Ди Хэкум и дежкIэ накъыгъэр къызэрыгуэкI мазэкъым. Абы хеубыдэ ар зи щхьэ хущытыж къэрал хуит щыхъужа, 1939 - 1945 гъэхэм екIуэкIа ЕтIуанэ дунейпсо зауэм и Iыхьэ нэхъ ин дыдэу къалъытэ Хэку зауэшхуэр ди ТекIуэныгъэ ИнымкIэ щиуха махуэр. Совет лъэхъэнэм диIа псэукIэмрэ цIыхухэм яку дэлъа зэхущытыкIэмрэ иджырейхэм куэдкIэ къащхьэщыкIми, зызымыхъуэжу къэна Iуэхугъуэ закъуэтIакъуэхэм ящыщщ ТекIуэныгъэм и махуэшхуэр зэрыкъэралу дапщэщи Iэтауэ зэрыдгъэлъапIэр.
А махуэр дунейпсо тхыдэм къыхэнащ хужьыр фIыцIэм, фIыр бзаджэм, мамырыгъэр зауэм зэрытекIуам и нэщэнэу. Апхуэдэу ар цIыхубэм я гум къинащ зэи имыхужын махуэу, лIыхъужьыгъэрэ щIыхьрэ зыпылъу. Зи Iыхьлыхэм ящыщ зауэшхуэм и губгъуэхэм икIуэдахэм ягухэр екъуз, атIэми я щхьэр лъагэу ялъагъуж къэралым ТекIуэныгъэ къыхуэхьыным абыхэми я Iыхьэ зэры-халъхьам щхьэкIэ, я гъащIэ дыдэри щхьэузыхь хуащIу. Я унагъуэ икIахэр псэууэ къызыхуэкIуэжауэ щытахэм накъыгъэм и 9-м епха гукъэкIыжхэр я куэдщи, абыхэмкIэ зэдогуашэ, ахэр зытеухуа я нэхъыжьхэр яхуэмыпсэужми. Апхуэдэхэм ящыщщ Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ Кыщпэк къуажэм щыщ Балъкъэрхэ. Унагъуэм нэхъыжьу яIа Балъкъэр Аслъэнбий Хэку зауэшхуэм лIыхъужьыгъэрэ хахуагъэрэ къигъэлъагъуэу хэта совет цIыху мелуанхэм ящыщащ.
МэкъумэшыщIэ унагъуэм къыщалъхуа Аслъэнбий сабиигъуэ тынш иIакъым. Зи адэр пасэу зыщхьэщыукIуриикIа бынунэм яшэчащ гъащIэм и гугъуехь псори. ИлъэсипщI ныбжьым щитым къыщыщIэдзауэ Аслъэнбий лIыщIэн щIидзащ. Жэпуэгъуэ революцэ иным ижь къащIихуу, ди щIыналъэм совет властыр щагъэува нэужьщ ди цIыхухэр пщылIыным и бжьым къыщыщIэкIар. Апхуэдэ нэплъэжыгъуэ зыгъуэтахэм ящыщащ Балъкъэрри.
Я къуажэм дэт пэщIэдзэ школым щеджа нэужь, 1928 гъэм щIалэщIэр щIэтIысхьащ Налшык дэта Ленин еджапIэ къалэ цIыкIум (ЛУГ). 1931 гъэм ар нэхъыфIхэм ящыщу, ехъулIэныгъэхэр иIэу къиухри, дзэм ираджащ Хэкум къулыкъу хуищIэну. А къалэныр щIыхь пылъу зэфIигъэкIа нэужь, коммунист Балъкъэр Аслъэнбий щIыналъэм къигъэзэжащ икIи ВКП (б)-м и Бахъсэн райкомым, иужькIэ партым и обкомым я къудамэхэм я пашэу лэжьащ. Апхуэдэу лэжьащ Бахъсэн МТС-м и унафэщIым и къуэдзэу.
Хэку зауэшхуэр къэхъейри, 1941 гъэм и бжьыхьэм Балъкъэрыр фронтым Iухьащ. Ар хэтащ Кавказ Ищхъэрэр бийм къыIэщIэхыжыным хуэзэуахэм. Аслъэнбий зыхэта советыдзэращ 1942 гъэм нэмыцэ фашист зэрыпхъуакIуэхэм Тэрч деж щапэщIэувэу ахэр Кавказым и щIыбагъ нэзымыгъэсар.
1943 гъэм и пэщIэдзэхэм КавказщIыб фронтым и дзэхэм ебгъэрыкIуэныгъэр яублащ. ЛIыгъэрэ хахуагъэрэ яхэлъу совет сэлэтхэм бийр ирагъэкIуэтыжащ, Кавказ щIыналъэри хуит къащIыжащ. 37-нэ дзэм хэтт лейтенант Балъкъэр Аслъэнбий, 1-нэ батальоным и политагитаторыр. Мэлыжьыхь мазэм и кIэхэм къыщыщIэдзауэ ар хэтащ Кърым щIы-пIэр, Краснодар крайр бийм къыIэщIэхыжыным, фронтыр адэкIэ гъэкIуэтэным хуэзэуа дзэхэм. А зэзауэ гуащIэхэм хэту, Аслъэнбий уIэгъэ хьэлъэ хъуауэ щытащ икIи зэман кIыхькIэ зигъэхъужащ.
