КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Казбек видеозэпыщIэныгъэ Iэмалхэм тету хэтащ УФ-м и Правительствэм и УнафэщIым и Япэ къуэдзэ Белоусов Андрей иригъэкIуэкIа зэIущIэм.
Абы щытепсэлъыхьащ хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ дэIыгъыным, апхуэдэуи «Хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ, щхьэзакъуэ хьэрычэт Iуэху къызэIузыхыну хуейхэм я жэрдэмыр дэIыгъыныр» лъэпкъ проектым кърикIуахэр зэпкърахащ. ЗэIущIэм хэтхэр арэзы техъуащ УФ-м Экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министерствэм къыхилъхьа Iуэхум - хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ зегъэужьыным Урысейм и щIыналъэхэр зэрыпэлъэщыр кърапщытэн мурадкIэ, рейтинг зэхэгъэувэным.
Министерствэм къита хъыбарым тепщIыхьмэ, хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ дэIыгъыным хуэгъэпса лъэпкъ проектым 2022 гъэм сом мелард 65-рэ хухахынущ.
Къэбэрдей-Балъкъэрым хьэрычэт Iуэхур дэIыгъыныр зи нэIэ щыщIэтыр КъБР-м и ШэсыпIэ фондымрэ КъБР-м Хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ щIыхуэ мыинхэр етынымкIэ и фондымрэщ. КъБР-м и ШэсыпIэ фондым 2021 гъэм хьэрычэтыщIэ 39-м сом мелуан 279-рэ яритащ. ЩIыхуэ мыинхэр тынымкIэ фондым уней хьэрычэтыщIэ IуэхущIапIэ зиIэ цIыхуи 166-м псоми зэхэту сом мелуан 69-рэ яритащ.
Республикэм бизнес-инкубатору 6 щолажьэ хьэрычэтыщIэхэм ядэIэпыкъуу. 2022 гъэм щIышылэм и 1-м ирихьэлIэу бизнес-инкубаторхэм хьэрычэтыщIэ 72-рэ Iуэху щащIэу щIэсщ, абыхэм щылэжьэн щIыпIэу 296-рэ хухахащ. ЦIыхухэм Iуэхутхьэбзэ щыхуащIэ «Си хьэрычэт Iуэху» центрри мэлажьэ, ар ядоIэпыкъу хэгъэгум хьэрычэт щызыщIэ IуэхущIапIэ 44-м къыщIагъэкIхэр дунейпсо электрон хьэпшып щапIэхэм ихьэнымкIэ.
2021 гъэм ди республикэм щадэIэпыкъуащ щытыкIэ гугъу ихуа хьэрычэтыщIэхэм. Хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ пэрытхэмрэ фейдэ къегъэщIыным емыпха организацэхэмрэ къэрал мылъкум къыхэкIыу грантхэр хухахащ, ирипсэун папщIэ цIыхур нэхъ мащIэ дыдэу зыхуей ахъшэм хуэдиз улахуэу я лэжьакIуэхэм иратыфын папщIэ, къищынэмыщIауэ, зэрыхудачых щIыхуэхэмкIи ядэIэпыкъуащ. Урысейм и УФНС-м и къулыкъущIапIэу КъБР-м щыIэм къызэритамкIэ, 2021 гъэм и щэкIуэгъуэм налог зыт IуэхущIапIэу 1035-м грантхэр хуаутIыпщащ, абыхэм цIыху 3216-рэ щолажьэ. Грант ахъшэу ятащ сом мелуан 41-рэ. МазитIым къриубыдэу льготэ зиIэ кредиту сом мелуани 114-рэ ятащ, ар ялъысащ IуэхущIапIэ 43-м.
«Хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ щхьэзакъуэ хьэрычэт Iуэху къызэIузыхыну хуейхэм я жэрдэмыр дэIыгъыныр» лъэпкъ проектым и зэхэлъыкIэщIэм ипкъ иткIэ, «Зи щхьэ хьэрычэт хуэзыщIэ цIыхухэм Iэмал къахузэгъэпэщын», «Хьэрычэт Iуэхур тыншу къызэрагъэпэщын, лажьэу зэтраублэн папщIэ ядэIэпыкъун», «Хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ псынщIэу зэтраухуэн» щIыналъэ проектхэр ди хэгъэгум щолажьэ. 2021 гъэм щIыналъэ проектхэм хухахащ сом мелуани 144-рэ, ахэр мэкъумэш IэнатIэм хьэрычэт Iуэху къыщызэзыгъэпэщахэм иратащ. 2021 гъэм кърикIуахэм ятепщIыхьмэ, лъэпкъ проектхэр ди республикэм гъэзэщIа щыхъуащ.
«Хьэрычэт Iуэхум зегъэужьынымкIэ сэбэпышхуэ хъуащ къэралыр зэрадэIэпыкъуар. Ди хэгъэгум нобэкIэ хьэрычэтыщIэ 19144-рэ щолажьэ, нэгъабэ еплъытмэ, щхьэзакъуэ хьэрычэтыщIэхэмрэ Iуэху цIыкIу, курыт зыгъэлажьэхэмрэ я бжыгъэм проценти 7,2-кIэ хэхъуащ. Абы щылажьэхэм я бжыгъэри процент 19-кIэ нэхъыбэ хъуащ, хьэрычэт Iуэхум IэнатIэ щаIэщ цIыху мин 54-м», - жиIащ КъБР-м и Iэтащхьэм.
«Налог тыкIэм и хабзэщIэм и фIыгъэкIэ, зи щхьэ хьэрычэт хуэзыщIэжхэм я бжыгъэр 2021 гъэм хуэдийкIэ нэхъыбэ хъуащ. Иджыпсту ахэр цIыху 15589-рэ мэхъу. ГурыIуэгъуэщ хьэрычэт пщIэн папщIэ къэралым Iэмал псори къузэритыр, псом хуэмыдэу пандемием и лъэхъэнэм хуабжьу защIигъэкъуащ. Зи щхьэ хьэрычэт хуэзыщIэхэм псоми зэхэту сом мелуан 900 къалэжьащ, абы щыщу республикэ бюджетым налогыу сом мелуан 21-рэ халъхьащ», - дыщIигъуащ КIуэкIуэ Казбек.
Iэтащхьэм жиIащ хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ къызэIузыххэм я бжыгъэр нэхъыбэ, налог Iуэхур тынш зэрыхъуам и фIыгъэкIэ республикэ бюджетым и хэхъуэри зэрынэхъыбэр. «ЩIышылэ мазэм тещIыхьауэ жыпIэмэ, щIыналъэ бюджетым езым и хэхъуэу иIэр нэгъабэ и апхуэдэ пIалъэм елъытауэ процент 30-кIэ нэхъыбэщ, ахъшэкIэ къапщтэмэ, ар сом мелуан 860-рэ мэхъу. А мылъкур псэукIэр егъэфIэкIуэным текIуэдэнущ. ХьэрычэтыщIэ Iуэхур хэгъэгу экономикэм лъабжьэ хуэхъу пкъыгъуэщ. ДяпэкIи иужь дитынущ хьэрычэт мащIэмрэ курытымрэ ират дэIэпыкъуныгъэм нэхъри зэрыхэдгъэхъуэным, абы фейдэ нэхъыбэ къызэредгъэщIыным», - жиIащ КIуэкIуэ Казбек.