэпкълъэпкъым и Iэмалхэр егъэлъэщ.
Дунейм абы хуэбгъадэ хъун хущхъуэ лIэужьыгъуэ зэрытемытым щыхьэт техъуащ IэщIагъэлIхэр. Иджы хоплъэ «ЭпиВакЭбола»-р Конгэм куэду ищэхуным теухуа Iуэхум икIи абы теухуа зэпсэлъэныгъэхэр йокIуэкI.

Нобэ

Сурэттехым и дунейпсо махуэщ
ЦIыхухэр къызэрырашэкI кхъухьлъатэхэм я бортпроводникхэм я дунейпсо махуэщ
Белоруссием и налог IуэхущIапIэхэм я лэжьа­кIуэхэм я махуэщ
1590 гъэм Саратов къалэм и лъабжьэр ягъэтIы­лъащ.
1641 гъэм Астрахань хъаныдзэм Балъкъ и деж щригъэкIуэкIа зауэм хэкIуэдащ Къундет зэшхэр - Чэлимэтрэ Елдаррэ.
1783 гъэм Бытырбыху къыщызэIуахащ Театр Иныр, иужькIэ Мариинскэ цIэр зыфIащыжар.
1862 гъэм США-м и дзэм къулыкъу щызыщIэхэм хуагъэфащэ дамыгъэ нэхъ лъапIэ дыдэр - ЩIыхьым и медалыр - ягъэуващ.
1917 гъэм Япэ дунейпсо зауэм химие Iэщэ - иприт газыр - къыщагъэсэбэпауэ щытащ. Инджы­лызхэмрэ франджыхэмрэ я дзэхэм я ебгъэ­рыкIуэныгъэр къызэпиудын мурадкIэ, дунейм зэи къыщымыхъуауэ, Германием химие Iэщэ Бельгием и къалэ Ипр деж къыщигъэсэбэпащ. Зауэр щекIуэкIа щIыпIэм и цIэр фIащауэ щытащ а щхъухь лIэужьыгъуэм.
1943 гъэм Прохоровкэ къуажэм деж щекIуэкIащ ЕтIуанэ дунейпсо зауэм щынэхъ гуащIэ дыдэу къалъыта, лъэныкъуитIми я танкхэр щызэпэщIэта зауэр. ЛъэныкъуитIми я танкыу абы хэтащ 1200-м щIигъу, кхъухьлъатэхэри я дэIэпыкъуэгъуу.
1988 гъэм Нагорнэ Карабахым и областной советым унафэ къищтащ а щIыналъэр Азербайджаным къызэрыхэкIым теухуауэ.
1998 гъэм Франджым футболымкIэ и командэ къыхэхар апхуэдэ лъагапIэ зэи нэмысауэ, дуней псом и чемпион хъуащ. КIэух зэIущIэм ар Бразилием и командэм 3:0-у щытекIуащ.
2001 гъэм Москва къыщызэIуахащ Дунейпсо Олимп Комитетым и 112-нэ сессиер. Олимп зэщIэхъееныгъэм къыпэщыт зи чэзу къалэнхэм тепсэлъыхьыным къыдэкIуэу, абы щаубзыхуащ 2008 гъэм зи чэзу Джэгухэр щекIуэкIыну щIыпIэри. Абы теухуауэ Iэ зыIэта цIыхуи 126-м я нэхъыбапIэм нэхъ яфIэтэмэму къыщIэкIащ зэпеуэхэр Китайм и къалащхьэ Пекин щызэхэтыныр. Сессием апхуэдэуи щыхахащ Дунейпсо Олимп Комитетым и президентыщIэри. А къулыкъур хуагъэфэщат Бельгием щыщ Рогге Жак.
2009 гъэм Литвам и президент къулыкъум япэ дыдэу цIыхубз хахащ. Ар Грибаускайте Далящ.
1854 гъэм къалъхуащ США-м щыщ къэхутакIуэ, хьэрычэтыщIэ, «Кодак» сурэттех Iэмэпсымэ лIэужьыгъуэр къэзыгупсыса Истмен Джон.
1904 гъэм къалъхуащ Чилим щыщ усакIуэ, Нобель и саугъэтыр зрата Нерудэ Паблэ (и цIэ дыдэр Рикардэ Элизер Нефтали Рейес Басуальтощ).
1927 гъэм къалъхуащ УФ-м, КъБР-м щIыхь зиIэ я сурэтыщI ТхьэкIумашэ Михаил.
1946 гъэм къалъхуащ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, СССР-м и цIыхубэ артисткэ Толкуновэ Валентинэ.
1949 гъэм къалъхуащ сценарийхэр зытх, кинорежиссёр цIэрыIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Лунгин Павел.
1947 гъэм къалъхуащ социологие щIэныгъэхэм я доктор, АКъУ-м и профессор, Адыгэ Республикэм и Iэтащхьэу илъэс куэдкIэ лэжьа ТхьэкIушынэ ­Аслъэнджэрий.
1958 гъэм къалъхуащ дзюдо спорт лIэужьы­гъуэмкIэ дунейм и чемпион Лъэцэр Хьэзрэт.
1963 гъэм къалъхуащ урысей актёр, УФ-м и цIыхубэ артист Домогаров Александр.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 20 - 21-рэ, жэщым градус 17 - 18 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:
Дыгъуэм и кIэр мыгъуэ мэхъу.

 

Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
Поделиться:

Читать также:

27.03.2024 - 15:00 НОБЭ
26.03.2024 - 08:01 НОБЭ
25.03.2024 - 12:07 НОБЭ
22.03.2024 - 15:54 Псым и махуэ