УДЖЫХЪУ Исам
Тхыдэ гъуэгуанэхэм
я джэрпэджэжхэр
Жэщ зекIуэныр къохъу
Къыщыхэхъыжьэ
Си гупсысэ щхьэм къищхьэрыуам.
Сыхешэжри
Зэман блэкIа жыжьэм,
Къобэуэжыр тхыдэм и хьэуар.
Сытехьащ ныжэби
А гъуэгу жыжьэм,
Гъуэгум тхыдэр къытызоджыкIыж.
ЛIэщIыгъуищэ ныбжьхэм
Я лъэужьу
Зы гъуэгу Iыхьэ пащхьэм щотэджыж:
Мыр си лъахэм
И лъэхъэнэ дыщэщ,
Нартыжь лъапсэм хабзэр щошууей.
Адыгэжь и хабзэр
Хуэхъуу фащэ,
Си лъэпкъышхуэм къыдоплъей дунейр...
Нэгум щIэтщ иджы
НэгъуэщI лъэхъэнэ:
Адэжь хэкум топкIэ къыхэуа
Бийм пэщIэтщ бгырысыр
ЛIэн-къэнэну,
Хуитыныгъэщ лъэпкъыр щIэзэуар.
Губжьым,
Зауэм
Ехьыр псори, ешхыр,
Лей зэрахьэм мывэр къигъэчащ.
Ауэ игъэлъахъшэу и щхьэр,
Лъахэм
Бийм мэскъалкIэ худимычыха...
Гъуэгу ещанэр -
Ар ИстамбылакIуэщ:
Гур зыкъутэ гъуэгум я гъуэгужщ, -
Сабий къупщхьэ
Гъуэгум телъщ IэплIакIуэу,
ЛIыжь жьакIэхум и щхьэр егъеиж.
Гъатхэ пщIащэу,
ЩIалэ, пщащэ шырхэр,
Зи къабзагъ, дахагъэр зэнзэныпс
Пщащэхэр ящIащи гъэр
Хьэ щылъхухэм,
Гъыбзэ къэIум къожэбзэхыр нэпс.
Хы ФIыцIэжьым и толъкъун
Къэджалэм
Къэгъэзэншэу жьэделъафэ КХЪУХЬ.
Зы лъэпкъ псо
Щысхьыншэу ягъэджалъэ,
Зы лъэпкъ псо щIыгушхуэм щракъухь.
Гъунэгъу пэжу
Дызыщыгугъахэм
Лъым, нэмысым иращIыф сату.
НэжьгъущIыдзэу,
Дзэр тхузэрагъэшхыр
Бгъэжь нэпсейхэм, дащIу хэутэн...
Гъуэгу еплIанэрщ.
Нэгум щIокI Апсынэ,
Лъэпкъ Iэщэншэ, гужьгъэжьыншэ лъэпкъ.
ХьэIуцыдзым
Къыщипхъуащи и нэр,
ИщIэркъым щыIэжу гущIэгъу лъэпкъ.
Ауэ пэлъэщакъым
Пэжым мысэр.
Шэрджэс къалэ, Мейкъуапэ, Налшыч -
ЗылI и быну
Лъэпкъыр щызэгъусэм
Гуауэм я нэхъ хьэлъэри пхуошэч...
ЗэщIимыхыу иджыри шы-уанэр,
Лъэпкъым ноби пещэр и гъуэгуанэм.
Сирие, Хьэлэб
КЪУЩХЬЭ Нэдим
Ди бзэр дэ ди псэщ
Лъэпкъым и щIалэу зи бзэр кIуэда,
Щхьэ мыгъуэ пщIэншэу укъагъэна?
Щхьэ уянэ-уядэу уэ узыпIахэм
Уи адыгэбзэр къыпIуамылъхьа?
Щхьэ уи лъэпкъ дыщэм и бзэр пIурачу
НэмыщI бзэ хьэхухэм уакъыхуэна?
Iэджэ щхьэ нэщIхэм нобэ къыджаIэр:
«Сыт адыгэбзэ зи гугъу къытхуэфщIыр.
Ди щIакхъуэр зейхэрщ нобэ дэ ди бзэр,
СыткIэ ди щхьэпэ анэдэлъхубзэр?»
Ар щызэхэсхым, си гур къекIуащ,
Бзэр умыщIэжмэ, хамэ ухъуащ.
