Урысейм и цIыхуу къалъытэну къыщIэлъэIухэр нэхъыбэ мэхъу
Украинэм и цIыхухэу Кърым Республикэмрэ Севастополь къалэмрэ къыщалъхуахэу хытIыгуныкъуэм 2014 гъэм и гъатхэпэм и пэ къихуэу къиIэпхъукIа цIыхуищэм щIигъу къыщIэлъэIуащ Урысейм и цIыхуу зыкърагъэлъытэну. Апхуэдэ хъыбар къитащ УФ-м и МВД-м и пресс-IуэхущIапIэм.
Сабийми балигъми цIыхуи 125-м я лъэIу тхылъхэр щIалъхьащ паспорт щат IуэхущIапIэхэм. Абыхэм я тхылъхэм хэплъэным мазищым нэблагъэ текIуэдэнущ.
«Иджыри къыздэсым апхуэдэ лъэIухэм Урысейм и МВД-м и щIыналъэ органхэм унафэ тращIыхьакъым, ди къэралым и цIыхуу зэрыщытым щыхьэт техъуэ паспортыр апхуэдэхэм зэкIэ иратакъым», - къет пресс-IуэхущIапIэм.
Урысейм и цIыхуу къалъытэну щIэлъэIуу тхьэмахуэ кIуам ДНР-м къикIри япэу къэкIуащ а республикэм щыщхэр. УФ-м и Президент Путин Владимир мы гъэм мэлыжьыхьым и кIэм Iэ щIидзауэ щытащ Донбасс щIыналъэм щыщхэм урысей паспортхэр нэхъ тыншу къыдахыфыным теухуа указым. Путиныр а Iуэхум щытепсэлъыхьым къызэрыхигъэщамкIэ, ар Киев зыгуэркIэ еныкъуэкъуным хуэгъэза лъэбакъуэу аракъым, атIэ цIыхухэм гущIэгъу зэрахуищIым и щыхьэт къудейуэ аращ. ДНР, ЛНР щIыналъэхэм цIыхухэм я граждан хуитыныгъэхэр зэрыщыдакъузэр адэкIэ пшэч мыхъун Iуэхуу зэрыщытыр икIи абы хэкIыпIэ хуэхъунухэр икIэщIыпIэкIэ къэгъуэтыным зэрителъхьэр къыхигъэщауэ щытащ УФ-м и УнафэщIым.
ЗэщхьэщыкIыныгъэр кIуэ пэтми нэхъ ин мэхъу
«Псэугъуей хъуащ». ЩIэх-щIэхыурэ зэхыдох апхуэдэу жаIэу. КъызыхэкIри унагъуэхэм я мазитI улахуэ кIапэ зэрызэтрамыгъэхуэфырщ. Абы пыщIа гугъуехьхэр 2018 гъэм нэхъ щызыхащIауэ къалъытащ Кавказ Ищхъэрэм хыхьэ щIыналъэхэр.
Унагъуэ хуэмыщIа нэхъыбэ щыпсэу щIыпIэхэр зэхагъэкIын мурадкIэ «РИА-Новости» хъыбарегъащIэ IуэхущIапIэм къэпщытэныгъэхэр ирагъэкIуэкIащ иджыблагъэ. А рейтингым и иужьрей дыдэ увыпIэхэр «яубыдащ» КИФЩI-м щыщ республикихым. Хэхъуэ нэхъ мащIэ дыдэ зиIэ унагъуэхэм я деж, ди жагъуэ зэрыхъущи, илъэс зыбжанэ хъуауэ «бжьыпэр» щиIыгъщ Къэбэрдей-Балъкъэрым.
Къэпщытэныгъэхэм къызэрагъэлъэгъуамкIэ, ди деж бынитI зиIэ зэщхьэгъусэхэм я нэхъыбапIэм, Iэмалыншэу зыхуеинухэр къащэхуа, коммунальнэ Iуэхутхьэбзэхэм хуэзэхэр ята нэужь, къахуэнэр сом 6.010-рэ хуэдизщ. Зы сабий фIэкIа зимыIэ унагъуэм ику иту сом 17.525-рэ къыхохъуэ, етх агентствэм.
Рейтингым и 83-нэ увыпIэм щытщ Шэшэныр - сом 10.101-рэ зи унагъуэм къинэхэр. Дагъыстэным 81-нэ увыпIэр (абы щыпсэу унагъуэхэм сом 11.661-рэ къахудохуэ). Къэрэшей-Шэрджэсымрэ Ингушымрэ 79-нэ, 78-нэ увыпIэхэр яIыгъщ - абыхэм я «ахъшэ хъумапIэхэм» къонэ, зэрызэкIэлъыкIуэм хуэдэу, сом 12.159-рэ, 12.893-рэ. Ди щIыналъэм щыщу зи Iуэху нэхъыфIыIуэр Ставрополь крайм щыпсэу унагъуэхэрщ - сабиитI зиIэ зэщхьэгъусэхэм я нэхъ мащIэ дыдэу зыхуеинухэр къащэхуа нэужь сом 21.400-рэ дадзыхыфынущ.
