ЩIыналъэм зиужьыным лъэмыжыр сэбэп хуохъу
«Кърым лъэмыжыр къызэрызэIуахрэ илъэс ирикъуащ. А зэманым къриубыдэу абы ирикIуащ автомобиль мелуанитху. Ар хуэдищкIэ нэхъыбэщ Керчь деж иIэ брамымкIэ 2017 гъэм зэпрыкIам нэхърэ. Илъэс псом, щызэхуащI къэмыхъуу, лэжьащ лъэмыжыр, Керчь псыдэжыпIэм борэнхэр щыятэрэ тенджызыр къыщыукъубея мызэ-мытIэу щыIами», - къет «Кърым лъэмыж» хъыбарегъащIэ центрым.
Севастополь къалэм и губернатор Овсянников Дмитрий зэрыжиIамкIэ, лъэмыжыр къызэрызэIуахам Iэмал къитащ мыхьэнэшхуэ зиIэ проект куэд щIыналъэм щагъэзэщIэнымкIэ. Псалъэм папщIэ, зыгъэпсэхуакIуэхэм я бжыгъэм хэпщIыкIыу хэхъуащ.
Кърымым курортхэмрэ туризмэмкIэ и министр Волченкэ Вадим къыхигъэщащ я деж зыщызыгъэпсэхуну кIуэхэм я бжыгъэр а зы илъэсым къриубыдэу хуэдищкIэ нэхъыбэ зэрыхъуар, Керчь и тхыдэм епха щIыпIэхэм цIыхухэм дихьэхыу зэрызыщаплъыхьыр.
Лъэмыжыр 2018 гъэм накъыгъэм и 15-м къызэIуахауэ щытащ УФ-м и Президент Путин Владимири кърихьэлIэу. Ар Урысейм щынэхъ кIыхь дыдэщ - километр 19 мэхъу. Лъэмыжым мафIэгухэри икIыу хуежьэнущ мы илъэсым и дыгъэгъазэм. Абы и гъущI гъуэгум мы зэманым ирихьэлIэу рельс километр 25-рэ тралъхьакIэщ, 38-м щыщу.
Гъуэгу щытетри лэжьэгъуэ зэманым хухабжэну къыхелъхьэ
УФ-м и Къэрал Думэм и депутат Милонов Виталий жэрдэм гъэщIэгъуэн, цIыхухэр я IэнатIэм нэсыным трагъэкIуадэ зэманри лэжьэгъуэ махуэм хухабжэным теухуауэ, къыхилъхьащ.
«Нобэ цIыхум и IэнатIэм сэбэпынагъыу къыщихьыр лъэныкъуэ куэдкIэ къапщытэ икIи ахэр елъытакъым цIыхур сыхьэт дапщэкIэ компьютерым бгъэдэсами. ЗыкIи зэпхакъым цIыхум и улахуэр, абы и лэжьыгъэм и фIагъыр, ар лэжьапIэм щыщIэкIыж зэманыр. Iуэхур тедвгъэщIыхь ипэжыпIэкIэ щыIэ щытыкIэм – сыхьэтийм щыщу зыр хухэдвгъэх цIыхур лэжьапIэм кIуэуэ гъуэгу щытет зэманым», - къыхилъхьащ политикым. Депутатым зэрыжиIамкIэ, апхуэдэу абы зыхуигъэзащ къэралым лэжьыгъэмкIэ и министр Топилин Максим.
«И лэжьыгъэм и фIагъыр цIыхур лэжьапIэм зэрыщIэса сыхьэт бжыгъэм елъытакъым, - жеIэ политикым. - ЦIыхухэр, нэхъапэм колхозхэтхэм трудоденхэр къызэрыхуалъытэу щытам хуэдэу, я гъэру щытын хуейкъым лэжьапIэм зэрыщIэс сыхьэт бжыгъэр, махуэ бжыгъэр къызэрабж щIыкIэм».
Дауи, а жэрдэмым арэзы техъуэн куэд бгъуэтынукъым. Милоновым къызэрыхилъхьам тету лэжьэгъуэ зэманыр къабжу, езы къалащхьэ дыдэм щылажьэхэм гъуэгум трагъэкIуадэ зэманыр я IэнатIэм пэрытауэ къыхуалъытэу хуежьэмэ къэхъунур сыт? ДызэрыщыгъуазэмкIэ, сыхьэтитIкIи нэхъыбэжкIи гъуэгу тетхэри яхэтщ абыхэм. АтIэ лэжьапIэм нэсу, сыхьэтитI-щыкIэ лажьэу, аргуэру гъуэгу теувэжу, а псори лэжьэгъуэ зэманым хухабжэ хъуну ара? Дауи, ар зэи къэмыхъун Iуэхущ. Зы къэрали щыIэкъым цIыхур лэжьапIэ щыкIуэ зэманым пэкIуэ ахъшэ щрату. Сэбэп мыхъуну, гъащIэм хыумыпщэфыну а жэрдэмыр Милоновым къыщIыхилъхьар цIыхухэр тригъэун щхьэкIэу пIэрэ, жыпIэу уогупсыс, а псор щызэпэплъыткIэ.
