Дунейм щыхъыбархэр

Былымылым и уасэм хохъуэ

2020 гъэм зи уасэр хэмыхъуа ерыскъы ­бгъуэтыну къыщIэкIынкъым. ЛыхэкIми, гъэш­хэкIми, хадэхэкIхэми, пхъэщхьэмыщхьэми, IэфIыкIэми - нэхъ лъапIэ мыхъуа абыхэм зыри яхэткъым. Уасэхэр адэкIи дэмыкIуеину щыхьэт техъуэфынукъым ахэр зыгъэувхэри зэрагъэув щIыкIэм кIэлъыплъыныр зи пщэ дэлъ IуэхущIапIэхэм я лэжьакIуэхэри.

Дыгъуасэ хэIущIыIу зэрыхъуамкIэ, Урысейм былымылыр адэкIи нэхъ лъапIэ щыхъунущ. ЛыхэкIхэм елэжьхэм я лъэпкъ зэгухьэныгъэм зэрыщыжаIамкIэ, Iэщышхуэм и лым и уасэм ­2020 гъэм и мазибгъум процент 17-кIэ хэхъуащ. УФ-м Мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министерствэм и IэщIагъэлIхэм къагъэлъагъуэ Iэщ зэпкърыхам и уасэр илъэсым проценти 6-кIэ зэрыдэкIуеяр - зы тонным сом мин 243,87-рэ хуэзэу.
Урысейм статистикэмкIэ и комитетым къызэ­ритамкIэ, жэпуэгъуэм и закъуэ абы процентищкIэ хэхъуащ, зы килограммым ику иту сом 356,8-рэ хуэзэу, лыпцIэм и уасэри апхуэдизкIэ нэхъ лъапIэ хъуащ икIи зы килограммым сом 503,4-рэ щIат.
ЛыхэкIхэм елэжьхэм я лъэпкъ зэгухьэныгъэм я продукцэр нэхъ лъапIэ щIэхъум и щхьэусыгъуэу къагъэлъагъуэхэм ящыщщ хамэ къэралхэм ­къраш лым и уасэр зэрыдэкIуеяр. Абыи щхьэусы­гъуэ хуэхъур сомым къыщIэкIыр зэрехуэхарщ. КъимыдэкIэ, нэхъ псынщIэу хэхъуэркъым ди къэралым Iэщышхуэу щагъашхэм я бжыгъэр.
Былымылым и уасэм адэкIи хэхъуэну къалъытэ а IэнатIэм кIэлъыплъ аналитикхэм, сыту жыпIэмэ, хамэ къэрал къраш лыхэкIхэм я бжыгъэм кIэрагъэхун мурад яIэкъым. Правительствэм и комиссэм унафэ къищтауэ щытат былымылыр ди къэралым къашэным теухуауэ щыIэ худэчыхыныгъэхэр 2022 гъэм щIышылэм и 1-м къыщыщIэдзауэ Iуихыжыну. Таможнэм абы папщIэ Iих уасэр процент 27,5-рэ хъун хуейуэ ягъэуват. Ауэ а унафэр зэкIэ лажьэркъым.
УФ-м Мэкъумэш хозяйствэмкIэ и министерствэмрэ Экономикэ зыужьыныгъэмкIэ и министерствэмрэ къызэралъытэмкIэ, апхуэдэ налог гъэувыкIэр къэралым былымылыр къыщылэжьынымрэ хамэ къэралхэм кърашхэр гъэмэщIэнымрэ сэбэп хуэхъунут.
«Хамэ къэрал къраш лыхэкIхэм я бжыгъэм зэрыкIэрамыгъэхумрэ сомым и пщIэр зэрехуэхамрэ къыхэкIыу лы уасэм Iыхьэ щанэкIэ хэхъуэнкIэ хъунущ», - щыжаIащ Iэщ зыгъашхэхэм я зэгухьэныгъэм.
ЦIыхухэм махуэ къэс яшххэм ящыщ лыхэкIхэм я уасэр зэрыдэкIуеинум, зэрыгурыIуэгъуэщи, нэхъри гугъу ищIынущ зыхуей хуэмызэ цIыхухэм я гъащIэр. Арыншами къаймэщIэкI ерыскъыхэкIхэм кIэраудын хуейуэ иригъэувэлIэнущ ахэр.

Арэзы удэмыхъуну гугъущ

УФ-м и Къэрал Думэм и депутат, РАН-м и академик Онищенкэ Геннадий къызэрилъытэмкIэ, илъэсыщIэ махуэшхуэхэр гъэлъэпIэным ди къэралым щытрагъэкIуадэ зэманыр гъэмэщIамэ нэхъ тэмэмт. ЗэкIэлъыкIуэу махуипщIкIэ зэрыдэсым и зэран къокI цIыхухэм.

