Хьэхъу Сафуан Кфар-Камэ дэс нэхъыжьыфIхэм ящыщщ. И ныбжьыр илъэс 84-м иту дыхуэзати, и акъылыр жант езыри жыджэр дыдэт. И унэбжэр сыт щыгъуи зэIухауэ хьэщIэ егъэблэгъапIэщ, и къуэрылъху-пхъурылъхухэр къепщIэпщIэкIыу жьыщхьэ махуэу мэпсэу.
- Хьэхъухэ шапсыгъщ, - къыддогуашэ Сафуан. - Хы Iуфэм Iусащ ахэр, иджыри Сочэ и Iэгъуэблагъэм къыщынауэ щопсэу ди унэцIэджэгъухэр. Хэкум къикIа си адэшхуэхэм я ещанэ лIакъуэр сэращ. Си адэ Алий и адэ Хьэрун и натIэ хъуауэ щытащ адэжь лъахэр ибгынэныр. Ахэр япэ щIыкIэ Тыркум къэкIуащ, Балканым щыпсэуащ, ауэрэ иджыпсту дызэрыс щIыпIэм дыкъыщыхутащ. Тыншу дыщопсэу Израилым, зыхуэбгъадэ хъун щыIэкъым Кфар-Камэ, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, ар адыгэ жылэщ, адыгэбзэ фIэкIа щызэхыумыхыу. Ауэ, пцIыр сыткIэ щхьэпэ, иджыри къыздэсым хэкужьыр ди пщIыхь хэту допсэу.
Сафуан зэрыжиIэжымкIэ, ар адэжь лъахэм зыбжанэрэ къэкIуащ. Уеблэмэ Израилым къикIыу япэ дыдэу Кавказым къэкIуа гупым езыри яхэтащ.
- Сэ сыт щыгъуи жылагъуэ Iуэхум жыджэру сыхэтащ, - жеIэ Хьэхъум. - Кавказым кIуэ гъуэгур мащIэ дыдэу зэIуха щыхъум, щIалэ гуп дызэгурыIуащ, зэ дыкIуэцIрыкIыну. Мы къэсIуатэр нобэрей хъыбаркъым, илъэс 70-кIэ узэIэбэкIыжмэщ къыщыхъуар. А лъэхъэнэм Кавказым укIуэн сщIэртэкъыми, зы жьыбгъэ гуэри къикIыртэкъым.
Ауэрэ зэманым зихъуэжри, I990 гъэм Тыркум щыщ адыгэ гуэрхэм кIуэну загъэхьэзырати, дэри апхуэдэ мурад дызэриIэр щызэхахым, гъусэ дызэхуэхъуащ. Япэ дыдэу Израилым дикIри, цIыху II дыкIуат абы, паспортхэр, визэхэр зэдгъэпэщри. Хэкум ущIэхъуэпсу укъэхъуамэ, дэсхэр гуапэу къуэш хуэдэу къыпIущIамэ, сыт хэлът… Къэдгъэзэжыну дыхуэмейуэ дыдихьэхат. Хуабжьу гу пцIанэу къытIущIащ Сочэ щыпсэухэр, адыгэ жылэхэм дыдашэурэ зыдагъэплъыхьащ, къуажэдэсхэм дыхуагъэзащ, гуфIэгъуэрэ тхъэгъуэкIэ дыщагъэIащ, дэри дэрэжэгъуэ ин дгъуэтауэ дакъыхэкIыжащ. Абы иужькIэ Адыгейми дыкIуат.
Япэ «зекIуэр» зэфIэдгъэкIыу дыкъэкIуэжа нэужь, журтхэм яхэс дэ хэкум къикIыу япэу къытхыхьар ХьэдэгъэлI Аскэрщ. Жэщри махуэри тхуримыкъуу ди адэжьхэр щыпсэуа щIыналъэм и хъыбар къедгъэIуатэрт абы. ИужькIэ нэхъ дызэкIэлъыкIуэ щыхъум, си благъэ дыдэу ди дежи къакIуэу, я дежи сыкIуэу щытащ Чэпай Мурат.
Хьэхъу Сафуан и псалъэхэр щыхьэт техъуэрт а махуэхэм Кфар-Камэ щытлъэгъуам. Зи бзэр апхуэдэу къабзэу зыхъумэжа нэгъуэщI къэралхэм щыпсэу адыгэхэм яхэмыту къысщыхъурти, Сафуани абы арэзы дэхъуащ.
- Сэ Тыркум, Иорданием, Европэм хыхьэ къэралхэм, нэгъуэщI щIыпIэ куэдым сыщыIащ. Дэни щызэзгъэлъэгъуащ адыгэр зэрыщыпсэур. Кфар-Камэ и закъуэщ зэлъэпкъэгъухэр нэхъ гъунэгъуу щызэхэсу, адыгэбзэкIэ щызэпсалъэу сызырихьэлIар. Ар зи фIыщIэр адыгэгу якIуэцIылъу, къызыхэкIар ящIэжу мыбы ис цIыхухэращ, къыщIэхъуэ щIэблэм зи анэдэлъхубзэр Iурызылъхьэ адэ-анэращ. КъищынэмыщIауэ, дызыхэс къэралым и нэIэ къыттет зэпытщ, ди бынхэр ди бзэкIэ едгъэджэжыну хуит дыкъызэрищIым фIэкIа нэхъ хэмылъми, дыхуэарэзыщ.
Хьэрыпхэмрэ журтхэмрэ ди къуажэ дэмыс щхьэкIэ гъунэгъу дыдэу къыщысхэщ ди хъуреягъым. Абыхэм ди сабийхэр ядоджэ, ди балигъхэр ядолажьэ. ЩIызэгурымыIуэрэ лъэпкъкIэ зэбиин щIыхуей щхьэусыгъуэрэ я зэхуаку зэи къыдэхъуакъым. Хэкум пэжыжьэу дызэрыпсэуращ, армыхъумэ, дэ нэгъуэщI гуныкъуэгъуэ диIэкъым. Ди щIалэхэр нэхъыбэу дзэм хохьэ, сэри аращ си къулыкъуу щытар. ИужькIэ жылэ Хасэм секретару сыщыIащ. Зауэ, банэ щымыIэмэ, хъарзынэу дыпсэунущ, ди гъуэгухэр мыпхуэдэурэ зэIухауэ щытамэ, тыншу дызэкIэлъыкIуэфынут.
