Къанокъуэ Арсен: Си мурадхэм ящыщу япэр - си Хэкум схузэфIэкI хуэсщIэнырщ

Сурэтыр  Къарей  Элинэ  трихащ.

 

Политик цIэрыIуэ, 2005 - 2013 гъэхэм КъБР-м и Iэтащхьэу щыта Къанокъуэ Арсен иджы илъэс еплIанэ хъуауэ къэрал IэнатIэ пэрыту ди лъахэм и зыужьыныгъэм хуолажьэ - ар УФ-м и Федеральнэ Зэ­хуэсым ФедерацэмкIэ и Советым Къэбэрдей-Балъкъэр Респуб­ликэм къыбгъэдэкIыу сенатору щыIэщ, ФС-м Хамэ къэ­рал IуэхухэмкIэ и комитетым и Iэтащхьэм и къуэдзэщ.

Къанокъуэ  Арсен Башир и ­къуэр 1957 гъэм Шытхьэлэ къуа­жэм къыщалъхуащ. Курыт школ нэужьым, Москва дэт мэкъумэш хозяйствэмкIэ институтым, Пле­хано­вым и цIэр зезыхьэм, и ­сату-экономикэ факультетыр къиу­хащ. Сатум епха Iуэху куэд зэри­гъэкIуэкIащ. КъБР-м и лIыкIуэу УФ-м и Президентым деж щыIэм и къуэдзэу щытащ 1998 - 2003 гъэ­хэм.
2003  гъэм и  дыгъэгъазэм ­УФ-м и Къэрал Думэм и еплIанэ зэхуэсыгъуэм и депутату хах, ЛДПР фракцэм щолажьэ, илъэс докIри «Урысей зэкъуэт» политикэ партым хохьэж, партым и Ипщэ зэзыгъэуIу советым и тхьэмадэм и къуэдзэу, Къэрал Думэм Бюджетымрэ налогхэмкIэ и комитетым и унафэщIым и къуэдзэу, Къэрал Думэм Кавказ Ищхъэрэ IуэхухэмкIэ и комиссэм хэту мэлажьэ.
А лъэхъэнэхэм Къанокъуэ Арсен псапэ зыпылъу иригъэкIуэкI IуэхухэмкIэ, мылъкукIэ цIыхухэм зэрызащIигъакъуэмкIэ, щэнхабзэ зэхыхьэ инхэр къызэгъэ­пэщыным  и ахъшэ зэрыхилъ­хьэмкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым фIыуэ къыщацIыхуат. Абы и ахъшэкIэ Налшык щаухуащ ­мэ­жджыт, Кавказ зауэм хэкIуэдахэм я фэеплъ, «Интурист» хьэ­щIэщыр, «Эльбрус» рестораныр зэрагъэпэщыжащ, иужькIэ нэ­гъуэщI ухуэныгъэхэри ищIащ, IуэхущIапIэхэр къызэIуихащ.
2005 гъэм фокIадэм и 27-м ­Урысей Федерацэм и Президент Путин Владимир къигъэлъа­гъуэри, Къанокъуэ Арсен КъБР-м и Iэтащхьэу хахауэ щытащ. 2010 гъэм Къанокъуэр етIуанэу хахыжри, а къулыкъум тетащ 2013 гъэм дыгъэгъазэм и 6 пщIондэ.
2013 гъэм дыгъэгъазэм и 25-м КъБР-м и Парламентым и Уна­фэкIэ Къанокъуэ Арсен УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым ягъэкIуащ.
Къанокъуэм и пщэ далъхьа ­къулыкъухэм ехъулIэныгъэхэр иIэу зэрыпэрытым, и хэкум псэ хьэлэлкIэ зэрыхуэлажьэм папщIэ къэрал дамыгъэ лъапIэхэр ­къыхуагъэфэщащ, абыхэм ящыщщ «Хэкум и пащхьэм щиIэ фIыщIэхэм папщIэ» орденым и IV нагъыщэр (2010 гъэ), Зэныбжьэ­гъугъэм и орденыр (2007 гъэ), «Мамырыгъэм­рэ псапэ зыпылъ Iуэхумрэ зэ­ры­хуэ­лажьэм папщIэ» дыщэ ме­далыр (2008 гъэ), нэгъуэщIхэри.

Сенатор Къанокъуэр УФ-м и Президент Путин Владимир и жылагъуэ зэIущIапIэу Налшык дэтым къокIуэ цIыхухэм щаIу­щIэну, я щхьэ IуэхукIэ зыкъыхуэ­зыгъазэхэм я гуныкъуэгъуэхэм щIодэIу, а гугъуехьхэр зэфIэ­хы­нымкIэ сэбэп мэхъу. Апхуэдэу, иджыблагъэ къызэрыкIуэжар къэд­гъэсэбэпри, упщIэ зыбжа­нэ­кIэ зыхуэдгъэзащ.
- Арсен, УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Со­ветым щебгъэкIуэкI лэжьыгъэм, уи къулыкъум къызэщIиу­быдэ къалэнхэм укъытхутеп­сэлъыхьамэ арат.
- Сэ УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым НэгъуэщI къэрал Iуэхухэм­кIэ и ­комитетым и Iэтащхьэ Косачёв Константин срикъуэдзэщ. Абы нэмыщI, КъуэкIыпIэ Гъунэгъум хыхьэ къэралхэм я Парламентхэмрэ ФедерацэмкIэ Советымрэ я зэдэлэжьэныгъэр къызэщIэгъэуIуэныр си пщэ дэлъщ, Урысей-Эмират лэжьыгъэ (деловой) советым сритхьэмадэщ.
ФС-мкIэ къыщыщIэддзэнщи, ди комитетыр нэхъыбэу зи ужь итыр хамэ къэралхэм щыдиIэ лIыкIуэхэр хэхынырщ, дипломатие, политикэ, экономикэ, сыт хуэдэ унэтIыныгъи къащти, Урысейр адрей къэралхэм зэ­ра­дэлэжьапхъэ жыпхъэхэр убзы­хунырщ. Къапщтэмэ, фэри фы­щыгъуазэщ иджыпсту дунейм къыщекIуэкIым. ДэнэкIэ зыб­гъазэми, гугъуехь куэд щыIэщ, зауэ йокIуэкI, ар, шэч хэмылъу, дэри къыджьэхоуэ, лэжьыгъэкIэ дызэрызэпыщIам къыхэкIыу. Псалъэм къыдэкIуэу жыпIэмэ, Сирием, Иракым, Ливием ще­кIуэкI зэпэщIэувэныгъэхэм иджыпс­ту ди нэIэ нэхъ тетщ, ­Урысейр зэрыхузэфIэкIкIэ дэIэ­пы­къуну иужь итщ зауэ, зэпэщIэувэныгъэ здэщыIэ къэралхэм.
Псалъэм папщIэ, зы тхьэмахуэ ипэкIэ Сирие Хьэрып Республикэм и Лъэпкъ ЦIыхубэ Советым и унафэщI Хадия аль-Аббас я ­нэхъыжьу депутат гуп къакIуэри, УФ-м и Федеральнэ Зэхуэсым ФедерацэмкIэ и Советым и спикер Матвиенкэ Валентинэ, нэ­гъуэщI къулыкъущIэхэм, дин лэ­жьакIуэхэм яхуэзащ. Ахэр къегъэблэгъэныр си пщэ къыдалъ­хьэри,  Москва  щыIэху  срагъусащ. Дэ дытепсэлъыхьащ ди Парламентхэр зэрызэдэлэжьэфынум, Сирием иджыпсту и Iуэхур зытетым, УФ-мрэ СХьР-мрэ я зэхуаку дэлъ зэпыщIэныгъэр зэрыбыдэр иужьрей илъэсхэм къызэрагъэлъэгъуам, нэгъуэщIхэми. Сирием иджыпсту нэхъ дыпыщIащ, езыхэр къакIуэми, дэ дыкIуэми, Iуэхур зыIутымрэ адэкIэ щIапхъэхэмрэ зэпкърыдохри, ди гупсысэр УФ-м и Президентым и деж ныдогъэс.
Сэ си къалэным нэхъыбэу къызэщIиубыдэр КъуэкIыпIэ Гъу­нэгъуращи, нэхъ быдэу сызыдэ­ла­жьэхэм ящыщщ нэгъуэщI къэрал IуэхухэмкIэ министрым и къуэдзэ, УФ-м и Президентым ­Къуэ­кIыпIэ Гъунэгъумрэ Африкэмрэ хыхьэ къэралхэмкIэ и ­лIы­кIуэу хаха Богданов Михаил. Абырэ сэрэ ди Iуэху еплъыкIэр зэтехуэу хуабжьу тыншу, купщIафIэу дызэдолажьэ.
