Балъкъэр театрым и псыпэр зыгъэжа

КъБР-м щIыхь зиIэ и артист,  усакIуэ, драматург  цIэрыIуэ  Маммеев Ибрэхьим  къызэралъхурэ илъэсищэ ирокъу.   Абы къигъэщIа илъэс 85-м  щыщу  65-р  театрым  тыхь хуищIащ.

Курыт еджапIэм щыщIэсым  щегъэжьауэ   артист гъащIэм дихьэхащ Ибрэхьим.  Театр гупжьейхэм жыджэру хэтт,  блынгазетым щхьэкIэ усэхэр итхырт.  Артист IэщIагъэ ГИТИС-м щызэзыгъэгъуэтыну зи насып къикIахэм ящыщщ ар. Абы   япэу  игъэзэщIар Тренёв Константин  и «Любовь Яровая» пьесэм  хэт  Кошкиным и ролырщ. Спектаклыр утыку щрахьа махуэр (дыгъэгъазэм и 7, 1939 гъэ)  Балъкъэр профессиональнэ театрыр къыщыунэхуа махуэу ялъытэ.
1940 гъэм     дзэм къулыкъу  щищIэну Маммеевыр  дашащ. Хэку зауэшхуэр къыщыхъеям  ар Перемышль    къалэм щыIэт. Генерал Ватутин Николай, маршал  Жуков Георгий  сымэ я  щхьэхъумэхэм иужькIэ яхэтащ. Хэку зауэшхуэм и II нагъыщэ, Вагъуэ Плъыжь орденхэр, медал 6 зэмылIэужьыгъуэхэр къратащ.  1946 гъэм  и   унагъуэр здэщыIэ Къыргъызым  езыри кIуэри, абы  пIалъэкIэ  егъэджакIуэу щылэжьащ.
1956  гъэм хэкум къигъэзэжри,     «Коммунизмге жол»  газетым  щэнхабзэмкIэ и къудамэм и унафэщI IэнатIэр  ирихьэкIащ. Лъэпкъ театрыр къызэIуахыжа иужькIэ абы  увыжри,  игури и псэри хилъхьэу псэуху  хуэлэжьащ.  
Маммеев Ибрэхьим  цIыху гуащIафIэт. Абы  и къалэмым   тхылъ 16 къыщIэкIащ, пьесэ 14-м    щыщу пщIыр театрым щагъэуващ.
 
Маммеев Ибрэхьим
 
Дэ дыбалъкъэрщ

Дыбалъкъэрщ дэ,
Дыбгырысщ.
Дитщ къуршыщхьэхэм дыщакIуэу,
Мэкъу  дыщоуэ  джабэ нэкIухэм,
Гъэмахуэкуми
Догъуэт уэс.

Дыбалъкъэрщ дэ,
Дыбгырысщ.
Щыдогъасэ ди шы лъэщхэр,
Щыдогъэхъур куэду Iэщыр
Ди къурш лъапэ,
Ди ауз.

Дыбалъкъэрщ дэ,
Дыбгырысщ.
КъыдгуроIуэ къырхэм я бзэ,
Псынэм хуэдэу ди псэр къабзэщ,
Тхэлъщ дэ хабзэ,
Тхэлъщ нэмыс.

Дыбалъкъэрщ дэ,
Дыбгырысщ.
КъыщIыдох щIым хъугъуэфIыгъуэ,
 Къэрал хэхъуэр догъэбагъуэ,
Дызыхуейм дэ дылъоIэс.
ПщIэ зыхуэтщIыр
Дэ цIыху нэсщ.
Дыкъуршыбгъэхэщ, дыхахуэщ.
Щыдохъумэ бийм ди лъахэр…
Дыбалъкъэрщ дэ,
Дыбгырысщ!

Къуршыпс

НэпкъитIым йоныкъуэкъу,
МэхъущIэ,
Мывэжьхэм елъэу мажэ-уэрщ.
Абы къигъэкIыр уи гум
ГъащIэрщ.
Си псэм пэсщIу сиIэр арщ.

Сыкъызэралъхурэ сызэфэ
Къуршыпсыр,
Быдзышэу сфIэIэфIщ.
СызэрыцIыкIурэ и Iуфэ
Абы сэ сыIутыну
СфIэфIщ.

Срихьэу куэдрэ и архъуанэ,
Къуршыпсым сэ
ЗыщызгъэпскIащ:
СыщещIэу гущэу,
И толъкъунхэм
Си сабиигъуэр щIаупскIащ.

СыпхыкIыу Iугъуэм,
Сису лыгъэм,
Зауаем   щыскIуми сэ и гъуэгу, -
Сигу плъар хуэныкъуэу и Iубыгъуэм,
ИтIани  къысхилъхьэфу лIыгъэ,
Дапщэщи ар щIэтащ си нэгу.

Си нэгу мычэму къыщIэзгъэхьэрт
Си къуажэм згъэзэжауэ сэ.
КъызыфIэзгъэщIт сыхуэжэу  щхьэхьу
Зи макъыр кIэншэу
Зэхэсх псым…

СыIутщ и Iуфэм сэ аргуэру
Къуршыпсым.
Си лъахэ ситыжщ…
Слъагъуху псыр жэуэ
ХъущIэу, уэру –
ХузиIэщ гъащIэм  гукъыдэж!

ЗэзыдзэкIар Бицу Анатолэщ.

Щомахуэ Залинэ.
Поделиться: