Хъущт Аслъэнбэч и «бгырыпх зэдзэкIа»

Китайм и къалащхьэ Пекин 2008 гъэм щекIуэкIа Олимп Джэгухэм я дыщэ теувапIэм Хъущт Аслъэнбэч лъэ быдэкIэ техьащ, илъэсищэ и пэкIэ Европэм и бгы нэхъ лъагэ дыдэ Iуащхьэмахуэ и закъуэу къэзыгъэIурыщIа ди лъэпкъэгъу Хьэшыр Чылар хуэдэу.

Хъущт Аслъэнбэч наIуэ ищIащ зыхуигъэувыжа къалэным псэемыблэжу зэрыхуэкIуэфыр. ГъащIэм абы и лъагъуэр щыпхишыфащ - гугъурэ нэшэкъашэу икIи къуажэдэс щIалэжь цIыкIуу къежьар Олимп чемпион хъуащ.
Къэбэрдей-Балъкъэрым хыхьэ Тэрч къалэм пэмыжыжьэ Белоглинское къуажэм къыдэкIа бэнакIуэм 2008 гъэм Китайм щызэхэта Олимпиадэм ехъулIэныгъэ щиIэныр зи фIэщ хъур зырызыххэт, Урысей Федерацэм и командэ къыхэхам илъэсиплI хъуауэ хэт пэтми. ЩIэупщIэ щыIэт: хэт ар езы Хъущтыр? Сыт абы хузэфIэкIынур? Ар дауэ къэралым и командэ къыхэхам зэрыхыхьар? Апхуэдэ псалъэмакъ мыщхьэпэ къекIуэкIхэм емылъытауэ, Аслъэнбэч зыхуигъэувыжа къалэныр зэригъэзэщIэным иужь итт. Нэхъ мащIэ дыдэу ар зыщыгугъар, Пекин зэрыкIуэн путевкэ зыIэригъэхьэнырати, къехъулIащ.
 Хъущтым и зэфIэкIыр къэзымылъыта псоми я нэхейкIэ Китайм абы лъагапIэ нэхъ ин дыдэр къыщищтэфащ: зэIущIих иригъэкIуэкIати, хыми текIуэныгъэ къабзэ къыщихьащ, и хьэрхуэрэгъухэм зы очкои къаримыгъэхьу! Апхуэдэ ехъулIэныгъэхэр спортым и тхыдэм илъэс куэдкIэ къыхэнэнущ.
Алыдж-урым бэнэкIэмкIэ килограмм 96-рэ зи хьэлъагъхэм я гупым адыгэ чемпионыщIэ къызэрыхэхъуам и хъыбарым зэщIищтащ дэнэ щIыпIи щыпсэу ди лъэпкъэгъухэр. Ар спортым цIыху псори - дихьэххэри абы пэжыжьэхэри - щызэщIигъэуIуа махуэт.
ЕпщыкIубгъуанэ лIэщIыгъуэм адыгэхэм къатепсыха гуауэм лъэпкъ куэдым хуэдэу дунеишхуэм щызэбгридзащ Хъущт лъэпкъри. Абыхэм ящыщ унагъуэ куэд щопсэу Адыгейм, Къэбэрдей-Балъкъэрым, хамэ къэрал зыбжанэм. Псоми я гъащIэр къызэрекIуэкIар зырызыххэущ, ауэ я лъабжьэр, я къежьапIэр зыщ - Шапсыгъырщ. Абы щыIэщ Хъущтхэ я къуажэ КIыщмей Ин жылагъуэр.
- Аслъэнбэч олимп медалым зэрыхуэкIуа гъуэгуанэр икъукIэ гугъут, - и гъэсэныр зэрыIукIар къегъэсэбэпри, жеIэ и тренер Къардэн Анзор. - Командэ къыхэхам езым ипкъ иIэжщи, абы ухэхуэныр лэжьыгъэ хьэлъэщ. Пекин дыщыкIуэнум и пэ къихуэ илъэситIым зыми шэч къытредгъэхьакъым дэ къэралым и цIэкIэ Олимп Джэгухэм дызэрыщыбэнэфынум. Аслъэнбэч и зэIущIэ псори къабзэу къихьэхурт, и хьэрхуэрэгъухэм зы очко закъуэ фIэкIаи яритакъым. КъищынэмыщIауэ, ар хуитакъым щыуагъэ гуэр IэщIэкIыну - апхуэдэу ущытыныр икъукIэ хьэлъэщ.
Тренерым къызэрилъытэмкIэ, Хъущтым и хьэлыфIхэм ящыщщ зы Iуэхум зытриухуэу адрейхэр лъэныкъуэкIэ иригъэкIуэтэкIыфыныр.
- Аслъэнбэч сытым дежи дахэу, удэзыхьэхыу мэбанэ, - жеIэ Къардэным. - Iэмал куэд ещIэри, ахэр и хьэрхуэрэгъухэм я зэфIэкIым елъытауэ къегъэсэбэпыф. Абы и дэтхэнэ зэIущIэри гукъинэж, псори дэзыхьэх мэхъу.