Урысей-Эмират зэдэлэжьэкIэмкIэ советыр къап­щтэмэ, нэхъы­бэу зи ужь дитыр Урысей Федерацэмрэ Хьэрып Эмират Зэгуэтхэмрэ я сату-экономикэ Iуэхум ехьэ­лIа зэдэлэжьэныгъэм зегъэубгъунырщ, хьэрычэтыщIэхэм яхуэзэнырщ, лъэныкъуитIым я дежкIи фейдэ къызыпэкIуэн зэгурыIуэныгъэхэр зэухылIэнырщ. АбыкIэ сэбэп мэхъу урысей хьэ­рычэт Iуэхухэр Эмиратхэм              щы­зэтеублэныр, абыкIэ къикI инвестицэхэр ди къэралым  къыхегъэлъхьэныр.
-  Дунейпсо зэпыщIэныгъэм, зэ­дэ­лэжьэны-гъэм уи гуащIэу хэплъхьэм къыдэкIуэу, уи пщэ­рылъхэм ящыщщ ди республикэм и лIыкIуэу ФедерацэмкIэ Советым узэрыщыIэр. Къэбэрдей-Балъкъэрым и Парламентым, республикэ унафэщIхэмрэ уэрэ дауэ фызэдэлажьэрэ? Сыт хуэдэ къалэн сенаторым ­игъэзащIэр?
- УФ-м и Федеральнэ Зэхуэ­сым ФедерацэмкIэ и Советым сэ - КъБР-м и Iэтащхьэм къыбгъэ­дэкIыу, Ульбашев Мухьэрбий ­республикэм закон къыдэзыгъэкI и орган нэхъыщхьэм къыбгъэ­дэ­кIыу дыщыIэу аращ. Си лэжьыгъэм ипкъ иткIэ, сытым дежи ­КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Юрий сопсалъэ, сыхуозэ, тыншу, ­хъар­зынэу дызэдолажьэ. Иджыпсту ди къарур нэхъ зэтар Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и ­экономикэм тегъэпсыхьа проектхэр Москва деж щыпхыгъэ­кIы­нырщ, экономикэ зыужьыныгъэр егъэфIэкIуэнырщи, зэрытху­зэфIэкIкIэ абы иужь дитщ. Сытым дежи ди Iуэхур нэхъ ипэкIэ зэрыдгъэкIуэтэн, къытлъы­къуэкI гугъуехьхэм я хэкIыпIэхэр нэхъ псынщIэу къэдгъуэтын, зы­хуэдгъэувыжа къалэнхэр къыдэхъулIэн папщIэ щыIэ Iэмалхэр къэдгъэсэбэпыным дыпылъщ. СызэреплъымкIи, зым иужьи ­зыкъидмыгъанэу долажьэ.
Псори дызэгъусэу дыхущIокъу Къэбэрдей-Балъкъэрым щекIуэ­кI­хэм федеральнэ къулыкъущIапIэхэр щыгъуазэу щытыным, абы и псэукIэм зиужьын папщIэ дэ­Iэпыкъуэгъу хъуным, феде­раль­нэ, республикэ IуэхущIапIэхэр тын­шу зэдэлэжьэным.
- Арсен, сенаторымрэ хэгъэгум щыпсэу цIыхухэмрэ зэ­рыщIэн, зэхуэзэн хуейщ. Уэ дауэ къохъулIэрэ а лэжьыгъэр?
- Пэжщ, ар ди лэжьыгъэм къыгуэ­хыпIэ имыIэу епхащ, цIыху­хэм дахуэзэу, зыгъэпIейтейхэр зэдгъэщIэн, тхузэфIэкIымкIэ сэ­бэп дыхъун хуейщ. УФ-м и Президент Путин Владимир и жыла­гъуэ зэIущIапIэу Налшык дэтым ­пIалъэ-пIалъэкIэрэ цIыхухэм сащы­хуозэ. Иджыри апхуэдэ щхьэусыгъуэкIэ сыкъэкIуэжауэ аращ. Нэхъапэми иджыри сэ зыкъыс­хуэ­зыгъэза ди цIыхухэр нэхъыбэу ­зыгъэгузавэр я щхьэм, я бынхэм я узыншагъэрщ, я псэукIэр зэ­рымыщIагъуэрщ, лэ­жьыгъэ Iэ­натIэ зэрамыгъуэтырщ, я сабийхэр зэрырагъэджэн ахъшэ зэрамыIэрщ. Къапщтэмэ, ди респуб­ликэм щыщыIэ гугъуехь­хэр Уры­сей псом къыщекIуэкIым къы­кIэрыхуркъым. Иджыпсту эко­номикэр кризисым иубыдауэ зэры­щытым къыхэкIыу, цIыхухэм яIэ хэхъуэр, къалэжьыр псэун папщIэ зыхуейм ­нэхърэ нэхъ мащIэщ, яхурикъуркъым. Къищы­нэ­мыщIауэ, жылагъуэр щIым те­лэжьыхьынымкIэ, я хьэрычэт ­Iуэ­ху гуэр къызэрагъэпэщынымкIэ сэбэп сыхъуну сфIэфIщ, сыту жыпIэмэ,  апхуэдэ IэмалкIэ я ­щхьэ нэхъ ягъэпсэужыфынущ, мылъку хуэныкъуэхэм я бжыгъэр нэхъ мащIэ хъунущ. ЦIыхухэм я щхьэр япIыжыфмэ, езыхэри къэ­ралри нэхъ тыншыну аращ.
- Ди лъэпкъэгъухэр щыпсэу къэрал зыбжанэм дыщыIащ, я щыIэкIэ-псэукIэр зэдгъэлъагъуну, датетхыхьыну. Абы къищы­нэмыщIауэ, ИнтернеткIэ куэ­дым дапыщIащи, сыт щыгъуи согъэщIагъуэ дэни уи цIэр фIыкIэ щыжаIэу, къыпхуэхъуахъуэу зэ­рызэхэсхыр. Ар зэпхар ди республикэм и Iэтащхьэу узэры­щытам, иджыпсту къэрал къу­лыкъу зэрызепхьэм я закъуэкъым. АтIэ уэ хэхэс адыгэхэм щIэх-щIэхыурэ уазэрыхыхьэрщ, яхуэпщI гулъытэрщ, уи мылъкукIэ уазэрыдэIэпыкъурщ. Ап­хуэдэхэр уи лэжьыгъэ IуэхукIэ уежьа нэужькIэ щызэфIэбгъэкIыр? Хьэмэрэ уи щхьэ IуэхукIэ нэгъуэщI къэралхэм ущы­кIуэкIэ хэхэс адыгэхэм уа­щы­хыхьэр?
- ТIум хуэдэуи щыхъу щыIэщ. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, сэ адыгэ щыпсэу къэрал сыкIуауэ ди къуэш­хэм сащIэмыупщIауэ, захуэзмыгъэзауэ зэи сыкъэкIуэ­жыркъым. СыкъыщыувыIа къалэм   деж  япэ дыдэу сызы­щIэуп­щIэр Адыгэ Хасэ ­гъунэгъуу щыIэ-щымыIэращ. Мис иджыблагъэ Кёльн сыщыIати, абы сикIри Франкфурт-на-Майне сыкIуащ. КъалитIми щылажьэ Адыгэ Хасэ­хэм сыщыхьэщIащ.
СыздэкIуа къалэм адыгэу дэсыр зэрымащIэм къыхэкIкIэ, Хасэ щыщымылажьи къохъу, ауэ Iэмал имыIэу ди къуэшхэм сахуо­зэ. Япэм, нэхъ щхьэхуиту сы­щы­щытым, нэхъыбэрэ сахыхьэрт ди лъэпкъэгъухэм, иджы къэрал IуэхукIэ сежьэу арами, абыхэм ­сащыхуэзэн зэман къыдызогъахуэ. Хэхэс адыгэхэм пщIэ лей ­яхузощI, сыту жыпIэмэ, лIэщIы­гъуэрэ ныкъуэрэ хъуауэ хамэм яхэс пэтми, я хабзэр, лъэпкъ щIэинхэр яхъумэжыным, я бзэр зэраIэщIэмыхуным пылъхэщ. Ар къызолъытэри, зэрысху­зэ­фIэкIкIэ садоIэпыкъу. Псалъэм къы­дэкIуэу жыпIэмэ, Израилым щыIэ Кфар-Камэ адыгэ жылэм Адыгэ музей щолажьэ, къэрал псом     исыр екIуалIэу, зыгъэпсэ­хуакIуэ  нэгъуэщI щIыпIэхэм ­икIауэ кIуэхэри дыхьэрэ зыщаплъыхьу. Абы къэрал зэмы­лIэужьыгъуэ куэдым щыщ нэ­гъуэщI лъэпкъхэм къыхэкIахэм къыщащIэ шэрджэсхэр дызи­щIысыр, ди шыфэлIыфэр, ди ­хабзэхэр зыхуэдэр. Адыгэр ды­зэрыс хэкужьым къэмысыф куэд щызэблокI абы, ди хъыбар зэи зэхэзымыхахэм яфIэгъэщIэгъуэн Iэджэ къыщащIэ.
