НыбжьыщIэхэм я Олимп чемпион Тембот Ахьмэдхъан

ИлъэситI ипэкIэ, 2018 гъэм и жэпуэугъуэ мазэм, Аргентинэм и къалащхьэ Буэнос-Айрес щекIуэкIащ НыбжьыщIэхэм я Гъэмахуэ Олимп Джэгухэр. БэнэкIэ хуитымкIэ зэпеуэм абы дыщэ медалыр къыщихьащ ХьэтIохъущыкъуей къуажэм щыщ Тембот Ахьмэдхъан.

БэнэкIэ хуитымкIэ килограмм 80-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэхьэзэхуэм адыгэ щIалэм къыпэлъэщын къахэкIакъым. Дыщэм щыхущIэкъуа кIэух зэIущIэм къыщыпэува Алжирым щыщ Бенферджаллахь Фатехь Тембот Ахьмэдхъан тригъэкIуэдар секунд 76-рэщ. И хьэрхуэрэгъур тридзэри, абы текIуэныгъэ къабзэр псынщIэ дыдэу зыIэригъэхьащ. Апхуэдэ щIыкIэкIэ, ар НыбжьыщIэхэм я Олимп чемпион хъуащ!
Тембот Ахьмэдхъан къыщалъхуари къыщыхъуари Бахъсэн щIыналъэм хыхьэ ХьэтIохъущыкъуей къуажэращ. 2017 гъэм япэ ехъулIэныгъэ иныр зыIэригъэхьащ, Европэм и чемпион хъури.
Ар иужькIэ олимп резервхэр щагъэхьэзыру Кърымым щыIэ училищэм щеджащ икIи зыщигъэсащ. ИтIанэ, и ехъулIэныгъэ инхэм гу къылърагъатэри, Мэзкуу яшауэ, ди къалащхьэмрэ Адыгеймрэ я цIэкIэ иджыпсту утыку къохьэ.
Нэгъабэрей зэпеуэхэми щылъэщащ Тембот Ахьмэдхъан. Ар етIуанэуи Европэм щытекIуащ, Болгарием, Тыркум, Франджым, Украинэм икIахэр хигъащIэри. Псоми ар куэдкIэ зэрефIэкIам и щыхьэтщ дыщэм щыщIэбэна кIэух зэIущIэм и хьэрхуэрэгъум 9:0-у зэрытекIуар.
Мы илъэсри хъарзынэу иригъэжьат Ахьмэдхъан. Италием и бэнакIуэ цIэрыIуэ, иужькIэ я федерацэм и тхьэмадэу щыта Пелликоне Маттео и фэеплъ зэхьэзэхуэ Рим къалэм щIышылэ (январь) мазэм щекIуэкIащ. А зэпеуэм цIэрыIуэ куэд къызэхуишэсат. Абыхэм ящыщт дуней псом щэнейрэ и чемпион, Олимп Джэгухэм дыжьын медалыр къыщызыхьа (иужькIэ дыщэкIэ яхъуэжащ) Махуэ Билал.
Италием щекIуэкIа «Пелликоне и мемориалым» илъэс пщыкIубл фIэкIа зимыныбжь Тембот Ахьмэдхъан хуабжьу дыщигъэгуфIащ. Килограмм 79-м нэс зи хьэлъагъ балигъхэм я деж дыжьыныр абы щызыIэригъэхьащ. Финалым хуэзышэ зэIущIэм ар 9:0-у щытекIуащ хэгъэрейхэм ящыщ Лумию Кармел. Ди жагъуэ зэрыхъунщи, иужькIэ къыхигъэщIащ Украинэм къикIа Михайлов Василий.
Махуэ Билал дэщIыгъуу бэнэкIэ хуитымкIэ Пелликоне Маттео и фэеплъ зэхьэзэхуэм Италием зэрыщыхэтамрэ абы дыжьын медалыр къызэрыщихьамрэ Тембот Ахьмэдхъан и дежкIэ куэд и уасэщ. А щIалэхэм я гъусэу Рим щыIащ икIи зэпеуэхэм хуигъэхьэзыращ Урысей Федерацэм и ныбжьыщIэ командэ къыхэхам и тренер нэхъыжь Тембот Анзор.
Мы гъэм иджыри зэхьэзэхуэ зыбжанэм хэтынут Ахьмэдхъан. Италием щыIар дызыхыхьа олимп лъэхъэнэм и щIэдзапIэ къудейуэ арат. АрщхьэкIэ мыгувэу къэхъея коронавирус уз зэрыцIалэм псори къызэтрикъутащ, зэхьэзэхуэхэр дэнэ щIыпIи зэман кIыхькIэ къызэрыщызэтрагъэувыIам къыхэкIыу. НтIэ, сытхэр и хъыбар икIи дауэ зэпеуэхэм зыхуигъэхьэзыррэ Адыгейм и спортсмен нэхъыфIу 10-м нэгъабэ хабжа ди лъахэгъум?
- Зэхьэзэхуэ инхэм зэрызыхубгъэхьэзырынум ехьэлIауэ пасэу фиIа мурадхэр, дауи, коронавирусым къызэтрикъутащ. Дауэ фыкъикIа щытыкIэ гугъум?
- ЦIыхухэм дапыIудзауэ унэм зыщыдгъэсащ. Зарядкэ тщIырт, бэнэкIэм и Iэмал зэмылIэужьыгъуэхэр зэдгъащIэрт. ЗэрыхъукIэ, жьы къабзэм дыхэту щIыбым къыщыджыхьырт. Иджыпсту Налшык сыкъэкIуэжауэ Урысей Федерацэм и чемпионатым зыхузогъэхьэзыр. Дыбэлэрыгъыркъым, зэрыхъукIэ, уз зэрыцIалэм зыщыдохъумэ: зыщыдгъасэ пэшым дыщыщIыхьэкIэ ди Iэпкълъэпкъым и хуабагъыр къыдопщытэ, дезинфекцэ дощI. ЦIыху куэд дызэхэмыхьэу тренировкэхэр дощI.
- Куэд щIауэ убанэрэ?
- Си адэр бэнэкIэ хуитымкIэ гъэсакIуэт, адэ къуэшыр къэралым и ныбжьыщIэ командэ къыхэхам и тренер нэхъыщхьэти, сызэрысабийрэ спорт пэшыр си кIуапIэщ. Ахэращ бэнэкIэ хуитыр фIыуэ сэзыгъэлъэгъуари, абы сыдезыгъэхьэхари. Си ныбжьыр илъэсий щрикъум къыщыщIэдзауэ ерыщу зыгъэсэн щIэздзащ икIи зэхьэзэхуэ зэмылIэужьыгъуэхэм сагъакIуэу хуежьащ.
- Уи сабиигъуэ IэфIыр спортым пIэщIихауэ жыпIэ хъуну?
- Дауи, си ныбжьэгъу цIыкIухэм ядэщIыгъуу сыджэгуну, къэзжыхьыну сыхуеящ. АрщхьэкIэ фIыуэ къызгурыIуэрт бэнэным зыхуэзгъэсэн зэрыхуейри. СызэреплъымкIэ, зыщIэн зымыгъуэту, хьэулейуэ къэхъу сабийхэм ящыщ куэд мэунэхъу. Си нэхъыжьхэм фIыщIэ лей яхузощI гъащIэм къыщыхэсхыну IэщIагъэм пасэу сызэрыхашам папщIэ. Иджыпсту жысIэфынуращи, текIуэныгъэр зыIэрыбгъэхьауэ лъагапIэм ущытетым и деж, гугъуехь псори пщогъупщэжри, дэрэжэгъуэ уогъуэт.
- БэнакIуэхэм ящыщу хэт уещхьыну ухуей?
- Зыми. Абы щыгъуэми щапхъэ тызох Махуэ Билал. Апхуэдиз фэбжьрэ гугъуехьрэ игъэвами, ар нобэми дунейм щынэхъ лъэщхэм ящыщ зыуэ къонэж. Билал и лъэбыдагъым удимыхьэхынкIэ, уримыгушхуэнкIэ Iэмал иIэкъым.
- Япэ текIуэныгъэр щызыIэрыбгъэхьам сыт хуэдэ гурыщIэхэр уиIа? ПщIэжрэ ахэр?
- Дауэ сымыщIэжынрэ?! Сыщалъхуа ХьэтIохъущыкъуей къуажэм щекIуэкIырт бэнэкIэ хуитымкIэ тренеру щыта Тембот Хьэтэлий и фэеплъ зэхьэзэхуэ. Абы щыгъуэм сызыгъасэр Тезадэ Хьэсэнт. Аращ япэ текIуэныгъэр къыщысхьар икIи, сызыщIэзыщта гуфIэгъуэ иным къыдэкIуэу, нэхъыбэж плъапIэу сызэриIар сощIэж.
- Сытыт абы щыгъуэм Тезадэм къыбжиIар?
- Тренерхэр я гъэсэнхэм щытхъу хабзэкъым. Уеблэмэ утекIуауэ алэрыбгъум укъытекIыжами, къомыхъулIахэмрэ адэкIэ зэлэжьыпхъэхэмрэщ зи гугъу ящIыр. Апхуэдэурэщ ехъулIэныгъэ инхэм узэрыхуэкIуэфынур. Нобэ узэрытекIуам ущыгуфIыкIыу ущысмэ, Iэпкълъэпкъыр щIэлIэнурэ, адэкIэ пхузэфIэкIыжын щыIэкъым. Спортсмен куэдым ар къащощI.
- Хэт сымэ уэ нэхъ къыбдэщIхэр?
- Ахэр, дауи, си унагъуэм щыщхэмрэ менеджеру сиIэ Пекъу Вадимрэщ. Абыхэм къакIэрыхуркъым хуабжьу къызэлIалIэ тренерхэу Аслъэн Азэмэтрэ Тембот Анзоррэ.
- Япэу укъызэрыхагъащIэрэ сытым зихъуэжа?
- Сызэрыбэна щIыкIэр тренерхэм я гъусэу къыдопщытэж. УкъыхагъэщIэхукIэ нэхъ ерыщыж уохъури, уи Iэзагъым зэрыхэбгъэхъуэным ухущIокъу. Аращ абы фIыуэ хэлъыр. ЗэрыжаIэщи, зэгуэр укъыхамыгъэщIауэ, утекIуэфынукъым.
- Уи гум нэхъ щIыхьэу къыщыптекIуар дапщэщ?
- Ар къыщыхъуар нэгъабэщ, Европэмрэ дунейпсо чемпионатымрэ кIуэнухэр къыщыхах урысейпсо зэхьэзэхуэращ. Си узыншагъэр мыщIагъуащэми, финалым сынэсащ. КIэух зэIущIэм и пэ къихуэу си Iэпкълъэпкъым и хуабагъыр нэхъри дэкIуеяти, тренерхэм зэхьэзэхуэм сыкъыхашыжыну хэтащ. АрщхьэкIэ, здакъым. Апхуэдизрэ гугъу дыздехьа Iуэхур икIэм нэсыпауэ дауэ IэщIыб сщIынт?! Алэрыбгъум сыкъихьащ, ауэ кIэух зэIущIэм си къарур схурикъуакъым. Арати, етIуанэ увыпIэр къэсхьри, дунейпсо чемпионатым и пIэкIэ Европэм сагъэкIуащ. Абы си губжьыр псоми щатескъутащ икIи дыщэ медалыр зыIэрызгъэхьащ.
- УщыбанэкIэ пфIэфIу къэбгъэсэбэп Iэмал гуэр уиIэ?
- Си хьэрхуэрэгъум себгъэрыкIуэ зэпыту сыбэнэн сфIэфIщ. Ар къыщызэхъулIэм и деж текIуэныгъэри жыжьэжкъым.
- Алэрыбгъум утехьэн и пэкIэ сыт хуэдэ чэнджэщ тренерхэм къуатыр?
- Абдеж чэнджэщ гуэрхэр къуатыжыну кIасэщ. Зыгъэсэныгъэхэм и деж псори зэпыдолъытри, итIанэщ утыку дыкъыщихьэр. АдэкIэ езы бэнакIуэращ Iуэхур зэлъытыжар. Спортсменыр щыбанэкIэ, армырами, мэпIейтей икIи чэнджэщ гуэрхэр зыхилъхьэжыфынукъым. Уеблэмэ ахэр зэран къыхуэхъуфынущ, Iэнкун ящIу.
- БэнакIуэхэр сыт щыгъуи гугъу ирегъэхь я хьэлъагъым зэрыщIрагъэгъум. Уэ дауэ уехъулIэрэ абы?
- Мазищым щIигъуауэ, Махуэ Билал и чэнджэщкIэ, хьэжыгъэм къыхэщIыкIахэмрэ IэфIрэ сшхыркъым. Фошыгъури зэранщ бэшэчагъымкIэ. КIэнфетхэр пхъэщхьэмыщхьэкIэ зэсхъуэкIащ, шей сыщефэкIэ фошыгъум и пIэкIэ фо хызодзэ. Абы сесащи, япэм хуэдэу, IэфI сигу къихьэжыркъым.
- Спортым ущригъэгъэзэшым и деж дауэ зыбгъэпсэхурэ?
- Шым сытесын, щакIуэ сыкIуэн сфIэфIщ. Тхылъ еджэнри зыхэслъхьэ щыIэкъым.
- Иджыри къэс къохъулIа лъагапIэ нэхъ ин дыдэу къэплъытэр дэтхэнэра?
- Аргентинэм и къалащхьэ Буэнос-Айрес 2018 гъэм щекIуэкIа НыбжьыщIэхэм я Гъэмахуэ Олимп Джэгухэм сызэрыщытекIуаращ. Иджыри къэс сиIа адрей ехъулIэныгъэ псоми ар япэзгъэувыфынущ.
- ХъуэпсапIэ нэхъыщхьэр-щэ?
- Балигъхэм я Олимп Джэгухэм сыщытекIуэнырщ.

НыбжьыщIэхэм я Олимп чемпион Тембот Ахьмэдхъан.


Махуэ Билал и щапхъэщ.


Бахъсэн щIыналъэм щагъэлъапIэ.


И хьэрхуэрэгъур еIуантIэ.


И адэ къуэш Тембот Анзор дэщIыгъуу.

ЖЫЛАСЭ Заурбэч.
Поделиться: