Ухуэныгъэхэр къызэтрагъэувыIэркъым

КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек видеозэпыщIэныгъэ Iэмалхэр къигъэсэбэпу хэтащ ЩIыналъэ зыужьыныгъэмкIэ Правительствэ комиссэм и президиумым хэтхэм я зэIущIэм. Ар иригъэкIуэкIащ УФ-м и Правительствэм и унафэщIым и къуэдзэ Хуснуллин Марат.

Иджыпсту нэхъыщхьэу зи яужь итыпхъэхэм ящыщу вице-премьерым къыхигъэщащ федеральнэ, щIыналъэ мылъкум къыхэкI ахъшэкIэ ящI ухуэныгъэхэр къызэтемыгъэувыIэныр, псэупIэхэр нэхъыбэу ухуэным иужь итыныр. АбыкIэ Урысейм и Правительствэм ит ипотекэ кредитыр дэIыгъа мэхъу. «Ипотекэм къыпэкIуэ дэтхэнэ сомри хэ­гъэгухэм я зыужьыныгъэрщ зыхуаутIыпщыр», - жиIащ Хусну­ллиным. Апхуэдэуи банкхэм ипотекэ программэм епха я лэжьыгъэр къызэтемыгъэувыIэным мыхьэнэшхуэ зэриIэр къыхигъэщащ абы. 
Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм псэупIэщIэхэр тынымкIэ лэжьыгъэр щофIакIуэ: нэгъабэ и гъатхэпэм елъытауэ а Iуэхур процент 44,7-кIэ хэхъуащ. Ди хэгъэгур ипотекэ кредит нэхъыбэ къыщащтэхэм хабжэ, псалъэм къыдэкIуэу жыпIэ­мэ, нэгъабэ и мазаем елъытауэ мы гъэм проценти 8,7-кIэ ­нэхъыбэ хъуащ унэ къащэхун папщIэ щIыхуэ къэзыщтахэм я бжыгъэр. 
Къызэхуэсахэр щхьэхуэу тепсэлъыхьащ инфраструктурэ проектхэр гъэзэщIа зэрыхъум, федеральнэ, лъэпкъ проектхэм къыпэкIуэм. Къэбэрдей-Балъкъэрым къуажэхэм гъуэгу щытелъхьэнымкIэ программэм ехьэлIа зэгурыIуэныгъэхэр щызэращIылIэ, «ГъуэгуфI шынагъуэншэхэр» лъэпкъ проектым ипкъ иту ящIэну яубзыхуа Iуэхухэм я процент 80-мкIэ зэдэлэжьэнухэр зэгурыIуащ. Къалэхэр зыхуей хуэгъэзэнымкIэ федеральнэ проектри зыгъэзэщIэнухэм пщэрылъ щащIащ. 
Хуснуллин Марат къызэрыхигъэщамкIэ, щIыналъэр егъэфIэкIуэнымкIэ ухуэныгъэхэр Iэпэдэгъэлэл ящI хъунукъым, школхэр, сымаджэщхэр, нэгъуэщI IуэхущIапIэхэр зыхуей хуэзэу ухуэныр гулъытэ нэхъыбэ зыхуэщIыпхъэхэм зэращыщыр игъэбелджылащ. 
Правительствэ комиссэм и зэIущIэр иуха нэужь, КIуэкIуэ Казбек яхуэзащ КъБР-м ухуэныгъэмрэ псэупIэ-комму­-нальнэ хозяйствэмкIэ и министр Бэрбэч Алимрэ КъБР-м транспортымрэ гъуэгу хозяйствэмкIэ и министр ДыщэкI Аслъэнрэ. Хуснуллин Марат зи гугъу ищIа IэнатIэ псоми иджыри зэ хэплъэжащ щIыналъэ къулыкъущIэхэр. Республикэ унафэщIым дяпэкIэ зэрылэжьэну мардэм и гугъу щищIым жиIащ, УФ-м и Президент Путин Владимир ищIа унафэм тету, лъэпкъ проектхэр гъэзэщIэныр я нэIэ щIагъэтын зэры­хуейр, абы папщIэ федеральнэ центрым къигъэув къалэнхэр и чэзум зэрагъэзэщIапхъэр. 
Фигу къэдгъэкIыжынщи, Къэбэрдей-Балъкъэрым мы гъэм псэукIэм фIыуэ зезыгъэужьыну ухуэныгъэшхуэхэм иужь щихьэнущ. Апхуэдэу федеральнэ программэхэмрэ лъэпкъ проектхэмрэ хиубыдэхэм къытеувыIащ Iэтащхьэр. Апхуэдэщ Бахъсэн километр 77-кIэ щыдалъхьэну псы зэрыкIуэ бжьамиишхуэхэр. А Iуэхум текIуэдэнур къыхэкIащ УФ-м и Правительствэм щIыналъэм кърита бюджет кредитым. Лэжьыгъэр 2023 гъэм и дыгъэ­гъазэм яухынущ, сом ­меларди 2 текIуэдэнущ.
«ПсэупIэхэмрэ къалэхэмрэ» лъэпкъ проектымкIэ Налшык и псэупIэ щIыпIэхэм куэд иращIыхьын щIадзащ. Къалэр зыхуей хуэгъэзэным ехьэлIа федеральнэ проектым и фIыгъэкIэ жылагъуэ щIыпIэу 12 зыхуей хуагъэзэнущ, абыхэм ящыщщ Налшык къалэ дащIыхьыну сквери 7-р, Прохладнэ, Бахъсэн, Май, Тырныауз къалэхэм зыхуей щыхуагъэзэну щIыпIэхэр. 
«Узыншагъэр хъумэн» лъэпкъ проектыр ягъэзащIэу ухуэныгъэ инитIым иужь щихьащ ди лъахэм. Ар гъуэлъыпIэ 250-рэ зыщIэтыну, Лышх узыфэм щеIэзэ диспансерымрэ Налшык къалэ дэтыну поликлиникэ инымрэщ. 
«Егъэджэныгъэ» лъэпкъ проектым хиубыдэ «Иджырей школ» федеральнэ проектымкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым курыт еджапIи 10 щащIыну я мурадщ. Мы гъэм яухынущ Прохладнэ (785-рэ щIэхуэу), Куба (500), Нарткъалэ (500) дащIыхь школхэри. 
КъБР-м УхуэныгъэмкIэ и министерствэм къэрал зэгу­рыIуэныгъэкIэ школитI щиухуэнущ Налшыкрэ (1500-рэ) Бахъ­сэнрэ (1224-рэ). 2022 гъэм Прохладнэм иджыри зы школ ухуэн щыщIадзэ, абы еджакIуэ 560-рэ щIэхуэнущ. Апхуэдэуи цIыхуи 150-рэ зыщIэхуэ еджапIэ - Псынабэ, 500 зыщIэхуэ - Красносельскэм, 275-рэ зэкIуэлIэну школ - Сэрмакъ, 330-рэ зыщIэхуэ Май къалэм щащIынущ. А псори 2023 гъэм и дыгъэгъазэм яухынущ. 

Нэхъ цIыкIухэм папщIэ IуэхущIапIэхэр ухуэнри къызэ­темыувыIауэ йокIуэкI. Мы гъэм Вольнэ Аулрэ Новая Балкариемрэ - сабий гъэсапIэ, Бахъсэн дэт 6-нэ, 10-нэ школхэм - гъэсапIэ, ясельнэ къудамэхэр, Ташлы-Тала и гъэсапIэм ясельнэ къудамэ къыщызэIуахынущ. 
«Физическэ щэнхабзэмрэ спортымрэ зегъэужьын» къэрал программэм ипкъ иткIэ, спортым зыщыхуагъасэ иджырей комплексыщIэрэ мыл зытелъ къэжыхьыпIэрэ Налшык щащIыну я мурадщ. А лэжьыгъэхэм гъусэ хуащIащ Шэджэм Ищхъэрэ футбол губгъуэ цIыкIу щащIынри, абыкIэ жылэдэсхэр къигъэгугъауэ щытащ КъБР-м и Iэтащхьэм. 
«ГъуэгуфI шынагъуэншэхэр» лъэпкъ проектым куэд къы­зэщIеубыдэ. Дызэрыт илъэсымрэ къыкIэлъыкIуэмрэ псори зэхэту 66-рэ яухуэну я мурадщ. Абы щыщщ гъуэгу Iыхьэхэр зыхуей хуэгъэзэжыныр, гъуэгубгъухэм екIуэкI «бжыхьхэр» зэхъуэкIыныр, лъэс зэпрыкIыпIэхэр, светофорхэр, лъэмыжхэр зэгъэпэщыныр, нэгъуэщIхэри. 
Къуажэ щIыналъэхэр зыхуей хуэгъэзэным епха къэрал программэмкIэ щIыналъэ гъуэгуу километр 11 щытралъхьэнущ Гундэлэн, Шэджэм-2, Урыху, Анзорей, Интернациональнэм, Бабугент, Ново-Ивановкэ  я Iэгъуэблагъэм, щIыналъэ зэхуаку мыхьэнэ зиIэ гъуэгу километри 7 щаухуэнущ Хъущтэ-Сыртрэ Шэджэм Ищхъэрэрэ я гъунапкъэм, Шэджэм-2 - Булунгу гъуэгум, Шэджэм Ищхъэрэрэ Хъущтэ-Сыртрэ я зэхуакум километри 5,5-рэ щызэрагъэпэщыжынущ, Налшык - Нарткъалэ ­гъуэгум телъ асфальтобетоныр къагъэщIэрэщIэжынущ. 

НЭЩIЭПЫДЖЭ Замирэ.
Поделиться: