Дуней щытыкIэми къэралыр игъэунэхуми ярейщ
«Къуийм и щIыIу - гуэрэф», псэлъафэр хуэпхь хъунущ иджыблагъэ США-м къытепсыха гузэвэгъуэм. Абы и ипщэ-къуэкIыпIэ штатхэм мэлыжьыхьым и 13-м гъуэжькуий лъэщ дыдэ къажьэхэуащ, уэшхуэ зыщIэт уэшхи къыщешхащ. Дунейм и щытыкIэми къэралыр игъэунэхуми ярейщ.
Дунейр къызэрызэIыхьэнур, жьапщэшхуэм зэрыпэплъэр нэхъ пасэу жраIат Техас штатым къыщыщIэдзауэ Джорджием нэс щIыналъэм хиубыдэхэм щыпсэухэм. Гъуэжькуийр нэхъыбэ дыдэу зэгуэуар Миссисипи, Луизианэ штатхэрщ. Жьышхуэм, джэдыкIэ хуэдизу уэ зыщIэт уэшхым яхуэщIэ къагъэнакъым - унэ куэд дыдэм зэран яхуэхъуащ, жыгхэр кърачащ, автомобилхэр зэхакъутащ. Уэздыгъэншэу къэнащ унэ мин бжыгъэхэр. Гузэвэгъуэ хэхуа цIыхухэм защIэгъэкъуэныр гугъу къещI коронавирус узыфэм ехьэлIауэ къэралым щагъэува мардэ пыухыкIахэм.
ЗэкIэ къызэратамкIэ, гъуэжькуийм и зэранкIэ Миссисипи цIыхуих щыхэкIуэдащ. Штатым къэхъукъащIэ къызэрымыкIуэхэмкIэ и агентствэм зэрыщыжаIамкIэ, Луизианэ штатым щыщу удын нэхъыбэ дыдэ зытехуар Монро къалэрщ - абы унэ 300 щызэтрикъутащ.
Гъунапкъэхэр фокIадэ пщIондэ зэхуэщIауэ
щытыну къелъытэ
COVID-19 уз зэрыцIалэм земыгъэубгъуным хуэгъэзауэ къэралхэм ирагъэкIуэкI Iуэхухэр кIуэ пэтми нэхъыбэ мэхъу. Абы и щхьэусыгъуэри гурыIуэгъуейуэ щыткъым - щхьэж зэрызихъумэжыным яужь итщ.
Узыр нэхъ щыетахэм ящыщщ Европэр. ЕС-м хыхьэ къэралхэм я гъунапкъэхэр гъатхэпэм и 17 лъандэрэ зэхуэщIащ - зэкIэ пIалъэу ягъэувар зы мазэт, ауэ ар щIэх къызэIуахыжыну къыщIэкIынкъым. Еврокомиссэм мэлыжьыхьым и 8-м жиIащ Шенген щIыналъэм хыхьэ хэкухэм я гъунапкъэхэр накъыгъэм и 15 пщIондэ къызэIуамыхыжыну къэрал унафэщIхэм чэнджэщ зэрыратар.
Абыи къыщынэркъым. Франджым и президент Макрон Эммануэль Шенген щIыналъэм хыхьэ къэралхэм я гъунапкъэхэр фокIадэр къихьэхукIэ зэхуэщIауэ щытыну хуегъэфащэ. Абы Iуэхур зытрищIыхьыр дунейм къыщекIуэкIхэрщ. Псалъэм папщIэ, США-м коронавирусым нэхъри зыщеубгъу, Африкэми а узыфэм и къарур щигъэлъэгъуэн щIидзэу аркъудейщ, ар къыщытIэсхъэнури зыми ищIэркъым, Азием узыфэм етIуанэу къыщытригъэзэжынкIэ шынагъуэщ - апхуэдэу къелъытэ Макрон.
Иджыпсту Европэ зэгухьэныгъэм хыхьэ къэралхэм щыщхэр зэкIэлъагъакIуэркъым, Iэмалыншэ мыхъуауэ. Лэжьыгъэ IуэхукIэ къэзыкIухьыну хуитыр дипломатхэм, медицинэ лэжьакIуэхэм, узыфэм пэщIэтыным хуэунэтIа къэхутэныгъэхэр езыгъэкIуэкIхэм, транспорт IэнатIэм щылажьэхэм я закъуэщ.