УIэгъэщым къыщIэкIыжа нэужь, Балъкъэрыр ягъэкIуащ командирхэм я зэфIэкIыр щрагъэфIакIуэ курсхэм. Ар къиухри, зи пашэ ящIа ротэр щIыгъуу аргуэру фронтым Iухьэжащ. Аслъэнбий и зауэ гъуэгуанэм щыпищащ Украинэм. ИужькIэ ар нэсащ Белоруссием, Румынием, Болгарием, Югославием, Венгрием. А щIыпIэхэм щекIуэкIа зауэхэм Балъкъэрыр иджыри тIэуней-рэ уIэгъэ хьэлъэ хъуащ. И лъэ зэрихьэ зэрыхъужу, фронтым Iуувэжырт ар, лъэIу тхылъ итхыурэ.
Апхуэдэ зауэ гъуэгуанэ кIыхь, Кавказым къыщыщIэдзауэ Венгрием нэс, зэпичащ Балъкъэр Аслъэнбий, лIыгъэрэ хахуагъэрэ къыкъуэкIыу. Щалъхуа щIыналъэм къигъэзэжу и адэжь пщIантIэм ар къыщыдыхьэжар зауэр иухыу илъэси дэкIыжауэщ. ЗауэлI хахуэм и бгъэгум щылыдырт «Вагъуэ Плъыжь» орденыр, медаль зыбжанэ. Унэм абы къыщежьэрт и унагъуэ дахэр.
Къыхэдгъэщынщи, Аслъэнбийрэ и щхьэгъусэ Шэризэтрэ (ар Мыдхэ япхъут) ЛУГ-м щызэрыцIыхури, 1932 гъэм унагъуэ хъуауэ щытащ. Шэризэт илъэс куэдкIэ школым щылэжьащ, пэщIэдзэ классхэр иригъаджэу. И лэжьыгъэ- фIым къыпэкIуащ дамыгъэхэр, щытхъу, фIыщIэ тхылъхэр. Адыгэ хабзэ дахэрэ нэмысрэ зэрылъ унагъуэр быныфIэ хъуат. Аслъэнбий зауэм щыкIуэм Шэризэт къыхуэнат бынищ, IэплIэтеси яхэту: Тамарэ, Рае, Борис. Зауэ нэужьым къалъхужащ Юрэ, Хьэсэнбий, Руслан сымэ. ХъыджэбзитIымрэ щIалиплIымрэ зэщхьэгъусэхэм зэдапIащ лъэпкъ хабзэмрэ нэмысымрэ тету, гъащIэм къапигъэтIылъ лъэпощхьэпохэм щымышынэу, щIэныгъэ нэхур я плъапIэу. Адэ-анэм быным ящыщ дэтхэнэми ирагъэгъуэтыфащ щIэныгъэрэ IэщIагъэрэ. И анэм и лъэужьым ирикIуа Тамарэ илъэс куэдкIэ егъэджэныгъэ-гъэсэныгъэ IэнатIэм пэрытащ, щIыхьрэ пщIэрэ иIэу. Рае дэрбзэр Iэзэу щытащ. Борис КъБР-м и хабзэхъумэ IэнатIэм къулыкъу щищIащ. Юрэ «Трудовой горец» колхозым и агроному лэжьащ. Хьэсэнбий дзэ къулыкъум къыхэкIыжа полковникщ. Руслан техникэ щIэныгъэхэм я докторщ, КъБКъМУ-м и профессорщ. Зэанэкъилъхухэм ящыщ дэтхэнэми гъащIэ гъуазэу яIащ я нэхъыжьыфIхэр.
Балъкъэрым и щапхъэм тету щхьэмыгъазэу Хэку зауэшхуэм хэтащ Кыщпэк жылэм щыщ цIыху 263-рэ. Абыхэм ящыщу 177-м я щхьэр щагъэтIылъащ а зауэ гуащIэм и губгъуэхэм. Балъкъэр Аслъэнбий хуэдэу зи унагъуэхэм псэууэ къахуэкIуэжахэр еш ямыщIэу щылэжьащ къуажэм щызэхэта хозяйст-вэм, я къару псори бийм зэтрикъута гъащIэр зэтегъэувэжыным ирахьэлIэу.
Зэрыбынихым я адэ гумащIэ Аслъэнбий 1981 гъэм дунейм ехыжащ. Шэризэт и щхьэгъусэм кIэлъыпсэужащ илъэс 12-кIэ. ЛIыхъужьу Хэку зауэшхуэм хэта адыгэлI хахуэ Балъкъэр Аслъэнбийрэ егъэджэныгъэ-гъэсэныгъэ IэнатIэм зэфIэкI лъагэхэр къыщызыгъэлъагъуэу лэжьа абы и щхьэгъусэ Шэризэтрэ я фэеплъхэр сакъыу яхъумэ къащIэна бынхэмрэ абыхэм къащIэхъуа щIэблэ дахэмрэ. А нэхъыжьыфIхэм я гъащIэ купщIафIэр абыхэм ноби я гъуэгугъэлъагъуэщ.