Тыркуми нэгъуэщI къэралхэми щыцIэрыIуэщ медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, Адыгэ Бзылъхугъэ Хасэм (Истамбыл) и гуащэ Шурдым Гюнсел. Ар сыт щыгъуи жыджэру хэтщ лъэпкъ Iуэхухэм, уеблэмэ езым и жэрдэмкIэ зэхуэс зэмылIэужьыгъуэхэр къэрал зэхуэмыдэхэм щIэх-щIэхыурэ къыщызэрегъэпэщ. ЛъэпкъылI нэсым ипхъу хэкупсэу къыщIэкIащ Гюнсел, зи гъащIэри зи гуащIэри къызыхэкIа лъэпкъыжьым етауэ псэуа и адэм и IуэхущIафэхэм иджы езым къыпещэ.
И лэжьыгъэ нэхъыщхьэм къыдэкIуэу иджыпсту зи унафэщI Адыгэ Бзылъхугъэ Хасэр езым и жэрдэмкIэ илъэс зыбжанэ япэ къызэрагъэпэщыжауэ щытащ. Нэхъ пасэм ар адыгэхэм япэ дыдэу Тырку къэралыгъуэм щызэхаша зэгухьэныгъэхэм ящыщт.
Иджыпсту Гюнсел нэхъыбэу зиужь итыр адыгэ цIыхубзхэм ядэIэпыкъунырщ, абыхэм я къалэнхэр зы мащIэкIэ нэхъ мыхъуми ящхьэщыхынырщ. А псом япэ ирагъэщ, дауи, адыгэбзэр, адыгэ щэнхабзэр, адыгэ хабзэр хъумэныр, щIэблэм ирагъэщIэныр.
«Щэнхабзэ и лъэныкъуэкIэ дызыхэсхэм дыкъызэрацIыхуным, нэхъ зэпыщIа дызэрыхъуным, ди макъамэ, уэрэд дахэхэм цIыхубэр зэрыдедгъэхьэхыным иужь дитщ. Ди къару нэхъыбэр зэтхьэлIэр ди сабийхэм адыгагъэр яхэлъу къэдгъэхъунырщ, бзэр, хабзэр ящIэу балигъ гъащIэм хэдгъэхьэнырщ. Иджырей сабийхэм я адэ-анэхэм бзэр ящIэжкъым, лъэпкъым и хъугъуэфIыгъуэхэм хуэхейщ, абы ипкъ иткIэ, цIыкIухэм нэхъ хэкъузауэ дадолажьэ, ахэр къэзылъхуахэри щIэх-щIэхыурэ зэхыдошэ. Программэ гъэпсам тету долажьэри, адыгэ сабийхэр курыт школым мыкIуэ щIыкIэ, илъэси 3-5 зи ныбжь цIыкIухэр идогъаджэ, адыгэбзэр ядогъащIэ», - жеIэ Шурдымым.
Абы къыдэлажьэхэм я нэхъыбэм IэнатIэ зырыз яIэщ, езым хуэдэу. Ауэ псори зэзышалIэр къызыхэкIам хуэпэжынырщ, бзэр хъумэжынырщ, зыхэсхэм яхэмышыпсыхьыжынырщ, нэхъыщхьэ дыдэращи, къащIэхъуэ щIэблэм адыгэгу якIуэцIылъу къэгъэхъунырщ. Пэжыр жыпIэмэ, лэжьыгъэм къахудэхуэ зыгъэпсэхугъуэ зэманыр Хасэм щагъакIуэу аращ.
Тыркум адыгэ куэд ис щхьэкIэ, Хасэхэм екIуалIэр мащIэ дыдэщ. Ахэр школхэм щоджэ, университетхэм щIэсщ, Европэм, Америкэм щIэныгъэ щызэрагъэгъуэт, я IэщIагъэм щыхагъахъуэ. Дэнэ кърахын абыхэм апхуэдэ зэманрэ Iэмалрэ, Хасэхэм кIуэну, бзэр яджыну? Абы и хэкIыпIэу бзылъхугъэхэм къагупсысащ: щIэныгъэ зыбгъэдэлъ пщащэ дахэхэр, щIалэ къуданхэр щызэхуэзэн, щызэрыцIыхун пшыхьхэр къызэрагъэпэщ. Акъыл жанрэ теплъэ дахэрэ зиIэ щIэблэр гуузкъэ нэгъуэщI лъэпкъ ептыну е къебгъэшэну? Ар дэтхэнэ анэми игу къеуэ Iуэхугъуэщ, дэтхэнэ зы хэхэс адыгэми и гур щIэузщ. Адыгагъэр хъумэжа щыхъунур адыгэ унагъуэхэр яухуэкIэрэщ.