Пекин щригъэкIуэкIа япэрей зэIущIитIым яужькIэ, цIыху мин 15 зыщIэс пэшым дикторым Хъущтыр къыщригъэблагъэм, псори IэгуауэшхуэкIэ пэджэжащ. Абы и бэнэкIэм кIэлъыплъыну зэIущIэхэм къекIуалIэрт нэгъуэщI къэралхэм я командэ къыхэхахэм я тренерхэр.
Алыдж-урым бэнэкIэмкIэ профессиональнэу Хъущт Аслъэнбэч зигъэсэн щыщIидзар гувауэщ - илъэс 23-рэ хъууэщ, щIэныгъэ нэхъыщхьэ зригъэгъуэта иужькIэ. Абы и пэкIэ, и ныбжь щIалэ цIыкIухэм хуэдэу, къыщыхъуа къуажэм щылажьэ лъэпкъ бгырыпх бэнэкIэмкIэ секцэм зыщигъэсащ. АдэкIэ ерыщу щыпищащ еджапIэ зыщIэтIысхьа Къэбэрдей-Балъкъэр мэкъумэш академием.
Аслъэнбэч и анэр пэщIэдзэ классхэм я егъэджакIуэщ, и адэр щIалэ цIыкIур илъэситху хъууэ дунейм ехыжащ. Унагъуэм сабиищ къыщыхъуащ: шыпхъу нэхъыжьрэ къуэш нэхъыщIэрэ иIэщ. Спортым и япэ лъэбакъуэхэр Хъущтым щрагъэчащ тренерхэу Битокъу Юрэрэ Цырхъ Анзоррэ. ЕджапIэ нэхъыщхьэм «технолог» IэщIагъэр щызригъэгъуэтащ. ЩIэныгъэ нэхъыщхьэ игъуэта иужькIэщ абы бэнэкIэм и зэман псори щыхухихар.
Нэхъапэм зыми ямыцIыхуу щыта, Къэбэрдей-Балъкъэрым и бэнакIуэ щIалэщIэр къэралым и командэ къыхэхам и тренерхэм ягу дыхьащ икIи я гъусэу зигъэсэну ирагъэблэгъащ. АдэкIэ абы зэхуихьэсу щIидзащ нэхъ лъапIэныгъэ дыдэ зиIэ саугъэтхэр.
Пекин и дыщэ медалыр Аслъэнбэч къыхуихьащ езым фIэкIа зыми нэгъэсауэ къыхуэмыгъэсэбэп бэнэкIэ Iэмал гъуэзэджэм - «бгырыпх зэдзэкIа» зыфIащам. Мы спорт лIэужьыгъуэм хэтхэр щыгъуазэщ ар зэбгъэхъулIэну хуабжьу зэрыгугъур. КъызэрымыкIуэ къарумрэ Iэзагъымрэ къищынэмыщIауэ, абы папщIэ егъэлеяуэ псынщIагъ пхэлъын хуейщ: къыпщхьэщыс хьэрхуэрэгъум напIэзыпIэм укъыIэщIокI, зэщIыбоубыдэ, алэрыбгъум къытыбочри, уи щхьэмкIэ щхьэпрыбодз. Апхуэдэ Iэмалым Аслъэнбэч хуабжьу дэзыхьэх адыгэ бгырыпх лъэпкъ бэнэкIэм куэдрэ ущрохьэлIэ.
Хъущтым и «бгырыпх зэдзэкIам» дуней псом и спортсмен цIэрыIуэ куэд ихьащ. Иужьрейхэм ящыщщ Олимпиадэм и финалым щыхигъэщIа нэмыцэ абрагъуэ Энглих Миркэ.
- Псори езыр-езыру къэхъуащ, - игу къегъэкIыж Пекин и чемпионым. - И Iэр къыщишиям къысхуэмыIэтынкIэ шэч къытесхьат. АрщхьэкIэ секIуэтэкIи хъунутэкъыми, къарурэ ерыщагъыу сиIэр зэхэслъхьэри, си хьэрхуэрэгъур щхьэпрыздзащ.
Нобэ Хъущтыр Европэм щэнейрэ и чемпионщ (2008, 2009, 2010 гъэхэм), дунейпсо зэпеуэм тIэунейрэ жэз медалхэр къыщихьащ (2009, 2010 гъэхэм), Дунейпсо кубокыр зыIэригъэхьащ (2008 гъэм), Урысей Федерацэмрэ хамэ къэралхэмрэ я зэхьэзэхуэ зыбжанэм щытекIуащ, дунейпсо классымкIэ спортым и мастерщ.
Алыдж-урым бэнэкIэм хэкIыжа иужькIэ Хъущт Аслъэнбэч илъэс зыбжанэкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым спортымкIэ и министру лэжьащ. А IэнатIэми ехъулIэныгъэфIхэр щызыIэригъэхьащ.
Спортым щиIа зэфIэкIхэм къыпэкIуэу Хъущтым къыхуагъэфэщащ Зэныбжьэгъугъэм и орденымрэ «Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и пащхьэм щиIэ фIыщIэхэм папщIэ» орденымрэ.
Аслъэнбэч унагъуэ дахи иIэщ. ЗэгурыIуэрэ зэдэIуэжу и щхьэгъусэмрэ абырэ зэдапI хъыджэбзищрэ зы щIалэрэ.

ЖЫЛАСЭ Заурбэч.
Поделиться:

Читать также: