Жыг триллион тхухэсэтэмэ…
Дуней щытыкIэм иужьрей илъэсхэм хэпщIыкIыу зэрызихъуэжым, дэнэ щIыпIи нэхъ хуабэ зэрыщыхъум егъэгузавэ щIэныгъэлIхэр.
Хуабэм къишэнкIэ хъунум фIыуэ щыгъуазэхэм трагъэчыныхь щIыуэпсым «Iэ щIыIэкIэ» хэIэбэныр икIэщIыпIэкIэ гъэувыIэн зэрыхуейм. Армырамэ, пхуэмыгъэзэкIуэжын гузэвэгъуэ къишэнкIэ зыхуэIуа щыIэкъым, жаIэ дуней щытыкIэм кIэлъыплъ IэщIагъэлIхэм.
ЩIэныгъэм зегъэужьынымкIэ зэгухьэныгъэу США-м щылажьэм а Iуэхум теухуауэ щекIуэкIа зэхуэсым Швейцарием щыщ эксперт Кроутер Томас къыщыхилъхьащ дунейм и щIыпIэ-щIыпIэкIэрэ щыхэгуэшауэ жыг триллион щыхэсэн хуейуэ. «ЩIым иджыпсту къыщыкI жыг триллионищым дызэрыбауэ жьым къыхашыфынущ углероду гигатонн 400 хуэдиз. Жыгхэм я бжыгъэр зы триллионкIэ нэхъыбэ тщIымэ, хьэуам углекислотауэ хэтым и бжыгъэр куэдкIэ тхуэгъэмэщIэнущ, апхуэдэ щIыкIэкIи дунейм и хуабагъэм кIуэ пэтми зэрыхэхъуэр къызэтедгъэувыIэфынущ», - щыжиIащ зэIущIэм щIэныгъэлIым.
Мэзхэм абы и лъэныкъуэкIэ къалэнышхуэ ямыгъэзащIэу къэзылъытэхэр щыIэми, щытыкIэр щыхьэт зытехъуэр нэгъуэщIщ – къэхутэныгъэщIэхэм къагъэлъагъуэ щIыуэпсым къыщыхъу зэхъуэкIыныгъэ мыщхьэпэхэр зэтеIыгъэнымкIэ жыгхэр IэмалыфIу зэрыщытыр.
«ЩIым иджыри техуэнущ жыг триллион 1,2-рэ. Апхуэдэ щIыкIэкIэ, дэ дуней щытыкIэм земыгъэхъуэжыныр къызэдгъэпэщыфынум и мызакъуэу, кIуэдыж псэущхьэ куэди къытхуегъэлынущ», - жиIащ Кроутер.
Нэхъыбэ мэхъу
Урысей Федерацэм и цIыху нэхъыбэм къыIах хъуащ хамэ къэралхэм я паспортхэр. Илъэс блэкIам и щIышылэ – щэкIуэгъуэ мазэхэм къриубыдэу ди цIыхухэу апхуэдэ дэфтэрхэм щIэупщIар процент 20-кIэ нэхъыбэщ, 2017 гъэм и апхуэдэ пIалъэм елъытауэ.
Апхуэдэ паспорту къыIахыр 2014 – 2016 гъэхэм процент 60-кIэ нэхъ мащIэ хъуауэ щытащ. ЩытыкIэм иджыпсту апхуэдэу зыщIихъуэжам и щхьэусыгъуэу экспертхэм къалъытэр къэрал зэхущытыкIэхэр зэрефIэкIуэжарщ, ди цIыхухэр хамэ къэрал дэфтэрхэм хуеин щIэхъури зыгъэпсэхуакIуэ кIуэн щхьэкIэщ.
«Псалъэм папщIэ, илъэс кIуам къриубыдэу Тыркум зыщагъэпсэхуащ ди цIыху мелуанихым щIигъум. Апхуэдэ нэхъапэм зэи къэхъуакъым, - жиIащ Урысейм и туроператорхэм я зэгухьэныгъэм и вице-президент Горин Дмитрий. – Псори зэхэту къапщтэмэ, хамэ хэкухэм зыщызыгъэпсэху урысейхэм я бжыгъэр проценти 10-кIэ нэхъыбэ хъуащ. Тыркум ехьэлIауэ жыпIэмэ, ар процент 30 мэхъу».