ЩIыхь яхузощIыр дэ дянэ-дядэм,
Ди адыгэбзэр къытIурызылъхьахэм,
Адыгэ напэу дахэу, ди шыпхъухэ,
Фыпсэу ди нэхухэу сэтэней бынхэ.
Ди цIыкIухэм я бзэр къызэтевгъанэ,
Вагъуэплъхэр бзагуэу къытхуэвмыгъанэ,
Анэдэлъхубзэр ящымыгъупщэм,
Къытхуэфхъумащи, быныфI тхуэхъунщ.
Сабийхэу зи бзэр зыIулъ ди нэхухэр
Ди жэнэт бзущи, Iэджэ я уасэщ.
Ди бзэр дэ ди псэщ, ар зыфIэкIуэдхэр
Мы хамэ щIыпIэм лIапIэ щихуахэщ.
Сирие, Хъышней
АБАЗЭ Ибрэхьим
Сяпэ итщ
Сыщопсэу си закъуэ дыдэу Тыркум,
Утыкум сыкъинауэ сэ ситщ.
Ауэ хуэзгъэщхъкъым щхьэр зы цIыхум -
Бий удынуи, жагъуэгъууи щрет.
КъыздиIэту степсыха мыгъуагъэр,
ЛIыгъэ гуэр къысхилъхьэу
зы къыскъуэтщ:
Адэжь лъахэм сриджэжу,
Гугъэр сэ сылъэщIэмыхьэу сяпэ итщ.
* * *
Хы ФIыцIэ щхьэнтэр етауэ,
ЛIы губжьа напщIэу, зоуалэ,
Си гугъэм япэ ищауэ
Адыгэ хэкум йожалIэ.
Хы ФIыцIэ щхьэнтэ къехуэхыр
Лъахэм и жьэгъухэм йобзей.
Си гугъэ нэпцIу ужьыхыр
Лъы пцIауэ сэри сфIодий.
Тырку, Хьэжымуратлы
АНСЫКЪУЭ Зулфикъар
Си сабиигъуэм и уэрэд
Си гуапэщ жэщ къэсыху слъагъуну пщIыхь, -
А пщIыхьхэм хэту щытмэ Къэбэрдейр.
КъысфIокIри си бгъэм, си гум къелъэтыхь.
КIуэжынт, лъэкIамэ, си хэкужь пщэдей.
Каир, Дамаск, Амман сэ сыщыдэткIи
ЩызгъафIэр си гупсысэхэм уэращ.
А къалэхэр щрырет фIы дыдэу хэткIи -
Хэхэсу гъащIэр ахэм сэ щысхьащ.
Сэ Истамбыл бэзэрым сфIэфIщ сыкIуэну -
Щызэхызох абы «ФIэхъус апщийр».
Апхуэдэм деж си нэпсхэр къысфIекIуэну
Хьэзыр сыкъохъу, сыхуэдэу сэ сабийм.
«Упсэу апщий!» - стыжамэ сэ жэуапыр,
Си адыгагъэм си щхьэр сегъэIэт.
Хэкужь къикIахэм сокъуз я Iэр гуапэу,
ЗащызмыгъэнщIу куэдрэ сабгъэдэтщ.
Апхуэдэм деж Босфорым техьэ пшагъуэм
Полъэщыр си гум дыгъэ къыщепсар.
Сыпхоплъри пшагъуэм, сэ солъагъу си вагъуэр -
Си Iуащхьэмахуэ щыгу щызэщIэнар.
Си сабиигъуэм и уэрэд мыр хъуауэ,
КъыздызохьэкI сIурылъу: «Къэбэрдей,
Си дуней, си дуней...». Тхьэр къызэхъуэхъуауэ
УзиIэщ уэ, бгъэнэхуу си пщэдейр!
Тырку, Сивас
БАБЫГУ Эргун
УпщIэ
Мазэм зегъазэ,
Дыгъэм къегъазэ.
ЖыIэ: сыт щыгъуэ
Дэ дгъэзэжыну?
Уэсыр къехуэхмэ,
Псыуэ мэткIужыр.
ЖыIэ: сыт щыгъуэ
ДекIуэлIэжыну?
Хуиту дыпсэууэ,
Ди гур имысу,
Кхъэм дынэмысу
Дынэсыжыну?
* * *
Адэ Хэкум сынэмысу
Сэ хамэщIым сыщылIэм,
Сыкъэзышам сигу емыбгъэу
Сызымышэжым сигу ебгъэнщ.
«Сыадыгэщ» жысIэ мыгъуэу
Хамэ жылэм сахэсым,
И бзэ ищIэу и хэку исыж
Адыгэм ягу къыдэбгъэнщ.
Тырку, Къайсэр
КЪАРДЭН Дурие
* * *
Си Шэрджэсым сщIэркъым згъэзэжынуми,
Ауэ сыхуогуфIэ зиужьыху.
Сэри сщIэркъым гъащIэу къэзгъэщIэнури,
Сэ си хэку симысми, ар си жьыхущ.
Ихьэкъым тхьэкIумэм ди жагъуэгъухэм
Адэжь лъахэм пцIыуэ хузэхалъхьэр.
Дэ дызимыщIасэхэр къыдогъухэр,
«Лъэпкъ кIуэдыжыр» бэкъуэхукIэ къытпалъхьэу.
Пэжщ, гугъуащ, Шэрджэс, уи гъуэгуанэр
ГъэпщылIакIуэ бзаджэхэр щыIэху,
Ауэ теткъым дэ ди щIыфэ гуанэ,
Хэку телъыджэ хуитыр щIым тетыху.
СщIэркъым сэ гъуэгуанэу зэпысчынур...
Махуэ къэси лэжьакIуэ сыкIуэху,
Гъуэгу сытетщи сэ дэзмычыхыну,
Си щIыналъэм зэ сеуэлIэжыху.
Гугъэм сынэмысу сукIуриймэ,
Си мурадыр ныпу къаIэтынущ.
ЩаIыгъынщ гъуэгуанэм ди сабийхэм,
А мурадыр зым ирамытынущ.
Тырку, Анкара
ЕХЪУЛIЭ Хьэний
Iуащхьэмахуэ
Iуащхьэмахуэ игу къыщежьэу
Псышхуэ уэрхэр мэпIейтей.
Хыр здэщыIэм яунэтIауэ
Йожэх, къафэу ислъэмей.
Дэнэ кIуэми лъахэ фащэу,
Хабзэ дахэр къыздрахьэкI.
Дэнэ псыми хэмыгъуащэу
Ахэр къофэ ислъэмей.
Пшэм щылыду уэгум итхэр
ПфIэмыщI вагъуэу удэплъейм.
Ахэр лъахэм и ткIуэпс дыщэу
Ноби къофэ ислъэмей.
Къохыж уэшхыуи дэни носыр
Iуащхьэмахуэ ипс пIейтейр,
ЩIылъэ псоми ялъоIэсыр
Ди къэфэкIэу ислъэмейр.
Хыуэ щыIэм ухэплъамэ,
Хыболъагъуэр толъкъун уейр,
Нэхъ еплъыIуи - къэплъагъунущ
Къызэрыфэр ислъэмей.
Иордание, Уадисир
ЯФIЭУНЭ Абдул
ГущIэгъу
Хэхэс гъащIэ еруугъэм
Зэкъуэт ищIащ ди адыгэр,
Пагэу Iумпэм щымыIэным
ЕIэт цIыхухэм я цIыхугъэр.
Псынэм псынэ щыхэлъадэм,
Псышхуэ хъуауэ зеукъуэдий.
Ди гущIэгъум гущIэгъу хэхуэм,
Дэхуэхынкъым ди лъхудий.
Иордание, Сыуелыхь
ДЫГЪУЖЬ ФуIэд
Уз
Уз Iеищэ къызоуз,
Къызоузри - сегъэгыз.
Пхъэхым хуэдэу сызэпех,
КъысхыхьэхукIэ сегъатхъэ.
Къызэузми, си гуапэщ,
СрищIыкIми, сфIэлъапIэщ.
Уэ си узу, бетэмал,
ХыумыгъэщIыт зы мэскъал.
Адыгэ псоми еуалIэ,
Псори зы щIыпIэ ешалIэ.
Уеуз хъумэ - заIэтынщ,
Уи хущхъуэгъуэр къагъуэтынщ.
Гъуэгу нэхъыфIым дытепшэнщ,
МыхъумыщIагъэм дыхэпшынщ.
Сэ си узыр хэт къищIэн?
Си щэхуфIыр къыздищIэн?
