Хъуэхъухэр
Дэтхэнэ лъэпкъри лъэпкъыу щызыгъэIэр и анэдэлъхубзэращ. Бзэм и хэщIапIэу, и хъумапIэу щыIэр, дауи, театрырщ, лъэпкъыбзэкIэ къыдэкI газет, журналхэрщ. Адыгэм ди насыпщ «Iуащхьэмахуэ» журналыр дызэриIэмкIэ. Ар ди анэдэлъхубзэм и хъумакIуэ къудей мыхъуу, ди бзэмрэ литературэмрэ я зыужьыныгъэм и «кIыщу» схужыIэнущ. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, журналыр зи унафэ щIэта редактор нэхъыщхьэхэр ди тхакIуэ нэхъыфIхэращ. Абы сыт щыгъуи къытрадзэ лъэпкъ прозэм, усыгъэм хуэIэкIуэлъакIуэхэм я IэдакъэщIэкIхэм нэмыщI, адыгэ гъащIэм и дэтхэнэ унэтIыныгъэми теухуа, цIыхупсэмрэ цIыху акъылымрэ зезыгъэузэщI тхыгъэ купщIафIэхэр.
Илъэс 60-м къриубыдэу зэман гугъу куэд къызэринэкIын хуей хъуами, «Iуащхьэмахуэ» журналыр и къалэнхэм щыпэмылъэщ зэи къэхъуакъым, цIыхубэм я пащхьэ кърихьэ къыдэкIыгъуэхэм я купщIэми зихъуэжакъым. Ди лъэпкъым и набдзэу сыт щыгъуи къекIуэкIа журналым и мыхьэнэр ноби нэхъ кIащхъэ хъуакъым ди дежкIэ. «Iуащхьэмахуэм» и цIэр къыщипIуэ къудейкIэ, и пщIэр зэрыиныр, и зэфIэкIыр зэрылъагэр къыбгуроIуэ. ЖыпIэнуракъэ, адыгэбзэм и IэфIыпIэр зыхэлъ дыщэ пхъуантэ хуэдэщ, къызэгуэпха нэужь, уи гур щыз ищIу. Апхуэдэу лъэпкъым къыхуэщхьэпэу, щIэджыкIакIуэхэм зэIэпахыу, адыгэбзэр игъэбзэрабзэу «Iуащхьэмахуэ» журналыр илъэс куэдкIэ Тхьэм щигъэIэ, ар зыгъэхьэзыр псоми гукъыдэжрэ насыпрэТхьэм къарит!
Къумахуэ Мухьэдин,
КъБР-м щэнхабзэмкIэ и министр.
Бэрэ Тхьэм щигъэIэ!
«Iуащхьэмахуэ» журналыр къыдэкIын зэрыщIидзэрэ илъэс 60 зэрырикъум папщIэ ди гум къыбгъэдэкIыу дыфхуохъуахъуэ! Апхуэдиз илъэсым къриубыдэу къэбэрдей литературэм зэрызиужьам журналым и Iыхьэ зэрыхэлъым папщIэ иджыри лъагапIэхэр зэрызыIэригъэхьэфынур ди фIэщ хъууэ гъащIэ кIыхь къикIуну дыхуолъаIуэ. Къэбэрдей литературэм и цIэр жыжьэ игъэIуу, лъагэу иIэту, щIэуэ ятххэмкIэ щIэджыкIакIуэхэр игъэгушхуэу, макъыщIэхэр къигъуэт зэпыту иджыри бэрэ Тхьэм щигъэIэ.
Къэбэрдеибзэм и псэр нэхъ лъэщ, нэхъ дахэ зыщI тхакIуэхэм, усакIуэхэм я Iэпэ къыпыщ дыщэм «Iуащхьэмахуэ» журналым и напэкIуэцIхэм щIыпIэшхуэ щаубыду къекIуэкIащ, иджыри апхуэдэщ. КъищынэмыщIауэ, ди Адыгэ Республикэм и тхакIуэхэм я IэдакъэщIэкIхэр Къэбэрдей-Балъкъэрым щыпсэу адыгэхэм япэу я пащхьэ изылъхьэр «Iуащхьэмахуэращ». ФIыуэ фыкъэзылъагъу фи къуэшхэу Адыгэ Республикэм ис тхакIуэ псори Тхьэм долъэIу адыгэ журналым гъащIэ мыухыж къритыну, тхыгъэ гъэщIэгъуэнхэмкIэ, гупсысэ куухэр зыхэлъ тхыгъэхэмкIэ еджэхэр игъэгушхуэ зэпытыну!
