Гъуэгухэм шынагъуэншагъэр
къыщызэгъэпэщыным сэбэп хуэхъуркъым
Рулым дэс куэд иужьрей зэманым игъэтхьэусыхэ хъуащ гъуэгу Iуфэ чыцэхэм хагъапщкIуэ видеокамерэхэм. Апхуэдэ Iэмэпсымэ «щхьэзыфIэфIхэм» трахахэр ГИБДД-м ягъэхьри, цIыхухэм къуэды зэрытралъхьэм щыхьэт техъуэ дэфтэрхэр къахуокIуэ. Апхуэдэхэм цIыхубэр ауаныщIу «насып тхылъкIэ» йоджэ.
Камерэ «щэхухэр» адэкIэ-мыдэкIэ зэрыщагъэувыр гъуэгум шынагъуэншэу щызекIуэным ехьэлIауэ къэралым щыIэ хабзэхэм зэрыпэщIэуэр къыхагъэщу, цIыху куэд социальнэ сетхэмкIэ зэхуотхэ. Абыхэм зэIэпах хъыбархэр, шэч хэмылъу, нос къэрал къулыкъущIапIэхэми, а тхьэусыхафэхэр зыхуэфащэ унафэщIхэми я стIолхэм къытохутэ.
Иджы а Iуэхум щыгъуазэ хъуащ къэралым и Президентри. Путин Владимир дыгъуасэ иригъэкIуэкIащ Автомобиль гъуэгухэм зегъэужьынымрэ абыхэм шынагъуэншагъэр къыщызэгъэпэщынымкIэ къэрал советым и зи чэзу зэIущIэр. УФ-м и УнафэщIым абы гулъытэ щхьэхуэ щыхуищIащ автомашинэр зезыгъакIуэхэм къуэды ятелъхьэным къыхуагъэсэбэп камерэхэр гъуэгубгъухэм щагъэпщкIуныр къызэремызэгъым. Псом хуэмыдэу апхуэдэ камерэхэр щыбгъэув хъунукъым гъуэгум и Iыхьэ нэхъ гугъусыгъухэм.
«Камерэхэр гъэувыныр зыхуэунэтIар къэхъукъащIэ къызэрымыкIуэхэр гъуэгухэм щыгъэмэщIэнырщ, апхуэдэхэм цIыхуу хэкIуадэм, фэбжь хэзыххэм я бжыгъэр хэпщIыкIыу егъэхынырщ. Гъуэгухэм кIэлъыплъ Iэмэпсымэхэр зыхуэлажьэр цIыхухэм я гъащIэр хъумэнырщ, армыхъумэ, машинэхэр зезыгъакIуэхэм къуэдыхэр «ятекъуэныркъым», - къыхигъэщащ Путиным. - Автомашинэхэм дэсхэр хабзэм тету зекIуэным хуэгъэсэным, абы къыхуеджэным и пIэкIэ, апхуэдэ камерэхэр ахъшэ къыхэхыным нэхъ тегъэпсыхьа мэхъу. Дэ а IэнатIэм дызыхуейр щызэдгъэхъулIэнымкIэ Iэмалу щытын хуейуэ аращ камерэхэр».
Путин Владимир зыхуэфащэ къулыкъущIэхэм къалэн ящищIащ а Iуэхум нэхъ куууэ щыгъуазэ защIу, унафэ тэмэм тращIыхьыну. Ар Кремлым и мызакъуэу, къэралым и щIыпIэ псоми щызэхахын зэрыхуейри къыхигъэщащ.
А зэIущIэ дыдэм гъэщIэгъуэну къыщыпсэлъащ ЛДПР-м и унафэщI Жириновский Владимир. Абы къыхилъхьащ Москва къалэмрэ Москва областымрэ, Ленинград областымрэ Санкт-Петербург къалэмрэ зэгуэгъэхьэным теухуа жэрдэм.