Адыгагъэрщ къызэузыр,
ЦIыху пэжагъырщ сэ сызысыр.
ЗэрыцIалэми си узыр,
Сыхъужынут зэуэзэпсэу:
Си лъэпкъ мащIэр зы хъужамэ,
Iуащхьэмахуэ тлъагъужамэ!
Сирие, Хъышней
ЖЫРКIАГУЭ Фэтихь
Анэм и макъыр
Анэм и макъыр къыщызэубзэкIэ,
КъысфIощI си хэкур къэзгъуэтыжа.
ЖызмыIэфыни анэдэлъхубзэмкIэ
Къысщохъур зыри къэмынэжа.
Анэм и макъыр къыщызэубзэкIэ,
Бзухэм я усэр сфIощI ефэгъуэкI.
ГъащIэ, зыгуэркIэ укъысхуэупсэмэ,
Анэм и макъым сыпумыгъэкI.
Сирие, Мансурэ
ИНЭМЫКЪУЭ Мулид
Сыхэт сэ?
Тырку щIыналъэм сыщыпсэумэ,
Си лъэпкъыцIэщ «тырку»,
ХьэрыпыщIыр лъахэ схуэхъумэ,
Сэ къысфIащ «хьэрып».
Iуэхуу щыIэм я нэхъыкIэр
Куэдрэ къызапэс.
Псалъэу щыIэм я нэхъ жагъуэр
Сэ къызадз: «Хэхэс».
Сыщыпсэуми къэрал Iэджэм,
Сэ сыхъуащ хэкуншэ.
Я дэ ди Тхьэ, Хэку зимыIэр
Сыту насыпыншэ!
* * *
Гъуэгуанэ жыжьэ къыспреплъэ куэдрэ,
Гъуэгуанэр, хуеймэ, куэдрэ ирекIэщI.
Си лъахэ дыщэм сыхуэзышэм нэхърэ
Нэхъ лъапIэ сэркIэ щыIэкъым нэгъуэщI.
Ар гъэгъэнщ
Бейщ си лъахэр дыгъэ бзийкIэ.
Дыгъэ бзий щыIэху,
Хъункъым лъахэр нэхъ тхьэмыщкIэ.
Ар гъэгъэнщ кIуэтэху.
Iуащхьэмахуэ зиIэтауэ
ЕщI Iэдакъэжьауэ,
Поплъэ Iуащхьэр си лъахэгъухэм
Илъэс Iэджэ хъуауэ.
Мазэ цIыкIум дыщэ бзийкIэ
Лъахэ псор щIегъанэ...
«УмыкIуэж» къызжеIэ мазэм,
Мазэм ещI гукъанэ.
Хуэзэшынкъым псэр хамэщIым,
Хьэкъыу мэхъу си фIэщ.
Хъуащ мы си гум махуэ къэскIэ
ГурыфIыгъуэ хуэщ.
Уэсэпс ткIуэпскIэ пщэдджыжьыпэм
Удз гъэгъар мэгъуэг...
Хэку дахагъэм нэху щыхункIэ
Псэ ешар щIобэг.
Тырку, Анталие
СТАЩ Издин
ЩIыхьышхуэ пхузощI
Сэ хамэщIкъым сыкъызыхуалъхуар -
Сэ къыспоплъэ адыгэу си къуэшхэр.
ИIэт, маржэ, фIэт дамэ гуэхуар,
Ди анэшхуэм и нэпсщ дэ къыттешхэр.
Гъуэгур кIыфIым хыхьэу тфIэкIуэдам,
ДиIэр дэ зы закъуэщ гъуэгугъэлъагъуэу -
Адыгэ быдзышэу дэ тIухуам
Зэрытхуигъэнэхурщ ар лъэпкъ вагъуэу.
Хъуапсэу щытмэ псэр, имыщIэу еш,
КIуэдкъым жаIэр апхуэдэм и гъащIэр.
Гурылъ хъуаскIэм нобэ гъуэгу хреш,
МыжэщI щIыкIэ дэхуэхам и гуащIэр.
ХамэщI ныджэ щыщ лъхудий тенам.
Уэ, къуэш хабзэу, Iэр къыхубоший.
Адэжь хэкуу щIыхькIэ щIэгъэнам
Дуней псор пэжагъкIэ боущий.
Сирие, Джыуезэ