МэшбащIэ Исхьэкъ,
Адыгейм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм и тхьэмадэ.
Шэрджэсхэм къабгъэдэкI псалъэ
Къэрэшей-Шэрджэс Республикэм щыпсэу адыгэ тхакIуэ псоми къабгъэдэкIыу фи юбилей дахэмкIэ сынывохъуэхъу зи цIэр зефхьэ Iуащхьэмахуэ щэджащэм и пщIэмрэ и лъагагъэмрэ зи гъуазэ фи журналыр а бгыр щытыхукIэ ди лъэпкъым иIэну!
Ди жагъуэ зэрыхъущи, дэ, шэрджэс адыгэхэм, зэкIэ диIэкъым литературэ журнал Iув. Апхуэдэу щытми, ди тхакIуэхэм зеиншафэ къатумыгъауэу уэ, «Iуащхьэмахуэ» журналыр, удиIэщи, догуфIэ икIи догушхуэ.
Мыри къыхэзгъэщынут: зэманым нэхъри къыдгуригъаIуэурэ макIуэ адыгэхэр дигурэ ди псэкIэ нэхъ дызэрызэрыIыгъын Iэмалхэр къэтлъыхъуэ зэпыту дыщытын зэрыхуейр. Апхуэдэ Iэмал нэхъыфIхэм ящыщщ ди литературэхэр, зэбгрылэжьыкIыурэ зэхамэ хъупэным нэдмыгъэсу, зэпэгъунэгъу тщIыуэрэ зэхэдгъэкIыхьыжыным дыхущIэкъуныр. Дэ къыдэмыхъулIэми, къэкIуэну щIэблэм къайхъулIэнкIэ согугъэ а хъуэпсапIэр.
А хъуэпсапIэм гъунэгъу дыхуэзыщIыфынухэм ящыщ зыщ «Iуащхьэмахуэ» журналри, и Iуэхур ефIакIуэ зэпыту, зэрыгушхуэн тхакIуэхэмрэ усакIуэхэмрэ къыбгъурыту игъащIэкIэ адыгэ лъэпкъым иIэну Тхьэм жиIэ!
БЭЧЫЖЬ Лейлэ,
КъШР-м и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм и гуащэ.
Къалэн нэхъыщхьэ
«Iуащхьэмахуэ», «Минги-Тау» журналхэм къэбэрдей лъэпкъымрэ балъкъэр лъэпкъымрэ я дежкIэ мыхьэнэуэ яIэр къэлъытэгъуейщ. ЖыпIэ хъунущ ди литературэхэр къызэрыхъукIари зыужьыпIэ яхуэхъуари а журналхэрауэ.
Зэманыр макIуэ, гъащIэми дунейми захъуэж, ауэ хъуэж ямыIэу журналхэр тетщ къалэн нэхъыщхьэ къыщащIам икIи зыщащIыжам: адыгэ литературэмрэ балъкъэр литературэмрэ я зыужьыныгъэм телэжьэным.
Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и ТхакIуэхэм я союзым къыбгъэдэкIыу гурэ псэкIэ дынывохъуэхъу «Iуащхьэмахуэ», «Минги-Тау» журналхэм я редакцэхэм щылажьэхэми а журналхэр щIыщыIэж ди тхакIуэ псоми: фи Iуэхур нэхъри ефIакIуэу ди литературэхэм иджыри куэдрэ фахуэлэжьэну Тхьэм жиIэ!
БЕППАЕВ МутIэлип,
Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и ТхакIуэхэм я зэгухьэныгъэм и тхьэмадэ.
Анэдэлъхубзэм и IэфIыр зыхыуегъащIэ
«Iуащхьэмахуэ» журналыр дунейм къыщытехьа махуэм щегъэжьауэ и къалэн нэхъыщхьэм пэлъэщу къогъуэгурыкIуэ. Апхуэдэу илъэс 60 лъандэрэ ар толажьэ адыгагъэм, анэдэлъхубзэм зегъэужьыным, ижь-ижьыж лъандэрэ ди лъэпкъым къыдэгъуэгурыкIуэ хабзэфIхэр хъумэным, тхакIуэхэм я IэдакъэщIэкIхэм щIэджыкIакIуэхэр щыгъуазэ щIыным, ди литературэм, ди тхыбзэм, ди бзэм я тхыдэмрэ я нобэрей щытыкIэмрэ щызэпкърыха тхыгъэхэр цIыхухэм я пащхьэ илъхьэным.