Нобэ
♦Гемофилием (лъыр пцIэным пыщIа узыфэщ) и дунейпсо махуэщ
♦УФ-м Къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и органхэмрэ къэрал кIуэцI дзэхэмрэ я ветеранхэм я махуэщ. 2011 гъэ лъандэрэ ягъэлъапIэ.
♦Сирием и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ (1946 гъэм ягъэуващ)
♦Японием щагъэлъапIэ сабийхэр хъумэным и махуэр
♦Тыркумэным Iэпхъуэшапхъуэ IуэхухэмкIэ и къулыкъущIапIэхэм я лэжьакIуэхэм я махуэщ
♦Украинэм мафIэсым пэщIэтынымкIэ и IэнатIэм и махуэщ
♦1492 гъэм Испанием и пащтыхь Фердинанд, абы и щхьэгъусэ Изабеллэ, Колумб Христофор сымэ Iэ традзащ иужьрейр зекIуэ ежьэным ахъшэ хухэхыным теухуа зэгурыIуэныгъэм. Колумб Индием кIуэнырт ар зытеухуар.
♦1824 гъэм Iэ традзащ урысей-америкэ Конвенцэм, Америкэ Ищхъэрэм щыIэ урыс щIыналъэхэм я гъунапкъэхэр убзыхуным теухуам.
♦1877 гъэм Толстой Лев «Анна Каренина» роман цIэрыIуэр тхын иухащ.
♦1912 гъэм гузэвэгъуэшхуэ къыщыхъуащ Ленэ псым декIуэкI, мэз дэгум щыIэ дыщэ къыщIэхыпIэм. Я мыарэзыныгъэхэр, зэрыдакъузэр къыщыгъэлъэгъуа тхыгъэр прокурорым иратыну я мураду къежьа лэжьакIуэ гупым IэщэкIэ еуэну унафэ ящIащ ахэр зыгъэлажьэхэр. ЦIыху минищым щыщу а махуэм 270-рэ хэкIуэдащ, 250-м щIигъу уIэгъэ хъуащ.
♦1992 гъэм Урысейм официальнэу игъуэтащ «Урысей Федерацэ», «Урысей» цIэхэр.
♦2005 гъэм Урысейм щекIуэкIащ Красноярскэ крайр, Таймырыр, Эвенкиер зэгуэгъэхьэным теухуа референдум. Абы хэтахэм я процент 92,44-м къагъэлъэгъуащ щIыналъэхэр зы хъуным зэрителъхьэр.
♦1894 гъэм къалъхуащ актёр, СССР-м и цIыхубэ артист Щукин Борис. Абы и цIэр 1939 гъэм Театр училищэм фIащащ. А училищэр къаухащ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и джэгуакIуэ куэдым.
♦1894 гъэм къалъхуащ совет къэрал къулыкъущIэ, 1953 - 1964 гъэхэм СССР-м и унафэщIу щыта, Совет Союзым и ЛIыхъужь, Социалист Лэжьыгъэм щэнейрэ и ЛIыхъужь Хрущёв Никитэ.
♦1927 гъэм къалъхуащ УэрэджыIакIуэ, УФ-м щIыхь зиIэ и артисткэ КIуащ Верэ.
♦1929 гъэм къалъхуащ Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, РСФСР-м щIыхь зиIэ и машинэухуэ Ахъуэхъу Анатолий.
♦1955 гъэм къалъхуащ «Краснодарпроектстрой» IуэхущIапIэм и унафэщI, УФ-м щIыхь зиIэ и ухуакIуэ Тутэрыщ Батырбий.
♦1968 гъэм къалъхуащ уэрэджыIакIуэ, Урысейм и цIыхубэ артисткэ Валерие (и цIэ-унэцIэ дыдэр Перфиловэ Аллэщ).
♦1971 гъэм къалъхуащ къэрал лэжьакIуэ, юридическэ щIэныгъэхэм я доктор, КъБКъУ-м и профессор, КъБР-м щIэныгъэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Дол Анжелэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 15 - 17, жэщым градуси 6 - 7 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Къэзылъхуар зымыцIыхужыр къилъхуахэми яцIыхужынукъым.