Нобэ
♦Электросвязымрэ хъыбарегъащIэ зэгухьэныгъэмрэ я дунейпсо махуэщ. 1865 гъэм къызэрагъэпэщащ Электросвязым и дунейпсо зэгухьэныгъэр.
♦Гу узыфэхэм ебэныным и дунейпсо махуэщ
♦Норвегие пащтыхьыгъуэм и лъэпкъ махуэшхуэщ - я Конституцэм и махуэщ
♦Аргентинэм и Дзэ-тенджыз флотым и махуэщ
♦Германием щыпсэухэм ягъэлъапIэ адэм и махуэр
♦1656 гъэм Урысейм Швецием зауэ ирищIылIащ.
♦1727 гъэм Урысейм и пащтыхь тахътэр къылъысащ илъэс 11 фIэкIа мыхъуа Пётр ЕтIуанэм, Пётр Езанэм и къуэрылъхум.
♦1801 гъэм Санкт-Петербург къыщызэIуахащ дзэзешэ цIэрыIуэ Суворов Александр и фэеплъ.
♦1861 гъэм дунейм щыяпэу ягъэлъэгъуащ щхъуэкIэплъыкIэу траха сурэтыр.
♦1866 гъэм Урыс техникэ зэгухьэныгъэр къызэрагъэпэщащ.
♦1911 гъэм Маяковский Владимир и усэхэр щызэхуэхьэса «Я!» тхылъыр къыдэкIащ.
♦1916 гъэм Инджылызыр дунейм щыяпэу гъэмахуэ зэманым техьауэ щытащ.
♦1928 гъэм Нидерландхэм я къалащхьэ Амстердам къыщызэIуахащ IХ Гъэмахуэ Олимп Джэгухэр. Ахэр екIуэкIащ накъыгъэм и 17 - шыщхьэуIум и 12-хэм къриубыдэу.
♦1988 гъэм Москва и Кремлым, Спасскэ куэбжэхэм япэмыжыжьэу, ухуэныгъэ лэжьыгъэхэр щыщрагъэкIуэкIыу гъэтIылъыгъэшхуэ къагъуэтащ. Абдежым щIэлът 12 - 13-нэ лIэщIыгъуэхэм зэрахьэу щыта хьэпшыпхэр, Iэмэпсымэхэр.
♦1940 гъэм фашистыдзэхэм Бельгием и къалащхьэ Брюссель яубыдащ.
♦1944 гъэм Кърым АССР-р щымыIэж ящIащ. Абы щыпсэу тэтэр мин 200-м нэс щалъхуа щIыпIэхэм ирашри, Азие Курытым, Урал щIыбым, Поволжье Ипщэм ягъэIэпхъуауэ щытащ.
♦1948 гъэм СССР-м хэIущIыIу ищIащ Израилыр къэрал щхьэхуэу къызэрилъытар.
♦1956 гъэм къыдэкIащ щIалэгъуалэр къэралым и къуэкIыпIэ, ищхъэрэ щIыналъэхэм щекIуэкI ухуэныгъэхэм гъэкIуэным теухуауэ КПСС-м и ЦК-мрэ Министрхэм я Советымрэ я унафэр.
♦1959 гъэм Кубэм и мэкъумэшыщIэхэм щIыр яхуэгуэшыным теухуа унафэ къащтащ.
♦1990 гъэм РСФСР-м Валдай лъэпкъ паркыр къыщызэрагъэпэщащ.
♦1995 гъэм Жак Ширак Франджым и президент хъуащ.
♦2000 гъэм Урысейм и премьер-министру ягъэуващ Касьянов Михаил.
♦1848 гъэм къалъхуащ Адыгейм щыпсэуа тхыдэдж, узэщIакIуэ Хьэджымыкъуэ Темчэч.
♦1873 гъэм къалъхуащ франджы тхакIуэ цIэрыIуэ Барбюс Анри.
♦1904 гъэм къалъхуащ дуней псом щыцIэрыIуэ франджы актёр Габен Жан.
♦1917 гъэм къалъхуащ Урысей Федерацэм и цIыхубэ артисткэ ДыщэкI КIунэ.
♦1946 гъэм къалъхуащ Урысей политик, «Демократием и телъхьэ Урысей» зэщIэхъееныгъэм и пашэу щыта Старовойтовэ Галинэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 27 – 29-рэ, жэщым градус 14 - 17 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Дыгъужьым ишхари имышхари тохуэ.