«Къэралым и щIыналъэхэр зэхэгъэхьэн хуейщ. ЩIыналъэ 85-р куэдыIуэщ. ЦIыху мелуан тхурытху зэрыс губерние 40 пщIымэ, къэралым унафэ хуэпщIыныр нэхъ тынш хъунущ. Москварэ областымрэ - ар сыт хуэдэ щIыналъэ? Ар зы щIыналъэщ зэрыхъур. Санкт-Петербург и цIэри урысыбзэкIэ зэхъуэкIыжын хуейщ - Петроград жыIауэ икIи ари областым хэгъэхьэжыпхъэщ», - жиIащ Жириновскэм.
ЩIыналъэхэр зэхэгъэхьэжыныр гъуэгухэр ухуэным зэрепхами и гугъу ищIащ политикым.
«Дауэ гъуэгухэр зэрыбухуэнур, километрищэ къызэбнэкIа иужькIэ субъектыр иухмэ? АдэкIэ нэгъуэщI щIыналъэщ, апхуэдэу щыщыткIи - нэгъуэщI бюджетщ. Абыи гугъуехьхэр къешэ», - къыхигъэщащ партым и унафэщIым.
Дуней псом щынэхъ ин дыдэ Байкал гуэлым и щытыкIэр къапщытэ
Байкал гуэлым и псыр и куупIэм деж къыщибгъахъуэмэ, ар, нэхъапэм зэрыщытам хуэдэу, къабзэ дыдэщ. Апхуэдэу жиIащ Урысейм ЩIэныгъэхэмкIэ и академием псы Iуэхухэм япыщIауэ щыIэ гугъуехьхэр джынымкIэ и институтым и щIэныгъэ унафэщI Данилов-Данилян Виктор.
Байкал теухуа къэпщытэныгъэхэр ирагъэкIуэкIын хуей хъуат РАН-м и Сыбыр къудамэм хыхьэ институтхэм ящыщ зым и унафэщI Федотов Андрей, Урысейм ипсхэм я щытыкIэм теухуа къэрал зэхуэсышхуэм гуэлым и псыр зэрауфIейм теухуауэ щыжиIахэм яужькIэ. Гуэлым и чэнжыпIэхэм деж хьэндыркъуакъуэцIэнлъ куэд зэрыхищIам игъэпIейтейрт институтым и Iэтащхьэр икIи къилъытэрт ар псым егуэуэну.
ЩытыкIэр и нэIэ щIигъэуващ РАН-м икIи ирагъэкIуэкIа къэпщытэныгъэхэм къагъэлъэгъуахэр хэIущIыIу ящIащ.
Данилов-Данилян зэхуэсым кърихьэлIахэр щыгъуазэ ищIащ нэхъ фIей хъуар гуэлым и псыр щынэхъ чэнж щIыпIэхэрауэ зэрыщытым. Метр 20 кууагъым деж къыщибгъахъуэ псыр зэрыкъабзабзэр икIи абы уефэ зэрыхъунур. ЩIэныгъэлIым зэрыжиIамкIэ, уеблэмэ псыр абдежым апхуэдизкIэ щыкъабзэщи, абыи куэдрэ уефэ хъунукъым, сыту жыпIэмэ абы цIыхум и Iэпкълъэпкъыр зыхуэныкъуэ минеральнэ шыгъухэр хэлъкъым.
«Дуней псом щынэхъ ин икIи щынэхъ куу дыдэ Байкал гуэлым езым иджыри зегъэкъэбзэжыф, ар илъэс мелуан бжыгъэ хъуауэ зэрищIым хуэдэу», - къыхигъэщащ Данилов-Даниляным.
Нобэ
♦Адыгэ Республикэм и къэрал суверенитетым теухуа Декларацэр къыщащта махуэщ
♦Украинэм и Конституцэм и махуэщ. 1996 гъэм Украинэм и Радэ Нэхъыщхьэм зы жэщым къриубыдэу къищтауэ щытащ къэралым и КонституцэщIэр.