- А Адыгэ музейми къыщыт­хуащIат уи гугъу, уеблэмэ уи цIэр зэрихьэу пэш хэха зэриIэри тлъэгъуащ.
- Дауэ абыхэм уигу зэрыха­мы­гъэхъуэнур, нэхъри заужьынымкIэ уазэрыдэмыIэпыкъунур? А  музейр нэхъапэм нэхъ цIыкIуу щытащ, ауэ къакIуэхэм я бжыгъэр куэдт, зрагъэубгъуну хуейти, са­дэ­Iэпыкъуащ. ДяпэкIи Тхьэм и­ригъэфIакIуэ. Иорданием Адыгэ щэнхабзэмкIэ центрышхуэ щащIырти, абыи си мылъку яхухэс­лъ­­хьащ. Сириеми Америкэми щып­сэу адыгэхэм апхуэдэ гулъытэ яхуэсщIащ. Ахэр нэхъ гумащIэу, хабзэжьхэр ящIэжу нэхъ къызэ­тенащ дэ нэхърэ. ЗымащIэ фIэкIа яхуумыщIэми, фIы­щIэш­хуэ къыпхуащI, сыткIэ сывдэIэпыкъун щыжыпIэкIэ, зыкъыптра­мы­гъэ­хьэлъэн щхьэкIэ зыкъуамы­гъэщIэну хэтщ. ИтIани, зыщыщыр ящIэжу, я хабзэ яIыгъыжу къэ­гъуэгурыкIуэным мыхьэнэшхуэ иIэщи, сэ сыт щыгъуи садэIэпыкъуну сыхьэзырщ.
- Москва дэс адыгэхэм я бжыгъэм хэхъуэ зэпытщ, абы щыпсэухэм нэмыщI, лэжьакIуэ кIуэ щIалэгъуалэр куэдщ. Абыхэм я хъыбар пщIэрэ, хабзэр, щэнхабзэр яIэщIэмыхунымкIэ ирагъэ­кIуэкI Iуэхухэм ущыгъуазэ?
- Москва щыпсэухэр, щеджэхэр, щылажьэхэр, сэ зи гугъу сщIыр адыгэхэращ, нэхъыбэу зи нэIэ щIэтыр Адыгэ щэнхабзэмкIэ ­фондырщ. Мис абы сыпыщIащ сытым дежи икIи мылъкукIэ садоIэпыкъу. ДяпэкIэ нэхъ зэщIэгъэуIуауэ дызэдэлэжьэн мурадкIэ, иджыблагъэ Iуэху зыбжанэ едгъэжьащ. Псалъэм къыдэкIуэу жыпIэмэ, «Синдика» сатущIыпIэ ин дэтщIыхьащ къалащхьэм. Абы пэш ин зыбжанэ щыхухэтхащ адыгэ Iуэхум. Шорэ Андзор сабийхэр къыщигъэфэн, щэнхабзэ зэхыхьэхэр щригъэкIуэкIын пэш­хэр еттащ, абы ныбжьыщIэхэм ща­дэлэжьэнущ, сабийхэм бзэр щрагъэщIэнущ. Къищынэмы­щIа­уэ, спортымкIэ секцитI-щы къы­зэIутхыу адыгэ сабийхэр ­къет­­шэлIэну ди мурадщ.
Мыдрейуэ, Москва зыкъы­ща­гъэлъэгъуэну е пшыхь гуэр щрагъэкIуэкIыну, зыгуэр ща­гъэ­лъэ­пIэну  ди   лъахэгъухэр ны­щы­кIуэкIэ, Iэмал имыIэу защIы­до­гъакъуэ. Гугъуехь къы­зы­­лъы­къуэкIхэм дадоI­э­пыкъу. Псоми си Iэр нэсу схужыIэнукъым, ауэ зыкъытхуэзыгъа­зэ­хэр дгъэ­щIэхъуркъым.
- Ди республикэм илъэс бжыгъэкIэ и тхьэмадэу ущытащ, ноби абы и зыужьыныгъэм ухуэлажьэу Москва ущыIэщ. ДяпэкIи зэманым декIуу зиужьын щхьэкIэ сытым нэхъ тегъэщIауэ лэжьэн хуей, уэ узэреплъымкIэ?
- Сэ  сызэреплъымкIэ, иджыпсту КъБР-м и Iэтащхьэ КIуэкIуэ Юрийрэ абы и унафэм щIэтхэмрэ хъарзынэу зэдолажьэ, республикэм зиужьын папщIэ къэрал программэхэр зэрыхъукIэ къагъэ­сэбэп. Зэманым сыткIэ удекIун ­хуей жыпIэмэ, щIэуэ къежьэр къэ­щэхун, Iуэхум къыщыгъэ­сэбэпын хуейщ, ар зыхузэфIэ­кIыну IэщIагъэлIхэр ебгъаджэу. Сыту жыпIэмэ, экономикэм зедмыгъэужьмэ, Iэмалы­щIэхэр  къыт­хуэмыгъэсэбэпмэ, зы Iуэхуи пхуэгъэкIуэтэнукъым. Медицинэ, егъэджэныгъэ, щэнхабзэ, нэ­гъуэщIхэми гугъу уадехьынущ, уэ езым ахъшэ къып­хуэ­мы­лэ­жьыж­мэ. Иджыпсту фейдэ, хъер къы­пэкIуэну зы­щыгугъхэм ящыщщ вольфрам-молибден ­заводыр зэрызэфIагъэувэжыр, полимер къабзэхэр къыщIэзыгъэкIыну «Этана» производствэ иныр зэ­раухуэр, нэ­гъуэщI Iуэ­хушхуэхэри зэрагъэ­кIуатэр. А ­псоми ятеп­щIыхьмэ,  ­ди  лъахэм и Iуэхур Iейуэ схужыIэнукъым.
Уи упщIэм и жэуапыр зы псалъэухакIэ жыпIэмэ, КъБР-м и къэкIуэнур зыхэслъагъуэр IэмалыщIэхэр зи лъабжьэ экономикэ зыужьыныгъэращ.
Ди лъахэм и беипIэхэм ящыщщ Iуащхьэмахуэ лъапэ. Дэ Iэмал имыIэу туризмэми зедгъэужьын хуейщ, цIыху нэхъыбэ къетшэ­лIэным зыгъэпсэхупIэхэр хуэгъэпсыпхъэщ. Къищынэмы­щIауэ, ди цIыхухэр щIым телэжьы­хьыну яфIэфIщи, мэкъумэш IэнатIэм гулъытэ хэха игъуэтын ­хуейуэ къысщохъу. Абы папщIэ цIыхухэм щIыр хуит яхуэщIыныр хэ­кIыпIэщ, абы халъхьэн ахъшэмкIэ ядэIэпыкъупхъэщ. Экономикэр, туризмэр, мэ­къумэш IэнатIэр - мис а лъэныкъуищыр дэ сыт ­щыгъуи къытхуэсэбэпынущ, ди зэфIэкIрэ акъылрэ етхьэлIэрэ зедгъэу­жьыфмэ. Сэ быдэу си фIэщ ­мэхъу зым иужьи дыкъы­зэ­ри­мынэнур, сыт щхьэкIэ жы­пIэмэ, ди цIыхухэр лэжьак­Iуэш­хуэщ, щIэныгъэ ябгъэдэлъщ. Аращ   псом   нэхърэ   нэхъыщхьэр.
- Уи мурадхэм дыщыбгъэ­гъуэзэн?
- Си хъуэпсапIэр пщIэрэ? Сэ сыкъыщалъхуа, сыкъыщыхъуа, сы­щылэжьа Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм зиужьу, абы щыпсэу цIыхухэм я Iуэху дэкIыу слъа­гъунырщ. Си мурадхэм ящыщу япэр - си хэкум схузэфIэкI хуэс­щIэнырщ, си лэжьыгъэрэ зэ­фIэкIкIэ ди республикэм зыщIэзгъэкъуэнырщ. Абы и лъэны­къуэкIэ схузэфIэкI къэзгъэнэнукъым.
Сэ Iуэху куэдым иужь ситщ, мурад куэд сиIэщ. ЗэрыжаIэу, жэщи махуи солажьэ, сызэлэжьыр сигу ирохьри, абы жыджэру, жэ­уап­лыныгъэ пылъу сыпэрытщ. Абы­хэм ящыщ си хэкум къыхуэзгъэ­сэбэпыфмэ, ар си дежкIэ ехъу­лIэныгъэшхуэщ.

 

 

 

Епсэлъар НэщIэпыджэ Замирэщ. 2017 гъэ
Поделиться: