Сыт хуэдэ зауэми и ужьыр хьэдагъэщ
Азербайджанымрэ Армениемрэ яку иджыблагъэ къыдэхъуа къаугъэм иригузавэр а къэралхэм щыпсэухэм я закъуэкъым – абы егъэпIейтей Совет Союзым хыхьэу щыта республикэхэм исхэри. Ар икIи гъэщIэгъуэнкъым. Сыт хуэдэ лъэпкъым къыхэкIари зэгурыIуэу, зэныбжьэгъугъэ яку дэлъу щыпсэуащ а къэралышхуэм. Ар къутэжри, гужьгъэжь яку илъ хъуащ зэкъуэшым хуэдэу зэхэса лъэпкъхэм.
ЛIэщIыгъуэ кIуам и бгъущI гъэхэм Армениемрэ Азербайджанымрэ зэпэщIэувауэ щытащ, Нагорнэ Карабах щIыналъэр зэпаубыдри. Абы щыпсэухэм я нэхъыбапIэр ермэлы лъэпкъым щыщщи, Армением ар езым и щIыналъэм хыхьэн хуейуэ къелъытэ, щIыпIэр Азербайджаным хеубыдэри, абыи ар ейуэ фIэкIа жиIэркъым.
СССР-р лъэлъэжа нэужь Армениери, Азербайджанри, Куржыри къинащ совет республикэу щыщытам яIа гъунапкъэхэм. Нобэм къыздэсым нэсу убзыхуакъым къэралхэм я гъунапкъэхэм я тэмэмыпIэр. Аращ зэныкъуэкъухэр къызыхэкIыр. Дэтхэнэ зыми езым нэхъ къызэрищтэм хуэдэу, щыIэ картэхэм тету и гъунапкъэхэр егъэув, ахэр егъэбыдэ. Зыгуэр абы ебэкъуамэ, ар къаугъэ къэхъеипIэ мэхъу.
1991 гъэм Карабахым Азербайджаным хэмыту, щIыналъэ щхьэхуиту зыкъилъытэжащ. Азербайджаным ар имыдэу, 1992 гъэм къыщыщIэдзауэ 1994 гъэм нэсыху Iэщи къагъэсэбэпу зэпэщIэтащ, абы цIыху куэди хэкIуэдащ. ОБСЕ-м и къарухэри Iуэхум къыхыхьэри, ар зэтрауIэфIэжауэ, лъэныкъуэхэр зэмызэуэну зэгурагъэIуауэ щытащ. Апхуэдэу щытми, къэралитIым я гъунапкъэхэм фоч уэ макъхэр пIалъэ-пIалъэкIэрэ къыщохъу. Баку Нагорнэ Карабахыр и щIыналъэу къелъытэри, абы унафэ щищIыну хэтщ. Армениеми абы щыпсэу и лъэпкъэгъухэм зэрыхузэфIэкIкIэ защIегъакъуэ.
Апхуэдэурэ екIуэкIыурэ, 2016 гъэм Iуэхур аргуэру зэпэщIэтыныгъэ гуащIэм хуэкIуащ. Лъэныкъуэхэр махуиплIкIэ топкIэ зыр адрейм и щIыналъэм еуащ. Иужьрей илъэс щэщIым кърибыдэу лъэныкъуэхэм япэу танкхэмрэ дзэ техникэмрэ къагъэсэбэпащ абы щыгъуэ.
ОБСЕ-м Минск щиIэ гупым, Урысейми, Франджыми, США-ми я лIыкIуэхэри хэту, лъэныкъуэхэр аргуэру щызэришэлIащ зэпсэлъэныгъэхэр щрагъэкIуэкI стIолым деж. Абы и ужькIэ зэзэуэн щагъэтащ, ауэ ткIиягъыр къэнащ. Коронавирусым дуней псор щызэщIищта, абы щыпэщIэт мы зэманым а хэкуитIым я гъунапкъэм шынагъуэншагъэм и Iэмал псори къыщызэрагъэпэщащ. Лъэныкъуэхэр аргуэрыжьу щIызэпэщIэувэн щхьэусыгъуэ къыкъуэкIыным тегузэвыхьу.
Арати, гур зэрыгъум дыгъур ирожэ жыхуаIэм хуэдэу, зыпэплъар къэхъуащ - 2020 гъэм бадзэуэгъуэм и 12-м азербайджан, армян дзэ къулыкъущIэхэр IэщэкIэ зэпэщIэуващ. Ауэ иджы ар Нагорнэ Карабахыркъым къыщыхъуар – къэралитIым я гъунапкъэрщ, Азербайджаным и Товуз щIыналъэмрэ Армением и Тавуш областымрэ хуэзэу.
Зым адрейр егъэкъуаншэ: армянхэм гъунапкъэр къызэпызыупщIар я гъунэгъухэрауэ жаIэ, мыдрейми апхуэдэ дыдэкIэ я ныкъуэкъуэгъухэр ягъэкъуаншэ.
Сыт хуэдэу щымытами, Iэщэ къызэхурахащ, лъэныкъуитIми я дзэхэм щыщ хэкIуэдащ. Иджы ахэр зэхуодалъэ зэныкъуэкъур нэхъри куу ящIыну жаIэу. КъэралитIми я къалащхьэхэм цIыхухэр щызэрызохьэ, пэкIухэм хэтхэм зауэм къыхуезыджэхэри яхэтщ.
«Азербайджаным иужэгъуащ мыхьэнэ къызэрымыкI зэпсэлъэныгъэхэр икIи а IуэхумкIэ дэлэл хъуну иджыпсту хьэзырхэр ирырегупсыс ди лъэпкъым и шыIэныгъэми кIэ зэриIэм, - жиIащ Азербайджаным и президент Алиев Ильхам. - Ди республикэм и щIыналъэм гуачар къыдатыжын хуейщ. ИкIи абы теухуауэ дэ нэгъуэщI хэкIыпIэ тлъагъуркъым».
КъэралитIым я гъуанпкъэм деж зэрыщызэзэуар къуаншагъэшхуэу къыщалъытащ ООН-ми. Абы и Секретарь нэхъыщхьэ Гутерреш Антониу лъэныкъуэхэр къыхуриджащ икIэщIыпIэкIэ зауэр ягъэувыIэну.
ЩытыкIэр нэхъри гуащIэ мыхъун папщIэ, Iуэхум аргуэру хэIэбэн хуей хъунущ нэгъуэщI къэралхэр. ЗэпэщIэуваитIым я мызакъуэу, а зауэм и зэран екIынкIэ хъунущ зи щIыналъэхэр абыхэм ейхэм екIуалIэ хэкухэми. Псалъэм папщIэ, узыгъэгузавэщ, Азербайджаныр Армением и Мецамор къалэм дэт атом станцым ракетэкIэ еуэну зэрыдэлъар. Апхуэдэ къэхъумэ, абы къишэну гузэвэгъуэм и инагъыр нэгум къыщIэгъэхьэгъуейкъым. IэщIагъэлIхэм къызэралъытэкIэ, Чернобыль атом станцыр къыщыуам къэхъуам нэхърэ куэдкIэ нэхъ гузэвэгъуэщ абы кърикIуэнур.
Армянхэми я бийхэр зэрагъэгузэвэн къагъуэтащ - Азербайджаным и Мингечевир псы хъумапIэр къагъэуэну мэдалъэ. Абы къишэну гузэвэгъуэр, псыдзэм щIихъумэну щIыпIэр уи нэгу къыщIэбгъэхьэнри гужьеигъуэщ.
Хъийм икIауэ зэныкъуэкъу унафэщIхэм зызэтраубыдэжу, Iуэхум акъыл тIысакIэ егупсысынырщ, я цIыхухэр бэлыхь хамыдзэу мамыру гъэпсэуным яужь итынырщ щыIэ хъуа щытыкIэм и хэкIыпIэр. Сыт хуэдэ зауэми и ужьыр хьэдагъэщ. Абы цIыхупсэм тридзэ уIэгъэр псэухукIэ кIыжыркъым. Ар зыщагъэгъупщэ хъунукъым къэрал унафэщIхэм.
Нобэ
♦Щхьэ куцIым и дунейпсо махуэщ
♦Боксым и дунейпсо махуэщ
♦Москва и уафэр зыхъумахэм я махуэщ
♦Азербайджаным и лъэпкъ прессэм и махуэщ
♦Таджикистан Республикэм и къэралыбзэм и махуэщ. 1989 гъэм таджикыбзэр а къэралым и бзэ нэхъыщхьэу щагъэуващ.
♦Африкэ Курыт Республикэм щагъэлъапIэ хабзэ гъэщIэгъуэн - жыг хэсэным и махуэр
♦1795 гъэм Шереметев Николай и щIапIэм къыщызэIуахащ «Останкино» театр-уардэунэр.
♦1894 гъэм Франджым и къалащхьэ Париж дунейм щыяпэу автомобиль къызэдэжэхэр щызэхэтащ.
♦1910 гъэм Ясная Полянэ хэщIапIэм мафIэсышхуэ къыщыхъури, Толстой Лев и Iэрытххэр хисхьащ.
♦1918 гъэм Урысейм и ЦIыхубэ комиссархэм я советым унафэ къищтащ сондэджэрхэм япэщIэтыным теухуауэ.
♦1927 гъэм Италием къыщызэрагъэпэщащ «Рома» футбол клубыр.
♦1944 гъэм Дунейпсо валютэ фондыр къызэрагъэпэщащ.
♦1945 гъэм КъАССР-м и щакIуэ хозяйствэр къызэрагъэпэщащ.
♦1596 гъэм къалъхуащ Романовхэ ящыщу Урысейм и япэ пащтыхь хъуа Михаил Фёдор и къуэр.
♦1895 гъэм къалъхуащ авиаконструктор цIэрыIуэ, техникэ щIэныгъэхэм я доктор, профессор, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь Сухой Павел. Абы и унафэм щIэту зэпкъралъхьащ кхъухьлъатэ лIэужьыгъуэ 50-м щIигъу. Абыхэм я нэхъ лъэщу къалъытэхэм хабжэ дзэм къыщагъэсэбэп Су кхъухьлъатэхэр.
♦1914 гъэм къалъхуащ КъБР-м и цIыхубэ усакIуэ, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, УФ-м и Къэрал саугъэтым и лауреат КIыщокъуэ Алим.
♦1946 гъэм къалъхуащ Франджым щыщ уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ Матье Мирей.
♦1951 гъэм къалъхуащ урысей уэрэджыIакIуэ, композитор, усакIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Газманов Олег.
♦1954 гъэм къалъхуащ АР-м щыщ журналист Мамрыкъуэ Нуриет.
♦1961 гъэм къалъхуащ театрымрэ киномрэ я урысей актрисэ, УФ-м и цIыхубэ артисткэ Розановэ Иринэ.
♦1970 гъэм къалъхуащ урысей хоккеист, олимп чемпион, Стэнли и Кубокыр тIэунейрэ къэзыхьа Зубов Сергей.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 26 - 27-рэ, жэщым градус 20 - 21-рэ щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Жьыуэ къэтэджамрэ щIалэу къэзышамрэ щIегъуэжакъым.