А псом къищынэмыщIауэ, гум еIэзэ дохутыр цIэрыIуэр жэрдэмщIакIуэ хуэхъуащ илъэсипщIым щIигъуауэ къэрал зэмылIэужьыгъуэхэм къыщызэрагъэпэщ медицинэ конференцэхэм. Абы медицинэм фIыуэ хэзыщIыкI IэщIагъэлIхэр я лэжьыгъэм и пIалъэкIэ щызохъуажэ, зым и IуэхущIафэм адрейр щыкIэлъоплъ, медицинэм щIэуэ къыхыхьа Iэмэпсымэхэмрэ Iэмалхэмрэ щызэрагъэцIыху. Ауэ, Гюнсел зэрыжиIэмкIэ, апхуэдэ конференцэхэм я мыхьэнэ нэхъыщхьэр, дауи, дуней псом щызэбгрыпхъа, щIэныгъэшхуэ зиIэ, зэлэжь Iуэху и лъэныкъуэкIэ цIэрыIуэ хъуа адыгэхэр зэрыцIыхунырщ, зэкIэлъыкIуэнырщ, зэдэIэпыкъужынырщ. А конференцэр хэкужьым нэхъыбэрэ щегъэкIуэкIыным и нэр къыхуокI Гюнсел. А зэхуэсым хэлъ сэбэпынагъ псом къадэкIуэу, дохутырхэм я Iэ къимыхь адэжь щIыналъэр зрагъэлъагъумэ, адыгэбзэ дахэм щIэдэIумэ, хьэуа къабзэм ирибауэмэ, игъащIэ лъандэрэ зи хъыбар зэхах Iуащхьэмахуэ зрагъэлъагъумэ, хъарзынэкъэ?! Ар хэхэс адыгэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэщ.
Бзылъхугъэ Iущым жиIэ зэпытщ «адыгагъэр зыщывгъэгъупщэ, адыгэбзэкIэ фымыпсалъэ» жаIэу ди лъэпкъэгъухэр щагъэшынэу щыта зэман кIыхьыр зэрыблэкIар, икIи къелъытэ я Iэ-я лъэр къаутIыпщауэ, лъэпкъ щэнхабзэм зрагъэужьыфыну Iэмалхэр яIэ хъуауэ. «Апхуэдэ щытыкIэ шынагъуэр щыщыIам хэхэс адыгэхэм куэд яфIэкIуэдащ, хэкужьым къыздраха хъугъуэфIыгъуэ нэхъыщхьэм - бзэмрэ хабзэмрэ - я Iыхьэ нэхъыбэр яIэщIэхуащ. Адыгэ куэд зэрыадыгэр жамыIэфу, анэдэлъхубзэкIэ псалъэ мыхъуу псэуащ. Иджы дызэлэжьыжын хуейщ. Зы цIыхум е Хасэм и закъуэкIэ Iуэхур кIуэтэнукъым. Адыгагъэр къэтIэтыжын папщIэ, Тырку меджлисым Iуэхугъуэ пыухыкIа иригъэкIуэкIын хуейщ пропагандэм епхауэ, къищынэмыщIауэ, «адыгэ хабзэр зезыхьэ, адыгэбзэ зыIурылъ псоми - афэрым!» - жиIэу гъуэгу иритыпхъэщ. Меджлисым апхуэдэ къалэн ипщэ дилъхьэжамэ, зэгуэр ягъэшынауэ щыта цIыху къызэрыгуэкIхэми я щхьэр яIэтыжынут. Тырку телевиденэм тхухиха зэманыр мащIэ дыдэщ. Дэ дыхуейщ махуэ псом адыгэ нэтынхэр екIуэкIыу, адыгэбзэкIэ щыпсалъэу канал диIэну», - жеIэ абы.
«Тыркум дис щхьэкIэ, хамэм дахэшыпсыхь хъунукъым, абы папщIэ сыт хуэдэ шхийми депхъуэн хуейщ», - мэгузавэ зи благъэхэр Зеикъуэ къыщызыгъуэтыжа бзылъхугъэм. ИкIи аращ емызэшу къызыхэкIам щIыхуэлажьэр, и лъэпкъэгъухэр щIиIэтыр, хузэфIэкI илэжьу дунейм щIытетыр.