«Склифосовскэм и цIэр зезыхьэ институтым фыщыщIэупщIэмэ, абыхэм къывжаIэнщ щIышылэм и япэ махуипщIыр «ДэIэпыкъуэгъу псынщIэм» щылажьэхэр нэхъ гугъу щехь зэману зэрыщытыр. Щыапхуэдэщ къэралым и дэнэ щIыпIи. Ар къызыхэкIыр цIыхухэм а зэманым фадэкIэ зэрырагъэлейрщ, апхуэдэ щIыкIэкIи я Iэпкълъэпкъыр и пIэм зэрырахурщ. Апхуэдэщ чэфу цIыхухэм фэбжь зэмылIэужьыгъуэхэр зэрагъуэтри, нэгъуэщI насыпыншагъэу а махуэхэм къэхъухэри. Шэч хэмылъу, ар узыхуэмейщ, - жриIащ Онищенкэ «РИА Новости» хъыбарегъащIэ агентствэм и корреспондентым. - ИлъэсыщIэ зыгъэпсэхугъуэхэм ирагъэхьэлIэурэ ди цIыхухэм ящыщ куэдым хамэ къэралхэм зэрызыщагъэпсэхум и фIыгъэкIэ щытыкIэр тIэкIу нэхъ къэщабэу щытамэ, мы гъэм апхуэдэ Iэмал яIэнукъыми, Iуэхур нэхъ гугъу хъуну къыщIэкIынущ».
Зыгъэпсэхугъуэ кIыхьхэр къэралым и экономикэм зэрегуауэри къыхигъэщащ депутатым.
«Дуней псом илъэсыщIэр къыщрагъэхьэри, лэжьэн щIадзэж, дэ махуипщI енкIэ дыдэсщ. Дыгъэгъазэм и 31-р зыгъэпсэхугъуэ махуэу гъэувыныр губзыгъагъэщ, сыту жыпIэмэ, а махуэм цIыхухэм я гур лэжьыгъэм етауэ, я къалэнхэри тэмэму ягъэзащIэу пхужыIэнукъым. Иджыпсту хуэдэу зэи щытакъым. Сыт щыгъуи ди цIыхухэм псори зэпэлъытауэ зрагъэгъэпсэхуу щытащ. Мыпхуэдэ зыгъэпсэхукIэм дыщыхуэкIуар 90 гъэхэрщ. Абы щыгъуэм IэнатIэ куэд зэхуащIыжат, цIыхухэм лэжьапIэ яIэтэкъым, улахуэхэр тэмэму иратыртэкъыми, апхуэдэ зыгъэпсэхугъуэхэмкIэ и «щIыхуэр» зытригъэкIыж хуэдэу ищIырт къэралым. Иджыпсту сыт апхуэдэу тщIын щIыхуейр? АбыкIэ щхьэусыгъуэ щыIэу слъагъуркъым», - жиIащ Онищенкэ Геннадий. Абы арэзы удэмыхъуну гугъущ.
ДызыхуэкIуэ 2021 гъэм и щIышылэм и пэщIэдзэми цIыхухэм махуипщIкIэ загъэпсэхунущ. КъимыдэкIэ, дызэрыт илъэсым и иужьрей махуэр - дыгъэгъазэм и 31-р - мылэжьэгъуэ махуэ щагъэуващ къэралым и щIыналъэ зыбжанэм - Белгородскэ, Курскэ, Владимирскэ, Мурманскэ областхэм, Ставрополь крайм, Тэтэрстанымрэ Кърымымрэ.

Нобэ

♦ЛъэпкъгъэкIуэд щIэпхъаджагъэм хэкIуэдахэр ягу къыщагъэкIыж, геноцидыр мыдэным я дунейпсо махуэщ
♦Iулъхьэ тын-къеIыхыным пэщIэтыным и дунейпсо махуэщ.
2003 гъэм Меридэ къалэм (Мексикэ) щекIуэкIа конференцым Iэ щытрадзауэ щытащ Лъэпкъ Зэкъуэтхэм я Зэгухьэныгъэм Коррупцэм пэщIэтыным хуэунэтIауэ къищта Конвенцэм.
♦Урысейм щагъэлъапIэ Хэкум и ЛIыхъужьхэм я махуэр
♦Урысейм и гъущI гъуэгу транспортым шынагъуэншагъэм щыкIэлъыплъынымкIэ и IэнатIэр къыщызэрагъэпэща махуэщ
♦1968 гъэм
къагупсысащ компьютерым пыщIауэ зэрылажьэ «дзыгъуэ цIыкIур».
♦1992 гъэм США-м щIэныгъэхэмкIэ и лъэпкъ академием къыщызэрагъэпэщащ «Сорос и Фонд» зыфIаща зэгухьэныгъэр. Ар зи жэрдэмри зи мылъкукIэ лажьэри мелардырыбжэ Сорос Джорджщ (иджыпсту абы доллар мелард 24,9-рэ иIэу къагъэлъагъуэ).
♦1802 гъэм къалъхуащ Урысей армэм и генерал-майор, къэралым и дамыгъэ лъапIэ куэд зыхуагъэфэща Анзор Хьэту.
♦1944 гъэм къалъхуащ тхыдэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, Къэрал Эрмитажым и унафэщI Пиотровский Борис.
♦1953 гъэм къалъхуащ Америкэм щыщ актёр, продюсер, режиссёр цIэрыIуэ Малкович Джон.
♦1962 гъэм къалъхуащ медицинэ щIэныгъэхэм я доктор, КъШКъУ-м и профессор Шауэхужь Замир.
Дунейм и щытыкIэнур

«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уфауэ щыщытынущ. ЩIыIэр махуэм 1 градус, жэщым градуси 2 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:

Бийр къыпщытхъурей хъумэ, умыбэлэрыгъ.

Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
Поделиться:

Читать также:

29.03.2024 - 17:31 ЩIым и сыхьэт
29.03.2024 - 12:46 НОБЭ
27.03.2024 - 15:00 НОБЭ
26.03.2024 - 08:01 НОБЭ