Журналым дыкъыщеджэ зэпытщ ди лъэпкъым и цIыху пэрытхэм я Iэужьым, зэрахьа лIыгъэм, яхэлъа хахуагъэм, нэмысым, гущIэгъум теухуа тхыгъэ зэмылIэужьыгъуэхэм, апхуэдэуи «Iуащхьэмахуэм» и къыдэкIыгъуэхэм щыдогъуэт тхакIуэ, усакIуэ, щIэныгъэлI цIэрыIуэхэм я къалэмыпэм къыщIэкIа, художественнэ фащэ зэмыфэгъукIэ гъэпса хъыбархэр, романхэр, повестхэр, усыгъэ хьэлэмэтхэр, чэнджэщхэр, нэгъуэщIхэри. Ар и къалэн нэхъыщхьэу щыт пэтми, абы и закъуэкъым журналым и пщэ дэлъыр. АтIэ анэдэлъхубзэм и IэфIыр цIыхум зыхегъэщIэн, абы щIэблэр щIэпIыкIын зэрыхуейми хъарзынэу йохъулIэ. ИкIи нэрылъагъущ и гуащIэр къебл зэпыту и гъуэгуанэр зэрикIур, кIуэ пэтми зэрефIакIуэр, зэманым нэхъ Iущ, нэхъ жан, нэхъ бзафIэ зэрыщIэхъукIыр.
Нобэ зи махуэшхуэр дгъэлъапIэ журналым ныбжьэгъу щимащIэкъым ди къуэш республикэхэми, адыгэ зэрыс хамэ къэралхэми. Абыхэм щыпсэу ди къуэшхэм щIэхъуэпсу зыIэрагъэхьэ журналыр, я гуапэу щIаджыкI абы и напэкIуэцIхэр. Апхуэдэу дэнэ щыпсэу адыгэри игъэгушхуэу, и теплъэр гуапэу, и щIыхьыр лъагэу, и IэужьыфIхэр адыгэ лъэпкъым и гъуазэу илъэс минхэр къигъэщIэну сыхуохъуахъуэ!
ХЬЭФIЫЦIЭ Мухьэмэд,
«Адыгэ псалъэ» газетым и редактор нэхъыщхьэ, Къэбэрдей Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ.
ЕхъулIэныгъэхэр еIэт
«Iуащхьэмахуэ» журналым къызэринэкIа илъэс 60 гъуэгуанэм адыгэ лъэпкъым, литературэм я зыужьыныгъэм хуищIа хэлъхьэныгъэр къэлъытэгъуейщ. 1958 гъэ лъандэрэ журналыр лъэпкъым къыдокIуэкI и ехъулIэныгъэхэр иIэтрэ и гуныкъуэгъуэхэр дигъэпсынщIэу. Сыт хуэдэ зэхъуэкIыныгъэхэр зэманым къыздимыхьами, «Iуащхьэмахуэм» и пщIэми, и купщIэми, и къаруми зэи зихъуэжакъым, ар сытым дежи набдзэгубдзаплъэу щытащ, гупсысэ нэхъыщхьэхэр иубзыхуфрэ цIыхубэр иунэтIыфу.
Лъэпкъыр захуагъэм, пэжыгъэм, акъылым къыхуезыджэ, ди щхьэр лъагэу дэзыгъэлъагъуж тхыгъэ куэд ноби къытохуэ журналым и напэкIуэцIхэм. КъыдэкIын щыщIидза махуэм щегъэжьауэ ар хъунщIэпсынщIэету зэи Iуэхум пэрыхьакъым, хуэмыфэщэн IэщIэкIакъым, атIэ «Iуащхьэмахуэ» цIэр игъэпэжащ. А бгым нэхъ лъапIэрэ нэхъ лъагэрэ диIэкъыми, абы хуэфащэу ди лъэпкъым къыдокIуэкI адыгэбзэкIэ къыдэкI журналыр. Адыгэр зэманым декIуу къэгъуэгурыкIуэнымкIэ, и анэдэлъхубзэр ихъумэжынымкIэ, и литературэм зригъэужьынымкIэ «Iуащхьэмахуэм» иригъэкIуэкI лэжьыгъэм уасэ хуэщIыгъуейщ, аращ абы иIэ пщIэр къызэрилэжьари.