Къэпщытэныгъэхэм къызэрагъэлъэгъуамкIэ, унагъуэхэм я зэIузэпэщагъымкIэ илъэс еянэ хъуауэ япэ увыпIэр иIыгъщ Ямало-Ненецкэ автономнэ округым - мыбы щыпсэухэм яхуогъэтIылъ сом мини 128,5-рэ. ЕтIуанэ увыпIэм щытщ Чукотскэ АО-р - сом мини 107,8-рэ, ещанэ увыпIэм - Москва къалэр - сом мини 102,4-рэ къызыхудэхуэхэр.
Экспертхэм къызэралъытэмкIэ, унагъуэ хуэмыщIахэмрэ къулейхэмрэ я зэщхьэщыкIыныгъэр кIуэ пэтми нэхъ ин мэхъу, а щытыкIэм зегъэхъуэжыным хуэунэтIауэ къэралым щызэфIагъэкIхэри пэмылъэщу.
Нобэ
♦США-м щагъэлъапIэ пщылIхэр хуит щыхъужа махуэр. 1862 гъэм США-м и президент Линкольн Авраам Iэ тридзащ я къэралым пщылIыгъэр щымыгъэIэжыным теухуа законым.
♦Журт автономнэ областым щагъэлъапIэ я гербымрэ ныпымрэ я махуэр
♦Алжирым и революцэм и махуэщ
♦Кувейтым и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ
♦1809 гъэм Финляндием щыпсэу лъэпкъхэм я лIыкIуэхэм Финляндие къэралыгъуэр къызэрагъэпэщащ икIи автономием и хуитыныгъэхэр иIэу ар Урысейм зэрыхыхьэм теухуа унафэ къащтащ.
♦1846 гъэм Нью-Джерси (США) дунейм щыяпэу щекIуэкIащ бейсболымкIэ зэхьэзэхуэ.
♦1920 гъэм РСФСР-м и ЦIыхубэ комиссархэм я советым щIэныгъэншагъэр гъэкIуэдыным теухуа урысейпсо комиссэ къызэригъэпэщащ.
♦1991 гъэм советыдзэхэр Венгрием къишыжын яухащ.
♦2010 гъэм Москва и метром и Достоевская, Марьина Роща къудамэхэр яутIыпщащ.
♦1924 гъэм къалъхуащ совет тхакIуэ, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, Лениным и цIэр зезыхьэ саугъэтым, СССР-м, Белоруссием я Къэрал саугъэтхэм я лауреат Быков Василь.
♦1945 гъэм къалъхуащ УФ-м и цIыхубэ артисткэ Селезнёвэ Наталье.
♦1951 гъэм къалъхуащ къэрал лэжьакIуэ, РАЕН-мрэ ЩIДАА-мрэ я академик, КъБР-м цIыхухэм Iуэхутхьэбзэ яхуэщIэнымкIэ и IэнатIэм щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Соблыр Андемыркъан.
♦1955 гъэм къалъхуащ совет хоккеист цIэрыIуэ, къэралым и гуп къыхэхам и гъуащхьэтету щыта, Олимп джэгухэм дыщэ, дыжьын медалхэр къыщызыхьа, СССР-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер Мышкин Владимир.
♦1958 гъэм къалъхуащ хоккеист цIэрыIуэ, Совет Союзым и гуп къыхэхам хэту Олимп джэгухэм тIэунейрэ щытекIуа, зэ дыжьын медаль къыщызыхьа, СССР-м спортымкIэ щIыхь зиIэ и мастер Макаров Сергей.
♦1960 гъэм къалъхуащ КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист, республикэм и Правительствэм и саугъэтыр зрата БищIо Iэсият.
♦1967 гъэм къалъхуащ Норвегием щыщ спортсмен Дэли Эрленд Бьёрн. ЛыжэкIэ къызэдэжэн спорт лIэужьыгъуэм абы щиIэ ехъулIэныгъэхэм хуэдэ къихьын зыхузэфIэкIа зэкIэ дунейм щыIэкъым. Ар Олимп Джэгухэм 8 щытекIуащ, дунейм бгъуэнейрэ и чемпион хъуащ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 29 - 31-рэ, жэщым градус 19 - 20 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Къуалэр лы щигъуэтым щохуарзэ,
уэркъыжьыр былым щигъуэтым щопсых.
