Тамбукъан гуэлым теухуауэ

Ди щIыналъэм

Ижь-ижьыж лъандэрэ цIыхум щIыуэпсым хущхъуэгъуэ зэмылIэужьыгъуэхэр къыхех. Абыхэм ящыщщ ятIэри. ЯтIэ хущхъуэр лIэужьыгъуэ 700 ирокъу, дэтхэнэми узыфэ зыбжанэ игъэхъужу. Тамбукъан гуэлым къыхах ятIэм нэхъыфI щымыIэу къалъытэ нобэкIэ. Абы щIыIэ узыр Iэпкълъэпкъым хеш, неврологие узыфэ зэмылIэужьыгъуэми я хущхъуэгъуэщ, лышх уз, псориаз, нейродермит, щIыфэ къилъэлъ, целлюлит, фошыгъу уз, гу уз, кIэтIий уз зиIэхэм, зи жьэжьейхэр, шхалъэр, щахэр, чэр къызэузхэм сэбэп яхуохъу. Къыхэгъэщыпхъэщ, ятIэр зэмызэгъ зэрыщымыIэр, аллергие къызэрыхэмыкIыр.  

Тамбукъан гуэлым (Тамбий гуэл) къыщIах ятIэм хущхъуэ бжыгъэншэхэр къыхащIыкI. Ахэр узыншагъэр щызэтрагъэувэж IуэхущIапIэхэмрэ сымаджэщхэмрэ куэду къыщагъэсэбэп, хамэ къэралхэми ящэху.
Гуэл лъабжьэм щIэлъ ятIэ хущхъуэр тонн мелуани 2,5-рэ мэхъу. Ар тхыдэм 1773 гъэ лъандэрэ къыхощыж, 1886 гъэм щыщIэдзауэ медицинэми косметологиеми къыщагъэсэбэп, ауэ ди цIыхухэм пасэрей зэман жыжьэ лъандэрэ зрахьэлIэ. ЯтIэм хэлъ микроорганизмхэмрэ минералхэмрэщ и хущхъуагъыр зэлъытыжари.
Гуэлым и кууагъыр ику иту метри 10 мэхъу, икIи ар (кууагъыр) уэшх, уэс къехымрэ гъэм и зэманымрэ елъытащ. Гуэлым ит псыр тенджызыпсым хуэдэу шыугъэщ.
Тамбукъан ятIэр апхуэдэу сэбэпщ дахагъэмкIэ. Адыгэ бзылъхугъэхэм Тамбукъан ятIэм удзыпс зэмылIэужьыгъуэхэр хакIэжырти, я напэр ирагъэкъабзэу, зыщахуэу щытауэ жаIэж, я щIыфэр, нэкIур хужь, щабэ, дахэ зыщIри арат. КъищынэмыщIауэ, ятIэм уIэгъэр нэхъ псынщIэу егъэкIыж, е иримыгъакIуэу.
Гуэлыр хъурей хэшауэ щытщ, километри 2 и кIыхьагъщ, зы километр и бгъуагъщ, щIы гектари 170-рэ еубыд, зыгъэнщIыр уэшхыпсымрэ ЯтIэкъуэ къыхэжымрэщ. Абы къищынэмыщIауэ, бжьамий йокIуалIэ, псы хущхъуэ къызыщIэж щIыпIитI хуащIащ.
Тамбукъан гуэлым гъэщIэгъуэн куэд хэлъщ - фIыцIэу, хьэлъэу, уигъэшынэу къыпщохъу. Ар къызыхэкIыр и лъабжьэм щIэлъ ятIэ фIыцIэр гуэлым къызэрыхэщращ. А ятIэри абы хуэщIа машинэкIэ къыдрахьейри, гъэтIылъыпIэхэм щахъумэ, узыншагъэм щеIэзэ IуэхущIапIэхэм зэбграш, хущхъуэ зыщIхэм ящэхури, зэмылIэужьыгъуэ куэд къыхащIыкI. НобэкIэ Тамбукъан ятIэр нэхъыбэу къыщагъэсэбэпыр ЕсэнтIыгу и курортхэращ. Псалъэм папщIэ, 1914 гъэм Семашкэ и цIэр фIащауэ къызэIуаха грязелечебницэм хуэдэ нобэми, Урысейм и закъуэ мыхъуу, Европэ псом щыIэкъым. Зы махуэм къриубыдэу а IуэхущIапIэм цIыху 2500-м щоIэзэф. ЕтIуанэ увыпIэр Псыхуабэ дэт IуэхущIапIэм еубыд - абы зы махуэм цIыху мини 2-м щоIэзэ. АдэкIэ, Железноводск - цIыху 1500-м.