♦Къэзахъстаным щагъэлъапIэ связымрэ хъыбарегъащIэ IэнатIэхэмрэ я лэжьакIуэхэм я махуэр
♦1779 гъэм пащтыхь гуащэ Екатеринэ ЕтIуанэм къыдигъэкIащ Москва псы зэрыкIуэ бжьамийхэр укъуэдииным теухуа унафэ. А лэжьыгъэр илъэс 25-кIэ екIуэкIащ.
♦1912 гъэм Урысейм къыщызэрагъэпэщыжащ зэзыгъэкIуж судыщIэхэм я къулыкъухэр. А IуэхущIапIэр 1889 гъэм зэхуащIыжауэ щытат.
♦1914 гъэм Сараевэ (Босние) щаукIащ Австрием и эрцгерцог Фердинанд Франц. Япэ дунейпсо зауэр къэхъеиныр къызыхэкIари аращ.
♦1919 гъэм Франджым щыIэ Версаль уардэунэм Iэ щытрадзащ Япэ дунейпсо зауэр зэриухам щыхьэт техъуэ дэфтэр нэхъыщхьэм - мамырыгъэ зэгурыIуэныгъэм.
♦1919 гъэм Лъэпкъхэм я Лигэ къызэрагъэпэщащ.
♦1933 гъэм Москва щыщIадзащ абы цыджанхэр дэгъэIэпхъукIыным пыщIа Iуэхум. Апхуэдэ щIыкIэкIэ, къалащхьэм дашауэ щытащ а лъэпкъым щыщ цIыху 5470-рэ.
♦1941 гъэм нэмыцэ-фашистыдзэхэм Белоруссием и къалащхьэ Минск яубыдащ. Ар бийм иIыгъащ 1944 гъэм бадзэуэгъуэм и 3 пщIондэ.
♦1944 гъэм фашистхэм къыIэщIагъэкIыжащ Петрозаводск къалэр - а зэманым Карел-Фин ССР-ру щытам и щыхьэрыр.
♦1946 гъэм Горький къалэм дэт заводым къыщыщIагъэкIыу щIадзащ ГАЗ М-20 «Победа» автомобиль псынщIэр.
♦1948 гъэм Архитекторхэм я дунейпсо зэгухьэныгъэр къызэрагъэпэщащ.
♦1991 гъэм Будапешт щекIуэкIа зэIущIэм къыщащта унафэм ипкъ иткIэ зэбграутIыпщыкIыжащ Экономикэм щызэдэлэжьэнымкIэ советыр (СЭВ), 1949 гъэм къыщыщIэдзауэ лэжьар.
♦1798 гъэм къалъхуащ Iуащхьэмахуэ бгым япэ дыдэу дэкIа адыгэлI Хьэшыр Чылар.
♦1712 гъэм къалъхуащ франджым щыщ тхакIуэ, философ Жан-Жак Руссо.
♦1944 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, щIэныгъэлI, генеалогиемкIэ дунейпсо академиеми (Париж) ЩIДАА-ми я член-корреспондент Махъсидэ Анатолий.
♦1948 гъэм къалъхуащ тхакIуэ, журналист, режиссёр, УФ-м и Къэрал саугъэтыр зрата Бодров Сергей.
♦1949 гъэм къалъхуащ урысей актёр, режиссёр, усакIуэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Панкратов-Черный Александр.
♦1955 гъэм къалъхуащ совет спортсмен, Олимп Джэгухэм лыжэкIэ къызэдэжэнымкIэ плIэнейрэ я чемпион хъуа, СССР-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер Зимятов Николай.
♦1985 гъэм къалъхуащ урысей спортсменкэ, жылагъуэ лэжьакIуэ, Урысейм художественнэ гимнастикэ спорт лIэужьыгъуэмкIэ щIыхь зиIэ и мастер, дунейпсо зэпеуэ куэдым щытекIуа Утяшевэ Ляйсан.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 28 - 29-рэ, жэщым градус 19 - 20 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
ГуемыIу хъыбарыр щIэх зэлъащIыс.