Сэ сохъуэхъу ар нобэ зыгъэхьэзыр редакцэм щылажьэхэми, абы къатхэхэми, ди литературэм и классик пажэхэми я къалэмыпэр мыубзэщхъуу иджыри куэдрэ лъэпкъым тхуэлэжьэну, дифI тхуигъэбагъуэрэ ди щыщIэныгъэхэр тхуигъэзэкIуэжу, къызыкъуихыфа къарум хэмыщIу илъэс куэдкIэ щыIэну!
СЭХЪУРОКЪУЭ Хьэутий,
Дунейпсо Адыгэ Хасэм и тхьэмадэ.
Iэмэпсымэ лъэщ
АдыгэбзэкIэ къыдэкI журналым лъэныкъуэ куэдкIэ зэфIэкIышхуэхэр къызэрызыкъуихар нэрылъагъу мэхъу, абы къызэринэкIа илъэсхэм уриплъэжмэ. Ар бзэр зыхъумэ, цIыхухэм я гупсысэр зыунэтI, я щIэныгъэм хэзыгъахъуэ Iэмэпсымэ лъэщу адыгэм диIэщ жыпIэкIэ, ущыуэнукъым.
Щхьэхуэу къыхэгъэщыпхъэщ адыгэ литературэм хуищI хэлъхьэныгъэмрэ а литературэр зыгъэкIуатэ тхакIуэхэм яхуищI гулъытэмрэ. Тхылъу къыдэкIын и пэ ди тхакIуэхэм я IэдакъэщIэкI куэд утыку кърехьэ журналым. Апхуэдэу лъэпкъым къыхуэщхьэпэу, и зэфIэкIым хэхъуэ зэпыту, и къэухьым нэхъри зиубгъуу «Iуащхьэмахуэм» гъащIэ кIыхь иIэну Тхьэм жиIэ!
АЦКЪАН Руслан,
«Эльбрус» тхылъ тедзапIэм и унафэщI.
Къэрэгъул бжыхь
«Iуащхьэмахуэ» журналыр, узицIэджэгъу бгыщхьэм ещхьыркъабзэу, адыгэхэм я деж ущыцIэрыIуэщ икIи ущылъапIэщ. Ар уэ къэблэжьащ къэбгъэщIа илъэс 60-м зы махуи щIумычауэ лъэпкъым и блэкIар зэрыбгъэлъапIэмкIэ, абы и къэкIуэнум узэрытелажьэмкIэ. Дэ ди пщэдейр зэрыхъунур, дунейм дытемыкIуэдыкIыжу дыкъызэтенэныр псом япэу зэлъытар ди бзэмрэ ди хабзэмрэ зэрытхуэхъумэжыращи, ди журнал закъуэр узыпэрыт IэнатIэ гугъури аращ: мы ныкъусаныгъэм игъэгузавэ псори къызэщIэвгъэуIуауэ ар къызыгурымыIуэ, къызыфIэмыIуэху ди лъэпкъэгъухэр фогъэIущ, фоущий. АбыкIи фэ нэхърэ нэхъ зэфIэкI зиIэ къэгъуэтыгъуейщ - абы и щыхьэткъэ нобэ адыгэбзэкIэ тхыгъэ къеджэжIамэ, ар япэу икIи нэхъыбэу зэджэр «Iуащхьэмахуэ» журналыр зэрыарар.
Щысхьыншэу къыдэбгъэрыкIуэ нобэрей зэман бзаджэм щIэгъэкъуэну, «къэрэгъул бжыхьу» удиIэщи, уэри дэри ди насып Тхьэм тригъакIуэ, ди къэкIуэнур уи цIэм хуэдэу махуэ ухъу!
БИЩIО Борис,
филологие щIэныгъэхэм я доктор.
Сурэтым: «Iуащхьэмахуэ» журналым и редактор нэхъыщхьэ Мыкъуэжь Анатолэ и гъусэщ и ныбжьэгъухэр - ТIымыжь Хьэмыщэ, БищIо Борис (щысхэщ), Тэтрокъуэ Астемыр, ЩоджэнцIыкIу Леонид сымэ. 2016 гъэ. Сурэтыр Къарей Элинэ трихащ.