Нобэ
♦ЩIэпхъаджагъэ зыкIэлъызэрахьа цIыхухэм защIэгъэкъуэным и дунейпсо махуэщ
♦Мысырым и Зэкъуэтыныгъэм и махуэщ
♦Индием Анэм и махуэр щагъэлъапIэ
♦1714 гъэм Санкт-Петербург къыщызэрагъэпэщащ Аптекарскэ хадэр. Иджыпсту ар РАН-м и Ботаническэ хадэрщ.
♦1819 гъэм Флоридэр Испанием къыхэкIри, США-м и штат хъуащ - ар Америкэм доллар мелуанитхукIэ иращащ.
♦1921 гъэм СССР-м и Къэрал планыр къызэрагъэпэщащ.
♦1935 гъэм унафэ къащтащ США-м и президентым и хэщIапIэ Унэ хужьым кхъухьлъатэхэр щхьэпрылъэтыкIыну зэрыхуимытым теухуауэ.
♦1946 гъэм Америкэм щыщ микробиолог Ваксман Зельман стрептомицин хущхъуэр зэхилъхьащ. Хущхъуэхэр зэхэлъхьэным, цIыхум и Iэпкълъэпкъым и зэфIэкIыр къэхутэным хуэунэтIауэ иригъэкIуэкIа лэжьыгъэшхуэм папщIэ 1952 гъэм абы Нобель и саугъэтыр иратауэ щытащ.
♦1958 гъэм Мысырымрэ Сириемрэ я президентхэм Iэ щIадзащ я къэралхэр зэгуагъэхьэу Хьэрып Республикэ Зэкъуэт къызэрызэрагъэпэщым теухуа унафэм.
♦1993 гъэм УФ-м и Президентым деж щылэжьэну Президент совет къызэрагъэпэщащ.
♦2014 гъэм Украинэм и Радэ Нэхъыщхьэм унафэ къищтащ а къэралым и еплIанэ президент Янукович Виктор конституцэкIэ и пщэ къыдэхуэ и къалэнхэр зыщхьэщихыжауэ къэлъытэным теухуауэ.
♦1732 гъэм къалъхуащ дзэ къулыкъущIэ, США-м и япэ президенту щыта Вашингтон Джордж.
♦1812 гъэм къалъхуащ Польшэм щыщ композитор, пианист цIэрыIуэ Шопен Фредерик.
♦1942 гъэм къалъхуащ биологие щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор Щауэ Мухьэмэд.
♦1946 гъэм къалъхуащ къэрал къулыкъущIэ, Урысейм и Президентым и лIыкIуэу Кавказ Ищхъэрэ федеральнэ щIыналъэм щыIа, Урысейм и ЛIыхъужь Казанцев Виктор.
♦1946 гъэм къалъхуащ УФ-м щIыхь зиIэ и энергетик, КъБР и къэрал, жылагъуэ лэжьакIуэ Кебеков Владимир.
♦1954 гъэм къалъхуащ КъБР-м и Парламентым и депутату щыта, Къэбэрдей-Балъкъэрым мэкъумэш хозяйствэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Щоджэн Мартин.
♦1957 гъэм къалъхуащ УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым и сенатор, 2005 – 2013 гъэхэм КъБР-м и Президенту щыта, экономикэ щIэныгъэхэм я доктор, ЩIДАА-м и академик Къанокъуэ Арсен.
♦1960 гъэм къалъхуащ Къэрал, политикэ лэжьакIуэ, КъБР-м и Правительствэм и УнафэщIу лэжьа Хьэсанэ Руслан.
♦1961 гъэм къалъхуащ КъБР-м, КъШР-м, Адыгэ Республикэм, Ингушым я цIыхубэ артисткэ Сокъур Ольгэ.
♦1974 гъэм къалъхуащ КъБКъМУ-м и ректор, техникэ щIэныгъэхэм я кандидат, доцент Апажэ Аслъэн.
♦1975 гъэм къалъхуащ Урысей актрисэ цIэрыIуэ, уэрэджыIакIуэ, УФ-м и Къэрал саугъэтыр зыхуагъэфэща Будинэ Ольгэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уфауэ щыщытынущ. Хуабэр махуэм градуси 2 - 3, жэщым 1 градус щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Псым хэлъ пхъэр мэфри, фэм дэлъ гур мэбампIэ.
